Wielu chorobom towarzyszy ból. Często go znosimy nie przyjmując żadnych leków i przez to niepotrzebnie cierpimy. Pewne schorzenia jednak powodują, że stale go odczuwamy. Są to np. nerwobóle, bóle po amputacji kończyny, w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, czy kostniejącego zapalenia mięśni, nowotworów itd. Gdy ból nie znika przez dłuży okres czasu, wówczas mówimy o bólu przewlekłym. I właśnie ten rodzaj bólu powinien być leczony – tak jak każda inna dolegliwość.
Ból jest to nieprzyjemne odczucie spowodowane uszkodzeniem jakieś tkanki organizmu lub też napływem bodźców mogących spowodować to uszkodzenie. Ból jest nie tylko negatywnym wrażeniem zmysłowym, ale i emocjonalnym. Ból może być ostry – czyli pojawić się nagle i najczęściej trwać krótko lub przewlekły – towarzyszy innym chorobom, trwa "bez końca". Taki ból, który trwa miesiąc i dłużej. Silnie wpływa na samopoczucie człowieka, a także jego funkcjonowanie bio-psycho-społeczne. Może sprzyjać depresji i lękowi, potęgować niepełnosprawność, czy wreszcie utrudniać wypełnianie ról i realizację zadań społecznych. Dlatego też istotne jest diagnozowanie i wypracowanie skutecznych metod leczenia bólu, co jest wyzwaniem dla poradni leczenia bólu.
Celem zespołów terapeutycznych pracujących w tych placówkach jest poprawa jakości życia chorych, którzy doświadczają tego rodzaju wrażeń. Poradnie zwykle biorą pod swoją opiekę wszystkich ludzi – bez względu na wiek, czy chorobę powodującą ból. Niektóre z poradni świadczą dodatkowo usługi „pogotowia bólowego” i w razie potrzeby lekarze udają się do pacjenta, gdy jego stan się pogorszy. W skład zespołu terapeutycznego w poradni leczenia bólu wchodzi wielu specjalistów. Są to: anestezjolog, neurolog, internista, psychiatra, specjalista medycyny paliatywnej, psycholog, fizjoterapeuta oraz pielęgniarki. Reasumując – leczenie bólu w specjalistycznych poradniach opiera się na holistycznym podejściu do chorego, uwzględniając nie tylko aspekt fizyczny bólu, ale również emocjonalny.
Jakie bóle są leczone w poradniach leczenia bólu?
W poradniach leczenia bólu dobiera się właściwe postępowanie w przypadku zespołów korzeniowych (bóle wynikające z ucisku na korzenie nerwowe odchodzące od rdzenia kręgowego, m.in. rwy), nerwobólach (neuralgiach), bólów towarzyszących neuropatii, wspomnianych bólach po amputacji kończyn tzw. bólach fantomowych oraz bólach pochodzenia naczyniowego. Ponadto lekarze pomagają chorym na migrenę, a także prowadzą terapię bólu pourazowego, kostnego, nowotworowego i innych. Istnieją też poradnie specjalizujące się w leczeniu bólu u osób w podeszłym wieku, gdyż to wymaga szczególnej wiedzy i podejścia farmakologicznego.
Jakie metody diagnostyczne stosuje się w poradniach?
Ból jest diagnozowany wieloma sposobami. Lekarz przykładowo może poprosić o zaznaczenie natężenia bólu na specjalnej linijce od 0 do 10 cm, gdzie 0 będzie oznaczało brak bólu, a 10 – największy ból. Takie narzędzie będzie mu również służyło do monitorowania bólu. Oprócz tego lekarz określi rodzaj i charakter bólu np. jest to ból piekący, kłujący, pulsujący, nasilający się rano lub wieczorem. Dzięki badaniom diagnostycznym i historii choroby podstawowej lekarz będzie mógł także określić skąd ten ból pochodzi (gdzie jest jego źródło), by móc skutecznie go zwalczyć. Ponadto lekarz może dokonać oceny według skal np. skali Barthel (w celu określenia stanu pacjenta i jego zapotrzebowania na opiekę innych osób) oraz skali depresji Becka (ocena nasilenia objawów depresyjnych). Po zastosowaniu leczenia po upływie czasu pacjenci są systematycznie badani w celu określenia postępów leczenia i bieżącej modyfikacji zaleceń, wówczas gdy terapia okazuje się być nieskuteczna.
Przykładowe metody leczenia bólu
W terapii bólu oprócz leków przeciwbólowych (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne lub przeciwbólowe, leki opioidowe) stosowane są jeszcze inne metody – zwykle psychoterapeutyczne i fizjoterapeutyczne. Do tych pierwszych zaliczamy przyjemne formy leczenia jak np. arteterapia, hortiterapia oraz psychoterapia indywidualna. Metody fizjoterapeutyczne to przede wszystkim krioterapia (leczenie zimnem), laseroterapia, naświetlanie lampą Bioptron, masaże rolkowe oraz TENS – przezskórna elektrostymulacja nerwów. Ponadto stosowana jest elektroakupunktura i akupresura. Z kolei metodami inwazyjnymi leczenia bólu są np. ablacja (terapeutyczne zniszczeni) nerwów i wertebroplastyka (wypełnianie kręgów cementem kostnym np. w przypadku osteoporozy).
Gdzie szukać poradni leczenia bólu?
Poradnie zwykle znajdują się przy szpitalach - najczęściej tych większych. Ponadto wielu lekarzy prowadzi prywatną praktykę, ale mają podpisaną umowę z NFZ.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
