Próchnica to powszechna choroba bakteryjna, która prawdopodobnie dotyka ok. 90% Polaków. W początkowym stadium uszkodzeniu ulegają twarde tkanki zęba, szkliwo i zębina. Może przyczynić się od wielu chorób ogólnoustrojowych i zgonu.
Spis treści:
- Jak powstaje próchnica
- Próchnica: jak wygląda
- Leczenie próchnicy u dzieci i dorosłych
- Próchnica: ryzyko, higiena i profilaktyka
- Próchnica: niebezpieczeństwa i powikłania
Jak powstaje próchnica?
Bakterie żywią się cukrem, a ich produktem są kwasy, które wnikają w szkliwo i powodują jego rozmiękczenie. Objawia się to przebarwieniem na szkliwie. Gdy w jamie ustnej pojawiają się cukry (wszelkiego typu), to już po kwadransie od ich spożycia pH w jamie ustnej spada do wartości 5.0 (i niżej). To próg, przy którym następuje demineralizacja szkliwa. Powstają wówczas znane wielu osobom przebarwienia.
Jak wygląda próchnica?
Wielu osobom próchnica kojarzy się z czarnymi, punktowymi zmianami na zębie i abolutnie ignorują przebarwienia o mniej groźnym wyglądzie. Tymczasem początek rozwoju próchnicy to białawe plamki o białym zabarwieniu, która z upływem czasu ciemnieją. Gdy dotkniesz je nawet palcem wyczujesz, że są chropowate. Taka zmiana powoli dociera do zębiny tworząc ubytek. Już wtedy powinnaś się zgłosić do dentysty.
fot. Adobe Stock
Jakie objawy daje próchnica? Możesz odczuwać dyskomfort podczas jedzenia zimnych lub ciepłych potraw i przekąsek, niekiedy punktowy ból. Nie jest to związane z nadwrażliwością! Po kilku miesiącach tworzy się stan zapalny, a kiedy już to nastąpi - ból wymaga uśmierzenia farmakologicznego i nie obejdzie się bez leczenia próchnicy.
Leczenie próchnicy u dzieci i dorosłych
Już pierwszy ząb powinien być sygnałem dla rodzica, że niebawem trzeba będzie odbyć dzieckiem pierwszą wizytę u stomatologa. Regularne odwiedzanie dentysty sprawi, że dziecko oswoi się z gabinetem i być może nie będzie miało problemów z próchnicą dzięki kontrolom co pół roku.
Jeśli jednak próchnica już pojawiła się u dziecka, najczęstszą metodą leczenia próchnicy jest znane wszystkim borowanie chorego zęba w celu usunięcia zajętych próchnicą tkanek, a następnie uzupełnienie ubytku plombą.
U małych dzieci i u dzieci, które boją się borowania, można zastosować znieczulenie miejscowe lub łagodne środki uspokajające. Przy poważnych stanach konieczna może być narkoza.
Inną metodą leczenia próchnicy jest impregnacja. Polega ona na przesyceniu chorych tkanek zęba środkami bakteriobójczymi i mineralizującymi. Metoda ta skutecznie chroni przed dalszym rozwojem próchnicy, ma jednak jedną wadę: zęby po leczeniu ciemnieją.
Większość dorosłych właśnie z powodu doświadczeń w dzieciństwie niechętnie pojawia się na wizytach kontrolnych u stomatologa. Leczenie próchnicy w zależności do stadium jest przeprowadzane pod znieczuleniem i może być całkowicie bezbolesne, niestety kosztowne i kilkuetapowe. Jeśli próchnica jest bardzo rozwinięta, stomatolog może podjąć decyzję o leczeniu kanałowym usunięciu zęba.
Próchnica: ryzyko, higiena i profilaktyka
Można do znudzenia powtarzać, że próchnica wynika z braku odpowiedniej higieny i profilaktyki jamy ustnej. Wiadomo, że są czynniki zwiększające podatność na próchnicę, zwłaszcza u dzieci.
- predyspozycje genetyczne,
- zła higiena,
- nieodpowiednia dieta (przesadnie bogata w cukry),
- warunki socjalne,
- w przypadku dzieci już życie płodowe malucha może decydować o podatności na tę chorobę,
- wady zgryzu i nierówne zęby,
Profilaktyka polega przede wszystkim na pogłębianiu świadomości dzieci i dorosłych jak prawidłowo dbać o zęby i jakich preparatów używać. Niewielki odsetek osób myje zęby po każdym posiłku lub płucze je specjalnymi płynami - a szkoda! Niekiedy to może zapewnić kilka lat spokoju od próchnicy. Warto częściej wymieniać szczoteczkę czy zacząć nitkować zęby.
Dodatkowo warto odwiedzić higienistkę, która może przeprowadzić zabiegi konserwujące zęby (lakierowanie) albo poprosić stomatologa o ozonowanie - zabieg, który wstrzymuje rozwój próchnicy. Najważniejsze jest podjęcie działań i nielekceważenie problemu u siebie i dziecka.
Jak dbać o zęby dzieci
- Gdy tylko dziecku zaczynają wyrzynać się pierwsze zęby, powinniśmy nauczyć je szczotkowania.
- Wybieraj szczoteczki z włóknem miękkim, które nie poranią dziąseł dziecka.
- Kupuj specjalne pasty dla dzieci – mają one lepszy smak, dzięki czemu dziecko potraktuje mycie zębów jak przyjemny obowiązek.
- Nie zapominaj o dokładnym wyczyszczeniu wszystkich powierzchni zębów i oczyszczeniu języka.
- Dbaj o dostarczanie odpowiedniej ilości wapnia i pełnowartościowego białka w diecie, równie ważne dla dobrej kondycji zębów jest spożywanie witamin A, D i C, których duże ilości znajdują się między innymi w warzywach i owocach.
Próchnica: niebezpieczeństwa i powikłania
Całkowite zignorowanie problemu może doprowadzić do powstania zgorzeli lub całkowitego zniszczenia zęba. Warto wspomnieć również o niebezpiecznym powikłaniu, jakim jest próchnica wtórna. Pojawia się ona pod założonym wcześniej wypełnieniem. Trzeba jakiś czas odwiedzać dentystę, aby regularnie kontrolować stan zębów.
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- zapalenie wsierdzia,
- nerwu wzrokowego,
- schorzenia stawów, kręgosłupa,
- cukrzyca,
- bóle głowy i migrena,
- nadciśnienie.
Więcej o próchnicy: Co to jest próchnica butelkowaPróchnica: prawdy i mity - rozmowa ze stomatologiemJak soki owocowe wpływają na zęby dziecka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
