- Co to jest błonica (dyfteryt)
- Jak można zarazić się błonicą
- Błonica - jak wygląda i przebieg choroby
- Błonica - przyczyny i rodzaje
- Objawy błonicy
- Leczenie błonicy
- Błonica - zagrożenia i powikłania
Co to jest błonica (dyfteryt)
To choroba zakaźną, którą wywołują bakterie moczugowca błonicy. Schorzenie to ma trudny przebieg, a nieleczona błonica prowadzi nawet do zgonu.
Jak można zarazić się błonicą?
Błonicą można zarazić się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z chorą osobą lub nosicielem (zabawki w przedszkolu, wspólna szklanka). Bakteria przedostaje się do organizmu pacjenta przez nosa lub jamę ustną, zajmuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych.
Błonica - jak wygląda i przebieg choroby
Czasem może dojść do zajęcia spojówek, ucha środkowego, błon śluzowych narządów płciowych albo zranionej skóry. Bakteria wytwarza toksynę, która wnika przez błony śluzowe i dostaje się do krwiobiegu. Po drodze sieje spustoszenie i uszkadza wiele narządów wewnętrznych, takich jak: nerki, nadnercza, serce, wątroba, ośrodkowy układ nerwowy.
Miejscowe działanie toksyny powoduje wystąpienie widocznych szarych nalotów, tzw. błon rzekomych (stąd nazwa choroby). Próba usunięcia błon wywołuje krwawienie i ból. Choroba wylęga się przez 2-5 dni. Czas potrzebny do zarażenia się dyfterytem to około cztery tygodnie.
Błonica - przyczyny i rodzaje
Bezpośrednim źródłem choroby jest toksyna błonicza (jad wytwarzany przez niektóre szczepy wspomnianej bakterii). Nosicielem błonicy może być każdy, nawet osoby zdrowe mają w swoim organizmie zarazki błonicy, a choroba dzieli się na kilka typów:
- Błonica gardła. Ta postać błonicy jest najczęściej występującym rodzajem; objawia się pojawieniem na migdałkach nalotów ogniskowych z tendencją do zlewania się lub częściej do przechodzenia na łuki podniebienne, języczek i tylną ścianę gardła. Znacznie wzrasta temperatura ciała. Węzły chłonne podżuchwowe i szyjne są powiększone, a z ust wyczuwa się słodkawy fetor. Zwraca uwagę bladość skóry, podkrążone oczy i cierpiący wyraz twarzy chorego dziecka. W przebiegu choroby narasta brak łaknienia, apatia, mogą wystąpić wymioty i bóle brzucha.
- Błonica nosa. Występuje głównie u niemowląt. Ze względu na możliwość rozsiewu drobnoustrojów błonica w większym stopniu zagraża osobom znajdującym się w naszym otoczeniu niż pacjentowi. Początkowo występuje katar wodnisty lub ropny, następnie podbarwiony krwawą wydzieliną. Pojawia się również sapka i trudności w ssaniu.
- Błonica krtani. Rozwija się bardzo szybko (1–2 dni), może doprowadzić do uduszenia (konsekwencja zwężenia głośni przez powstające błony). Charakterystyczne objawy to: chrypka aż do zupełnej afonii, szczekający kaszel, duszność, świst wdechowy, sinica. Musi zostać podjęte leczenie szpitalne.
- Błonica toksyczna/złośliwa/piorunująca. Każdy przypadek błonicy może na początku występować w postaci toksycznej lub rozwinąć się wtórnie z postaci nietoksycznej. W najbardziej toksycznej, złośliwej postaci błonicy tworzą się od razu bardzo rozległe brązowawe naloty (ze względu na domieszkę krwi). Pojawia się bladość skóry, krwawienie z nosa, gardła i przewodu pokarmowego, silny obrzęk węzłów chłonnych szyjnych (tzw. szyja Cezara lub Nerona). Słyszalny jest gardłowy świst, występuje upośledzenie mowy. W błonicy toksycznej odnotowuje się dużą ilość przypadków śmiertelnych.
Ogólne objawy błonicy
- ból gardła,
- wysoka gorączka,
- wysokie tętno,
- dysfunkcję krtani,
- nalot na migdałach w kolorze białym lub szarym,
- ból w okolicach serca,
- mdły zapach z ust,
- powiększone węzły chłonne,
- zmiany w jamie nosowo-gardłowej;
- bladość,
- niskie ciśnienie krwi.
Leczenie błonicy
Rozpoznanie błonicy polega na badaniu laboratoryjnym, do którego pobiera się wymaz z gardła, aby wykryć obecność maczugowców błonicy w miejscach zmienionych chorobowo. Na początku należy usunąć źródła zakażenia i odizolować chorego.
Izolację chorego od otoczenia można przerwać, gdy w próbkach pobranych z nosa i gardła pacjenta w ciągu 6 dni, nie zostanie potwierdzona obecność bakterii.
Wdraża się antybiotykoterapię (podaje się penicylinę). Penicylina niszczy bakterie, które rozprzestrzeniają się w gardle oraz na skórze, ale nie jest w stanie zapobiec skutkom działania toksyn wytwarzanych przez bakterie - maczugowce. Pacjentom podaje się antytoksyny.
Opieka nad chorym na błonicę dzieckiem polega na podawaniu także chłodnych, a nawet zimnych płynów, bo zmniejszają one przekrwienie gardła. Ważne jest utrzymywanie higieny osobistej. Należy powstrzymać się od wysiłku fizycznego.
Błonica - zagrożenia i powikłania
Na uszkodzenia narażone są narządy (wątroba, nerki), a powikłania mogą dotknąć serce (zapalenie mięśnia sercowego) oraz układ oddechowy.
W Polsce podaje się obowiązkowo szczepionkę przeciwko tężcowi w formie szczepionki DTP (błonica-tężec-krztusiec). Według kalendarza szczepień dzieci powinny otrzymać 4 dawki szczepionki DTP jeszcze przed rozpoczęciem nauki w szkole i po jednej dawce szczepionki TD w 14. i 19. roku życia.
Dorośli w dużej mierze bagatelizują dawki przypominające, bo w Polsce choroba dotyka pojedyncze przypadki. Bardzo wiele matek ignoruje obowiązek szczepienia dzieci, w konsekwencji dochodzi do zarażenia.
Uważaj: Choroby zakaźne wieku dziecięcego
Tężec - koniecznie się szczepObjawy odry u dzieci: reaguj natychmiast
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
