Dorosły człowiek powinien wypijać 2,5 l wody na dobę. Popularna jest też zasada 8 szklanek wody dziennie. Jednak nie do końca są to hasła słuszne, ponieważ zapotrzebowanie organizmu na wodę zmienia się w zależności od pogody i aktywności fizycznej. Upały zwiększają ryzyko odwodnienia. Najbardziej narażone są małe dzieci oraz osoby starsze. Tym bardziej ważne jest, aby kontrolować stan nawodnienia organizmu i wypijać odpowiednią ilość wody. Poniżej znajdziesz trzy proste testy, które wskażą, czy organizm jest odwodniony.
Spis treści:
- Kiedy stosować test na odwodnienie?
- Test na odwodnienie u dziecka – test paznokcia
- Test na odwodnienie – obserwuj kolor moczu
- Test na odwodnienie – uciśnięcie skóry
- 8 szklanek wody wystarczy? Niekoniecznie
Kiedy stosować test na odwodnienie?
Test na odwodnienie stosuje się podczas pogorszenia stanu zdrowia i w trakcie udzielania pierwszej pomocy, ale warto przeprowadzić go w przypadku wystąpienia biegunki lub wymiotów, oraz wtedy gdy więcej się pocimy, ponieważ wówczas szybciej się odwadniamy.
Jakie objawy powinny zaniepokoić? Pierwsze sygnały odwodnienia to często zmęczenie i ból głowy. Występują one jednak powszechnie z różnych przyczyn. Często oczekujemy, że nasz organizm sam będzie domagał się płynów poprzez zwiększone pragnienie. Pragnienie najczęściej pojawia się wtedy, gdy organizm jest już odwodniony. Inne objawy odwodnienia to:
- trudności z koncentracją,
- zwiększona męczliwość,
- zawroty głowy,
- drażliwość,
- ciemnożółty mocz,
- utrata apetytu,
- osłabienie,
- suchość w ustach,
- utrata elastyczności skóry.
Obserwacja objawów nie jest dobra do oceny, czy grozi nam odwodnienie. Z pomocą przychodzą proste i skuteczne testy na odwodnienie.
Test na odwodnienie u dziecka – test paznokcia
Czułą metodą oceny stopnia odwodnienia, którą stosuje się głównie u dzieci, jest test na paznokciu, nazywany oceną nawrotu kapilarnego.
- Uciskaj paznokieć przez 5 sekund.
- Po puszczeniu paznokcia odmierzaj czas, w ciągu którego paznokieć staje się ponownie różowy.
- Prawidłowo kolor różowy pod paznokciem powinien powrócić w ciągu maksymalnie 2 sekund.
- Jeżeli czas jest dłuższy, to może oznaczać odwodnienie organizmu.
Ten test wskazuje, czy krew z wystarczającą ilością tlenu dociera do najbardziej oddalonych od serca tkanek. Gdy organizm jest odwodniony, mechanizm ulega zakłóceniu, co przekłada się na wydłużony czas ukrwienia paznokcia. Nieprawidłowy wynik może świadczyć nie tylko o odwodnieniu, ale też niskim ciśnieniu krwi, hipotermii, chorobie naczyń obwodowych albo szoku.
Test na paznokciu nie jest bez wad. Wynik fałszywy może wynikać z zaawansowanego wieku osoby badanej powodu, niskiej temperatury otoczenia lub ze złego oświetlenia w pomieszczeniu.
Test na odwodnienie – obserwuj kolor moczu
Aby sprawdzić poziom nawodnienia organizmu, wystarczy prosta metoda – kontrola koloru moczu. Ten banalny test realnie odzwierciedla stan nawodnienia u zdrowych dorosłych osób. Im mocz ciemniejszy, tym odwodnienie organizmu jest większe:
- mocz prawie bezbarwny lub jasnożółty (słomkowy), przezroczysty – jesteś właściwie nawodniony, przyjmuj płyny tak jak dotychczas,
- żółty mocz lub o lekko zielonym odcieniu – łagodne odwodnienie, wypij szklankę wody,
- ciemny, pomarańczowy lub niemal brązowy mocz – znaczne odwodnienie, od razu wypij 2 szklanki wody; pamiętaj o regularnym piciu płynów.
fot. Kolor moczu a stopień odwodnienia/Adobe Stock, happyvector071
Według naukowców kolor moczu koresponduje z innymi fizjologicznymi wskaźnikami, co oznacza, że jest wiarygodnym testem. Jednym z nich jest osmolalność moczu, czyli stężenie cząsteczek zawartych w moczu, która pozwala rozpoznać stany odwodnienia lub przewodnienia organizmu. Kolor moczu w badaniach koreluje też z ciężarem właściwym moczu.
Warto dodać, że odwodnieniu towarzyszy często nie tylko ciemny kolor moczu, ale też jego intensywniejszy zapach.
Test koloru moczu dobry, ale nie bez wad
Test obserwacji koloru moczu ma kilka ograniczeń. Poszczególne osoby mogą inaczej postrzegać kolory, nie ma też wystandaryzowanych narzędzi do oceny koloru moczu. Poza tym na widzenie barw wpływa zmienne oświetlenie. Istotne jest też to, że kolor moczu może się zmieniać w zależności od tego, co jedliśmy i jaki jest stan naszego zdrowia. Więcej przeczytasz tutaj: Ciemny mocz – co oznacza, jakie badania wykonać?
Test na odwodnienie – uciśnięcie skóry
Ocena elastyczności skóry jest popularnym testem na odwodnienie. By go przeprowadzić, wykonaj te kroki:
- Złap skórę na grzbiecie dłoni 2 palcami (często sprawdza się skórę na przedramieniu lub brzuchu).
- Przytrzymają przez kilka sekund, a następnie puść.
- Jeżeli organizm jest prawidłowo nawodniony, skóra szybko powraca do normalnej formy.
- Przy odwodnieniu skóra potrzebuje więcej czasu, żeby powrócić do swojej pozycji, ponieważ jest mniej elastyczna.
Niepokojący wynik testu skórnego najczęściej występuje przy ciężkim odwodnieniu. Przy łagodnej utracie płynów wynik może nie być miarodajny. Należy też pamiętać, że nie przyda się ta metoda, kiedy u badanego występują obrzęki, ponieważ trudno jest w takim przypadku uścisnąć skórę. U osób starszych skóra jest mniej elastyczna, więc zwykle będzie wolniej wracać do pierwotnego stanu.
fot. Test na odwodnienie/iStock by Getty Images, eyepark
8 szklanek wody wystarczy? Niekoniecznie
Istnieje powszechne przekonanie, że aby zachować prawidłowe nawodnienie organizmu, osoba dorosła powinna wypijać 8 szklanek wody. W rzeczywistości określenie zapotrzebowania na płyny może być trudne. Wpływają na nie takie czynniki jak temperatura otoczenia, stan zdrowia, wiek, masa ciała oraz aktywność.
Przeczytaj też: Odwodnienie jako powód wysokiego cukru rano
Wysiłek fizyczny podczas upalnego dnia będzie wymagał wypicia większej ilości wody. Test paznokcia, obserwacji moczu czy skórny pozwoli nam stwierdzić, czy dostarczyliśmy organizmowi odpowiednią ilość płynów. Według zaleceń dietetyków zdrowa osoba w przeciętnych warunkach pogodowych potrzebuje 2,5 l wody na dobę. Z płynami nie można też przesadzać, ponieważ ich nadmiar obciąża nerki i serce.
Źródła:
R. Belasco i inni, The Effect of Hydration on Urine Color Objectively Evaluated in CIE L*a*b* Color Space, doi:10.3389/fnut.2020.576974.
Czytaj także:
Udar słoneczny (udar cieplny) – jak rozpoznać i udzielić pomocy
Dokuczają ci skurcze nóg? Wypróbuj najlepsze domowe sposoby
Dziecko a upały - jak przetrwać gorące dni z maluchem? Fakty i mity
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
