Reumatoidalne zapalenie stawów
Ta groźna choroba reumatyczna najczęściej atakuje kobiety. Przede wszystkim młode, po 30. roku życia.
Objawy choroby. Jeśli stawy rąk oraz stóp bolą i puchną, rano często są usztywnione, nie bagatelizuj tego. Są to najbardziej typowe objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).
Dlaczego boli? RZS zwykle zaczyna się od stawów dłoni i stóp. Proces zapalny niszczy po kolei różne elementy stawów: błonę maziową, torebkę stawową, chrząstkę. A kiedy dotrze do kości, powoduje ich stopniowe zrastanie się, co prowadzi do zniekształcenia i w końcu zesztywnienia stawu. Wówczas najmniejszy nawet ruch sprawia dotkliwy ból, który uniemożliwia poruszanie się, wykonywanie najprostszych codziennych czynności. W miarę rozwoju choroby procesy zapalne rozprzestrzeniają się na wszystkie stawy, a także na inne narządy. RZS późno wykryte prowadzi do kalectwa, a nawet do przedwczesnej śmierci.
Skuteczne terapie. Obecnie są dostępne trzy rodzaje leków. Stosuje się niesterydowe środki przeciwzapalne, które łagodzą ból, hamują proces zapalny, ale nie spowalniają niszczenia stawów. Skuteczniejsze są leki modyfikujące przebieg choroby (np. metotreksat) – łagodzą objawy oraz zwalniają proces uszkadzania stawów. Ale stosowane przez długi czas, mogą uszkadzać wątrobę, nerki. Są też tzw. leki biologiczne. Zastosowane wcześnie, przerywają proces zapalny w stawach, powstrzymują ich niszczenie. W Polsce zarejestrowano dwa takie leki: Remicade i Enbrel. Niestety, są drogie i NFZ refunduje koszty terapii tylko dla kilkuset pacjentów rocznie.
Zwyrodnieniowa choroba stawów
Właśnie na nią cierpieli kiedyś niemal wyłącznie ludzie starsi. Ale obecnie coraz częściej zwyrodnieniowe zmiany w stawach mają już osoby trzydziestokilkuletnie. Przyczyną jest siedzący tryb życia oraz nadwaga.
Objawy choroby. Jeśli bolą cię stawy biodrowe przy siadaniu czy wstawaniu z krzesła albo coś trzeszczy w kolanach podczas wchodzenia po schodach, zrób rentgen tych stawów. Bardzo często są to bowiem pierwsze objawy choroby zwyrodnieniowej.
Dlaczego boli? Wszystko zaczyna się od uszkodzenia chrząstki stawowej. Staje się ona coraz cieńsza, aż w końcu pęka i przestaje chronić kości stawu. Zaczynają one trzeć jedna o drugą, co prowadzi do powstania przewlekłych stanów zapalnych. Ich konsekwencją jest deformacja stawów, ograniczenie ich ruchomości, ból. Na początku pojawia się on tylko podczas wykonywania określonych ruchów. Później przy każdym poruszeniu się, a w końcu nawet w nocy. Z biegiem lat staje się on nieodłącznym towarzyszem chorego.
Skuteczne terapie. Już istniejących w stawach zmian zwyrodnieniowych nie da się cofnąć. Ale można znacznie zwolnić tempo ich rozwoju i skutecznie łagodzić dolegliwości. Najczęściej stosuje się proste środki przeciwbólowe, oparte np. na paracetamolu, lub niesterydowe leki przeciwzapalne (m.in. zawierające kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen). Te ostatnie zmniejszają także stan zapalny w stawach. W przypadku silnego procesu zapalnego, a także wtedy, gdy tradycyjne środki przeciwbólowe nie pomagają, możliwe jest "podawanie" leków (glikokortykoidów) bezpośrednio do stawów. Może to zrobić jedynie reumatolog lub ortopeda. Stosuje się także preparaty z glukozaminą, która odżywia chrząstkę stawową, ułatwia jej regenerację.
Metody leczenia
Obie choroby są przewlekłe, ale można spowalniać ich rozwój, poprawiać ruchomość stawów i łagodzić ból. Szansę taką daje wczesne wykrycie choroby i odpowiednie leczenie. Zawsze powinno ono łączyć leki z dobranymi indywidualnie zabiegami rehabilitacyjnymi. Kieruje na nie reumatolog i są wtedy bezpłatne. Najlepiej pomagają:
- Kinezyterapia, czyli gimnastyka lecznicza. Najskuteczniej zapobiega deformacji stawów. Decyduje więc o sprawności fizycznej, skutecznie zmniejsza ból. Program ćwiczeń musi opracować specjalista rehabilitant. Powinien on też pokazać, jak je bezpiecznie wykonywać w domu.
- Termoterapia, czyli leczenie ciepłem i zimnem. Ciepło (np. wilgotne okłady) uśmierza ból, zmniejsza napięcie mięśni, sztywność stawów. Pod wpływem zimna organizm wytwarza mniej substancji wywołujących ból oraz stan zapalny. Rozluźniają się mięśnie, znikają obrzęki. Leczenie zimnem, czyli krioterapię (np. chłodne kąpiele, okłady z lodu), stosuje się przede wszystkim wówczas, kiedy w stawach toczy się ostry proces zapalny.
- Elektroterapia, czyli zabiegi z wykorzystaniem prądu. Należy do nich m.in. galwanizacja (chore miejsca poddaje się działaniu prądu o niskiej częstotliwości) i jontoforeza (za pomocą prądu stałego wprowadza się przez skórę do tkanek leki, np. przeciwzapalne, przeciwbólowe). Oba zabiegi rozluźniają mięśnie, zmniejszają ból.
- Ultradźwięki. Są dla ciała rodzajem mikromasażu. Ogrzewają tkanki, redukują napięcie mięśni, ból, mają działanie przeciwzapalne.
- Pole magnetyczne. Pobudza regenerację tkanek. Działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo.
Zioła też pomogą
Niesterydowe leki przeciwzapalne długo zażywane (a w chorobach reumatycznych jest to konieczne), źle wpływają na żołądek, zakłócają pracę wątroby, nerek. Dawki tych leków można nawet o połowę zmniejszyć (w porozumieniu z lekarzem), stosując środki roślinne.
- Preparaty z wyciągiem z czarciego pazura (Reumaherb, Reumaphyt). Działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo, zmniejszają obrzęk i sztywność stawów. Pomagają w RZS, w młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniu stawów, w chorobie zwyrodnieniowej.
- Preparaty z ekstraktem z imbiru (Zinaxin, Zinaxin Retard). Hamują produkcję substancji odpowiedzialnych za stany zapalne. Mają właściwości przeciwbólowe, pobudzają regenerację chrząstek stawowych. Pomagają w chorobie zwyrodnieniowej i wszystkich schorzeniach reumatycznych związanych z niszczeniem stawów.
- Preparat z wyciągiem z dzikiej róży (Litozin). Hamuje produkcję związków odpowiedzialnych za stany zapalne. Zmniejsza obrzęk i sztywność stawów, skutecznie redukuje ból. Można go stosować w różnych chorobach reumatycznych.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
