Rozszczep kręgosłupa u dziecka: operacja, rehabilitacja, rokowania

Rozszczep kręgosłupa fot. Adobe Stock
Rozszczep kręgosłupa u dziecka jest wadą wrodzoną, którą widać na USG. Może być operowana w łonie matki, po narodzinach, a niekiedy wychodzi dopiero po latach w zależności od rozległości objawów.
Edyta Liebert / 02.01.2020 09:45
Rozszczep kręgosłupa fot. Adobe Stock

Spis treści:

Rozszczep kręgosłupa: wada wrodzona wieku płodowego

Rozszczep kręgosłupa polega na niedorozwoju zamknięcia kanału kręgowego, łączenia punktów kostnienia trzonów i łuków kręgów, wspólnie prowadzących do powstania szczeliny w grzbietowej części struktur kręgosłupa.

Rozszczep kręgosłupa funkcjonuje też pod określeniem tarń dwudzielna. Ta wada pojawia się w I trymestrze ciąży, na wczesnym etapie rozwoju płodu.

Rozpoznaje się ją podczas badania USG II trymestru lub USG genetycznego, a potwierdzenie daje inwazyjne badanie prenatalne - amniopunkcja. Jest to wada wrodzona, która może przydarzyć 1 na 1000 ciąż, ale wiele z nich jest niezdiagnozowanych lub są to lekkie postacie rozszczepu. 

Badania prenatalne są konieczne do tego, by ustalić stopień rozległości wady i podjąć działania. Niektóre dzieci z rozszczepem kręgosłupa (w odcinku szyjnym, w czaszce) są niestety skazane na inwalidztwo i cierpienie, niekiedy na śmierć w bólach.

Inne - mogą mieć drobne problemy ortopedyczne, niewielki uszczerbek na zdrowiu, dlatego tak ważna jest diagnostyka i określenie stopnia rozległości wady.

Przyczyny i rodzaje rozszczepu kręgosłupa

Do rozszczepu kręgosłupa dochodzi, gdy nie zamknie się prawidłowo kanał kręgowy - z powodu braku tylnej części łuków kręgowych. Konsekwencją jest brak właściwej ochrony rdzenia kręgowego.

Przed zagrożeniami osłania go tylko skóra, a to za mało nawet wtedy, gdyby sama nie była w fazie rozwoju. Rozszczep kręgosłupa powstaje wskutek czynników genetycznych lub środowiskowych, np.

  • infekcje matki,
  • predyspozycje rodzinne,
  • nadmierna ekspozycja na promienie rentgenowskie,
  • zanieczyszczenia środowiska (smog)
  • toksyny środowiskowe,
  • niedobór kwasu foliowego i witamin z grupy B.

Rozszczep kręgosłupa może przebiegać łagodnie lub być bardzo rozległy, może być jawny lub ukryty. Najczęściej dochodzi do niego na odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Im niżej wystąpił rozszczep i im jest mniej rozległy, tym dziecko ma większe szanse na normalne życie. 

Do grupy jawnego rozszczepu kręgosłupa zalicza się:

  • przepuklinę oponową,
  • przepuklinę oponowo-rdzeniową,
  • całkowity rozszczep kręgosłupa, bez worka przepuklinowego, z dodatkowym rozszczepem czaszki, podniebienia, wargi, zrośnięciem palców i licznymi guzami, łączącymi się z rozszczepem w okolicy lędźwiowe.

Utajony rozszczep kręgosłupa lub rozszczep kręgosłupa zamknięty, to wada tylko układu kostnego, bez zmian tkanki nerwowej, opon i innych osłon.

Rozszczep kręgosłupa - operacja 

Wcześnie wykryty rozszczep kręgosłupa pozwala skierować pacjentkę do ośrodka wykonującego operację zamknięcia kanału w łonie matki, co znacznie poprawia rokowania co do przyszłości dziecka.

Może być przyczyną przedwczesnego porodu i nie gwarantuje, a nawet nie daje potwierdzenia na to, że dziecko będzie w pełni samodzielne. 

Jest jednak nadzieją: operacje rozszczepu kręgosłupa z przepukliną oponowo-rdzeniową przeprowadza się z powodzeniem w:

  • Szpitalu Specjalistycznym nr 2 w Bytomiu,
  • Inwazyjną metodą fetoskopową w szpitalu WUM,
  • w USA, Brazylii i w Niemczech. 

W przebiegu rozszczepu kręgosłupa u dzieci stosuje się okresowe cewnikowanie, a wodogłowie z rozszczepem kręgosłupa zabezpiecza się zastawkami (te wady często występują razem).

Rozszczep kręgosłupa - rehabilitacja

Rozległy rozszczep kręgosłupa może zupełnie uniemożliwić poruszanie, skutkować niedowładami i inwalidztwem. Trzeba przygotować się na to, że mogą być potrzebne kule łokciowe, wózki inwalidzkie, chodziki, wkładki ortopedyczne, ortezy. Stan zdrowia dziecka może też wiązać się z:

  • deformacją stawów nóg,
  • przepukliną oponowo-rdzeniową,
  • nieprawidłowością przy oddawaniu kału i moczu,
  • niewrażliwością na dotyk i ból.

Rokowania i życie dziecka z rozszczepem kręgosłupa 

U dzieci operowanych czy z lekką postacią rozszczepu prowadzi się ćwiczenia na rozszczep kręgosłupa, głównie gimnastykę korekcyjną. Wszystkie osoby z rozszczepem kręgosłupa wymagają stałej specjalistycznej kontroli lekarskiej i fizjoterapeutycznej, opieki neurologicznej, urologicznej.

W trakcie życia mogą pojawić się problemy zestawami, ruchem, układem moczowym, problemami na zajęciach wychowania fizycznego czy podczas zwykłych zakupów. Zaleca się stosowanie wkładek ortopedycznych, ewentualnie kul lub ortezy, a przede wszystkim gimnastykę korekcyjną, by zapobiec pogłębianiu skoliozy.

Więcej o ciąży i dziecku: Jakie są najczęstsze wady genetyczne u dzieciKwas foliowy - bierz, zanim zajdziesz w ciążęJak rozpoznać zespół FAS

 

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA