Zawody pielęgniarki i położnej są zawodami zaufania społecznego cechującymi się wysokimi kwalifikacjami i kompetencjami zawodowymi, wysokim poziomem moralnym związanym z etosem zawodu, samodzielnością i niezależnością w podejmowaniu profesjonalnych decyzji, osobistą odpowiedzialnością za podjęte decyzje oraz szczególną więzią pomiędzy świadczeniodawcą a odbiorcą świadczenia opartą na zaufaniu do tego pierwszego.
Konstytucja RP w art. 17 wskazuje na możliwość tworzenia samorządów zawodowych, które reprezentują zawody zaufania społecznego. W historii zawodów pielęgniarki i położnej, jako zawodów zaufania publicznego, można wskazać kilka niezwykle istotnych momentów. Należy wymienić tu: rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o Położnej z dnia 16.03.1928 r. i ustawę o pielęgniarstwie z dnia 21 lutego 1935 r. W dokumentach tych ustalono podstawy prawne obu zawodów.
W latach 80. ubiegłego wieku, w sytuacji zmian ustrojowych i tworzeniu demokratycznego Państwa Polskiego, pielęgniarki i położne podjęły intensywne działania na rzecz utworzenia samorządu zawodowego, które zostały uwieńczone sukcesem przyjęcia przez Sejm RP ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych (19 kwietnia 1991 r.).
– Dla samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych istotne są zagadnienia i problemy związane z wykonywaniem zawodów, standardami kwalifikacji i praktyki zawodowej, poziom usług zdrowotnych realizowanych przez przedstawicieli tych zawodów, etyka zawodowa i rozwój nowoczesnej profesji – podkreśla Grażyna Rogala-Pawelczyk, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.
W obrębie korporacji zawodowej budowane są postawy poszanowania dla wartości i norm uznawanych za najcenniejsze dla pielęgniarek i położnych. Członkowie samorządu, pielęgniarki i położne, pielęgniarze i położni czuwają nad należytym wykonywaniem zawodu, przestrzeganiem prawa korporacyjnego, prawa powszechnego i prawa pacjenta, podopiecznego. Wypowiadają się w kwestiach istotnych nie tylko dla funkcjonowania zawodów pielęgniarki i położnej, ale również w sprawach ważnych dla zdrowia społeczeństwa i systemu opieki zdrowotnej.
– Członkowie samorządu pielęgniarek i położnych przyjęli na siebie trudny obowiązek nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu poprzez działania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej – dodaje Grażyna Rogala-Pawelczyk. I dodaje: – Prowadzą szeroko rozumianą prewencję wykroczeń zawodowych a także – w razie konieczności – postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej wobec osób naruszających zasady wykonywania zawodu czy zapisy kodeksu etyki zawodowej.
Polecamy: Potencjał pielęgniarek i położnych jest niewykorzystany
W samorządzie zawodowym tworzy się wizerunek pielęgniarki, położnej, pielęgniarza, położnego, profesjonalisty, osoby wykonującej swój zawód zgodnie z regułami oraz oczekiwaniami społeczeństwa w zakresie opieki w zdrowiu i chorobie. Pielęgniarki i położne poprzez zintegrowane działania w korporacji zawodowej tworzą nowoczesne, profesjonalne, samodzielne, odpowiedzialne pielęgniarstwo, rozumiane jako działalność praktyczna i naukowa.
Samodzielność zawodowa pielęgniarki i położnej jako profesjonalisty sprzyja umacnianiu pozycji przedstawicieli tych zawodów w grupie pracowników medycznych. Należy podkreślić, że dzięki wysiłkom samorządu pielęgniarek i położnych, w lipcu 1996 r. Sejm RP przyjął nową ustawę o zawodach pielęgniarki i położnej, gdzie jednym z kluczowych zapisów jest ten, w którym ustawodawca stwierdza, że zawód pielęgniarki i zawód położnej to zawody samodzielne. Fakt uznania samodzielności zawodowej wiąże się z przyjęciem na siebie olbrzymiej odpowiedzialności, co też uczyniły polskie pielęgniarki i położne.
Wykonywanie zawodu zaufania publicznego to nobilitacja dla jego wykonawców, a powszechna przynależność do samorządu zawodowego to nie tylko nobilitacja, ale także olbrzymia odpowiedzialność za tych, którzy zawód pielęgniarki, położnej wykonują i tych, dla których pielęgniarki i położne podejmują działania profesjonalne, za pacjentów i podopiecznych.
Należy również wskazać na działania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych w zakresie tworzenia prawa na szczeblu centralnym i na poziomie terytorialnym. Poprzez związki z samorządami terytorialnymi przedstawiciele samorządu pielęgniarek i położnych mają wpływ na stan opieki nad człowiekiem chorym i zdrowym w jednostkach ochrony zdrowia. Można więc z całą stanowczością stwierdzić, że samorząd zawodowy pielęgniarek i położnych powstał dla szeroko rozumianego dobra pielęgniarek i położnych oraz społeczeństwa polskiego, a samorządność zawodowa naszych grup zawodowych stanowi element tworzenia tożsamości zawodowej pielęgniarki, położnej, pielęgniarza, położnego. Samorząd zawodowy pielęgniarek stoi więc na straży interesów pacjenta, co jest szczególnie ważne w czasach tzw. gospodarki rynkowej, która wkrada się w obszar zdrowia i opieki zdrowotnej. Istnienie korporacji zawodowej to dowód na istnienie demokratycznego państwa, przestrzegającego swobód obywatelskich.
Warto wiedzieć: Nie mamy powodów do kompleksów - wywiad z prezes Grażyną Rogalą-Pawelczyk
Autor: Adam Mikołajczyk, biuro prasowe NIPiP.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
