Jak oddać nasienie do badania?
W Polsce co piąta para boryka się z problemem niepłodności, z czego w 40% przypadków przyczyna leży po stronie mężczyzny. Badanie nasienia pozwala na szybkie wykrycie przyczyny i natychmiastowe podjęcie leczenia, co ma ogromne znaczenie dla procesu leczenia niepłodności. Do głównych parametrów ocenianych w czasie analizy nasienia należą: koncentracja, liczba i morfologia plemnika wykonana standardową metodą mikroskopową bądź przeprowadzona za pomocą analizy komputerowej.
Zgodnie z wytycznymi, okres abstynencji seksualnej przed wykonaniem badania powinien wynosić od 2 do 7 dni, przeprowadzenie badania w innym okresie może powodować zmiany w zakresie liczby i ruchliwości plemników, wpływając niekorzystnie na uzyskany wynik. Materiał pozyskiwany jest drogą masturbacji, najlepiej oddany bezpośrednio w klinice do jałowego plastikowego pojemniczka. W przypadku oddania materiału w domu należy pamiętać, że analiza i preparatyka nasienia musi się rozpocząć w ciągu jednej godziny od pobrania, dlatego próbkę należy dostarczyć do laboratorium z odpowiednim wyprzedzeniem i nie narażać na skrajne warunki termiczne (<20 i >37oC), gdyż może to rzutować na uzyskany wynik badania.
Jak ocenia się nasienie?
Oddany materiał poddawany jest ocenie:
1. Makroskopowej, w której oceniane są takie parametry jak:
- Objętość nasienia;
- Wygląd próbki (kolor i konsystencja);
- Lepkość nasienia;
- Upłynnienie;
- pH nasienia.
2. Mikroskopowej, w której analizowana jest:
- Koncentracja plemników (liczba plemników w mililitrze nasienia);
- Liczebność plemników (całkowita liczba plemników w ejakulacie);
- Ruchliwość plemników (odsetek plemników wykazujących: ruch postępowy, ruch niepostępowy i brak ruchu);
- Morfologia plemników (odsetek plemników o prawidłowej budowie morfologicznej);
- Żywotność plemników (odsetek żywych plemników);
- Obecność w nasieniu komórek tzw. „okrągłych” (leukocytów oraz komórek linii spermatogenicznej);
- Obecność w nasieniu bakterii.
Zobacz też: Zmiany w ustawie o leczeniu niepłodności – ściągawka dla pacjenta
Obowiązujące wartości referencyjne dla parametrów nasienia:
- Objętość nasienia ≥ 1,5 ml
- pH ≥ 7,2
- Czas upłynnienia < 60 minut
- Koncentracja plemników ≥ 15 mln/ml
- Całkowita liczba plemników w ejakulacie ≥ 39 mln/ejakulat
- Ruchliwość plemników:
· ruch postępowy ≥ 32%;
· ruch postępowy + ruch niepostępowy ≥ 40%
- Morfologia plemników ≥ 4%
- Żywotność plemników ≥ 58%
- Leukocyty < 1 mln/ml
- komórki spermatogeniczne więcej lub równe 5 mln
Jeśli zachodzi taka potrzeba, lekarz zleca wykonanie dodatkowych badań m.in. biochemiczne plazmy nasienia, MAR (test na obecność przeciwciał przeciwplemnikowych w nasieniu), test integralności DNA (chromatyny plemnika).
Co może wpłynąć na wynik badania?
Na wyniki badań nasienia mają wpływ również czynniki zewnętrzne, do których zaliczamy tryb życia i stosowane używki.
Nie bez znaczenia są również przebyte choroby szczególnie wieku dziecięcego, jak: odra, zapalenie przyusznic (świnka), zabiegi w obrębie narządu płciowego, choroby urologiczne, np. żylaki powrózka nasiennego, infekcje układu moczowego i płciowego, choroby genetyczne, onkologiczne i zaburzenia hormonalne, mogą mieć również wpływ na uzyskany wynik badania i płodność mężczyzny.
Należy pamiętać, aby otrzymany wynik badania nasienia rozpatrywać z dużą ostrożnością. Parametry poniżej norm mogą wskazywać na problem, ale nie wykluczają samoistnego uzyskania ciąży. Obecne techniki laboratoryjne pozwalają na posiadanie dziecka nawet parom o skrajnie złych parametrach nasienia, również przy plemnikach pozyskanych z jądra lub najądrzy.
Zobacz też: Pomoc psychologa w trakcie leczenia niepłodności
Autor: mgr Anna Petri, embriolog kliniczny ESHRE, embriolog kliniczny PTMR, Kierownik Pracowni Rozrodu Wspomaganego Medycznie oraz Pracowni Seminologicznej Centrum Ginekologii i Leczenia Niepłodności VITROLIVE w Szczecinie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
