Spis treści:
- Czym są sinice?
- Jak wyglądają sinice w morzu?
- Dlaczego sinice w morzu mogą być groźne?
- Sinice w Morzu Bałtyckim
Czym są sinice?
To inaczej cyjanobakterie – bardzo odporne organizmy, które potrafią przetrwać w trudnych warunkach. Są bardzo wytrzymałe i potrafią osiedlać się w najróżniejszych miejscach: w wodzie słonej i słodkiej, glebie, na korze drzew, na skałach, lodowcach, a nawet w gorących źródłach, w których temperatura dochodzi do 90°C.
Potocznie nazywamy je glonami, przez ich zielonkawy kolor i zbliżony wygląd w wodzie, jednak są to bakterie. Słyszymy o nich szczególnie latem, gdy masowo zakwitają w jeziorach i nad morzem, uniemożliwiając korzystanie z popularnych kąpielisk.
Zakwitowi sinic sprzyjają określone warunki atmosferyczne: bezwietrzna pogoda, spokojna i ciepła (o temperaturze powyżej 20°C) woda. Do nasilania się z roku na rok problemu występowania sinic w morzu przyczyniają się zmiany klimatyczne (większe natężenie promieniowania UV, wyższa średnia temperatura wody) oraz zanieczyszczenie zbiorników wodnych fosforanami i azotanami, pochodzącymi głównie z nawozów rolniczych.
Sinice przez swoją odporność są trudne do zwalczenia, ponadto mają zbyt duże rozmiary, by stały się pożywką innych organizmów planktonowych, a w rezultacie nie mają wrogów w naturalnym środowisku. Mają również zdolność do przemiany w formy przetrwalnikowe, co pozwala im przeżyć na dnie nawet kilka lat.
Jak wyglądają sinice?
Sinice często kojarzymy z wakacjami nad morzem, ponieważ lubią bytować latem w miejscach, gdzie słona woda spotyka się z zanieczyszczoną wodą rzeczną. Taką wodę możemy rozpoznać po gęstym zielonym kożuchu na powierzchni, nieprzyjemnym zapachu oraz zielonkawym lub szarawym zabarwieniu.
fot. Adobe Stock
fot. Adobe Stock
Dlaczego sinice mogą być groźne?
Niektóre gatunki sinic produkują związki toksyczne, dlatego nie powinniśmy wchodzić do wody, w której zdążyły się osiedlić. Wytwarzane przez nie toksyny dzielą się na szkodliwe dla skóry, wątroby oraz układu nerwowego. Największe ich stężenie pojawia się w trakcie masowego obumierania zakwitu cyjanobakterii.
Kontakt z zanieczyszczoną wodą grozi zatruciem sinicami, które objawia się:
- wymiotami,
- gorączką,
- wysypką,
- biegunką,
- bólami mięśni i stawów,
- swędzeniem i łzawieniem oczu,
- w skrajnych przypadkach może dojść do zagrażającego życiu porażenia mięśni dróg oddechowych.
Dolegliwości mogą wystąpić bezpośrednio lub kilka dni po kąpieli w wodzie, gdzie był toksyczny zakwit sinic. Od dłuższego czasu nie odnotowano przypadków śmiertelnych wśród ludzi, jednakże w kilku sytuacjach zachorowania były bardzo poważne. Chociaż zakwity sinic w morzu nie zawsze są niebezpieczne, ostrożność nakazuje, by unikać kontaktu z kożuchem sinicowym i wodą o zmienionej barwie
– ostrzega Główny Inspektorat Sanitarny.
Ważne jest, by wodą z sinicami nie poić zwierząt ani nie podlewać roślin. Jeśli zdarzy nam się zmoczyć w skażonej wodzie, należy zdjąć całe ubranie, opłukać się chłodną wodą, a następnie udać do lekarza.
Zakwity sinic mogą być groźne dla fauny i flory wodnej. Zasłaniają dostęp światła do głębszych warstw zbiorników, prowadząc do wycofywania się roślin z terenów przybrzeżnych, a przez wytwarzanie niekorzystnych warunków dla zwierząt, mogą skutkować m.in. śnięciem ryb.
Sinice w Morzu Bałtyckim
Cyjanobakterie pojawiają się m.in. nad polskim morzem. Co roku mogą kwitnąć w innych miejscach. I wiadomo też, że co roku jest ich coraz więcej. Dlatego warto przed wyjazdem sprawdzić w internecie, w których kąpieliskach w danym sezonie się pojawiły i gdzie obowiązuje zakaz kąpieli.
Sytuacja może się zmieniać nawet z godziny na godzinę, dlatego nie istnieje jedna obowiązująca mapa zakwitu sinic.
Sytuację można na bieżąco sprawdzać w serwisie kąpieliskowym GIS na stronie: sk.gis.gov.pl.
Pamiętajmy, by nie kąpać się w miejscach, gdzie wiszą czerwone flagi. Grozi to narażeniem zdrowia, a nawet życia.
Więcej na podobny temat:
Sinice – naukowcy UW znaleźli sposób, by się ich pozbyć
Jak działa morski klimat, czyli dlaczego warto jechać nad Bałtyk
Leczenie klimatem, czyli urlop w górach, nad morzem, jeziorem lub w lesie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
