Przełyk – jedną z przyczyn wzdęć jest połykanie nadmiernej ilości powietrza. Aby tego uniknąć, warto ograniczyć żucie gumy i picie napojów gazowanych, nie rozmawiać w trakcie posiłku, wolniej jeść, dokładnie przy tym gryząc pokarm.
Żołądek – normalnie znajduje się w nim ok. 50 ml gazów, gdy ilość ta się nadmiernie zwiększa, słychać charakterystyczne kruczenie i przelewanie. Objaw ten często występuje, gdy jesz łapczywie, zwłaszcza pod wpływem stresu. Postaraj się zatem siadać do stołu zrelaksowana.
Jelita – zwykle jest w nich ok. 100 ml gazów. Ich ilość się zwiększa, gdy pokarm długo zalega i fermentuje w jelitach. By do tego nie dopuścić, warto wspomóc perystaltykę (robaczkowe ruchy jelit). Takie działanie mają delikatne masaże brzucha i spacery.
Bębnica jelitowa – to fachowa nazwa nadmiernego wytwarzania gazów. Ciebie także dotyka czasem ta dolegliwość? Podpowiadamy, co może być jej przyczyną (patrz też ramki), i co robić, by się z nią uporać.
1. Dobierz najlepszy dla siebie błonnik
By układ pokarmowy właściwie funkcjonował, potrzebuje codziennie ok. 35 g błonnika. Jego bogatym źródłem są owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Jednak nie wszystkie wszystkim w równej mierze służą. Za szczególnie „gazotwórcze” uchodzą: fasola (i inne strączkowe), rośliny kapustne (np. brokuły, kalafior, kapusta), cebula, czosnek, rodzynki, suszone morele, śliwki, jabłka. Oczywiście to produkty zdrowe, ale osoby ze skłonnością do wzdęć powinny je jadać tylko w małych porcjach (np. czosnek do 3 ząbków dziennie) lub lekko przetworzone (np. jabłka – drobno starte lub podduszone).
- Aby sprawdzić, czy twoje ulubione warzywo, owoc czy gatunek chleba ci nie szkodzi, warto przeprowadzić mały test. Zrób sobie dzień lekkostrawny. Na śniadanie zjedz kleik ryżowy na wodzie, na obiad gotowaną na parze lub pieczoną bez tłuszczu rybę z gotowanymi ziemniakami (te dania nie powodują wzdęć), a na wczesną kolację dowolne warzywa, owoce lub pieczywo, ale tylko jednego rodzaju (np. same pomidory – jeśli to na nie właśnie masz ochotę). Jeżeli ten ostatni posiłek nie wywoła jelitowych perturbacji, możesz przetestowany składnik wykluczyć z grona podejrzanych.
2. Sprawdź, czy możesz pić mleko
Wielu dorosłych nie toleruje laktozy (cukru zawartego w mleku). To wina zbyt niskiej produkcji laktazy – enzymu koniecznego do trawienia nabiału. Objawem takiego stanu są właśnie wzdęcia po wypiciu mleka lub zjedzeniu dań, które z niego powstały (np. budyniu).
- Aby się przekonać, czy i ciebie dotyczy ten problem, zrób sobie dzień całkowicie bezmleczny (oczywiście unikaj wtedy również innych produktów, które mogą powodować wzdęcia), nazajutrz natomiast wypij szklankę mleka. Jeśli dolegliwości wystąpią w ciągu 2 godzin, jest duże prawdopodobieństwo, iż nie trawisz cukru mlecznego. Aby się na 100 procent co do tego upewnić, możesz poprosić internistę o skierowanie na laboratoryjny test nietolerancji laktozy. Jeśli diagnoza się potwierdzi, powinnaś zacząć unikać mleka i produktów, do których jest dodawane (czytaj skład na opakowaniu). Możesz za to nadal jadać żółte sery, pić jogurty czy kefiry, bo podczas ich produkcji znaczna część laktozy ulega rozłożeniu. Nie chcesz całkowicie rezygnować z mleka? Spróbuj wprowadzać je do diety stopniowo (to pomoże ci określić tolerowaną przez organizm ilość), możesz też kupić laktazę w kapsułkach (aby uzupełnić niedobór enzymu) albo poszukać zamienników mleka (np. napój z soi – o ile nie jesteś na nią uczulona).
3. Mądrze zarządzaj tłuszczami
Potrawy smażone, tłuste mięsa, a nawet nabiał (np. kremówka, pełnotłuste żółte sery) są ciężej strawne niż chude odpowiedniki. To dlatego, że do ich przetworzenia potrzeba o wiele więcej żółci i enzymów wytwarzanych przez trzustkę.
- Aby usprawnić trawienie, lepiej przestawić się na dania duszone i gotowane, ewentualnie smażone prawie bez tłuszczu (na patelni wystarczy rozsmarować papierowym ręcznikiem kroplę oleju). Oczywiście nie można całkowicie wyeliminować z diety tłuszczów (to w nich rozpuszczają się witaminy A, D, E i K). Ale wystarczy je stosować tylko jako dodatek, np. skrapiać łyżką oliwy surówkę czy wybierać chude mięsa i wędliny (i tak zawierają kilka procent tłuszczu).
4. Wybieraj odpowiednie zioła i przyprawy
Produkcję gazów nasilają słodziki (obciążają wątrobę) i przyprawy pikantne, zwłaszcza chili (stymulują żołądek do nadmiernego wydzielania kwasów, te zaś podrażniają układ pokarmowy). Dla odmiany w walce ze wzdęciami pomagają kminek, majeranek i owoc kopru włoskiego. Zawarte w nich olejki eteryczne ułatwiają trawienie i zmniejszają napięcie jelit, przez co łagodzą wzdęcia. Dlatego przyprawy te warto dodawać do dań cięższych, np. mięs i kapusty.
- Aby dodatkowo ułatwić trawienie, można pół godziny przed posiłkiem lub kwadrans po nim wypić herbatę zaparzoną z plasterkiem imbiru, pół szklanki naparu z mięty lub innych ziół o działaniu wiatropędnym (patrz „Dobry przepis”).
Jakie leki?
Z nadmiarem gazów oraz wywołanym przez nie napięciem i bólem brzucha pomogą ci się uporać środki bez recepty:
- na bazie simetikonu – rozbijają pęcherzyki gazu, przez co łatwiej je wydalić;
- z drotaweryną – to preparaty o działaniu rozkurczającym;
- z węglem aktywowanym – wchłaniają nadmiar gazów, wody oraz substancje toksyczne;
- krople z ekstraktem z dziurawca, mięty, ostropestu, melisy, kopru – usprawniają pracę wątroby i ułatwiają trawienie.
Domowy przepis:
Łyżeczkę ziela melisy lekarskiej, koszyczka rumianku lub utłuczonych owoców kopru włoskiego zalej 1/2 szklanki wrzątku. Przykryj i odstaw na 15 minut. Pij 2–3 razy dziennie po pół
szklanki.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
