Gdy raz coś cię zaboli, to jeszcze nie powód do niepokoju. Może za długo siedziałaś w niewygodnej pozycji albo naciągnęłaś mięśnie podczas snu. Jednak uporczywe, nawracające dolegliwości mają zwykle źródło w przeciążeniu niektórych stawów i uszkodzeniu chrząstki stawowej. Najczęściej bolą nas krzyż, dłonie, łokieć, kolano lub nadgarstek. Osoby po sześćdziesiątce narzekają przeważnie na zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego i stawów biodrowych.
Dlaczego cierpisz?
Winę za nasze dolegliwości często ponosi wielogodzinna praca w jednej pozycji, trwająca przez wiele lat, np. przy komputerze, taśmie produkcyjnej, w sklepie albo zakładzie fryzjerskim. Uszkodzeniu stawów sprzyjają nadwaga, brak ruchu (osłabia kości), a także... uprawianie niektórych sportów wymagających powtarzania wciąż tych samych ruchów (np. tenis, koszykówka, siatkówka).
Stawy dają nam w kość zwłaszcza jesienią, gdy w powietrzu jest dużo wilgoci. Lawinowo rośnie wówczas sprzedaż medykamentów uśmierzających ból. Łykanie garściami tabletek nie zlikwiduje jednak przyczyny dolegliwości. Nie tylko nie wyleczysz w ten sposób chorego stawu, ale możesz zaszkodzić nerkom i wątrobie. Nawet środki dostępne bez recepty (np. Aspirin, Diklofenak, Voltaren, Naproxen), jeśli zażywasz je przez wiele dni, mogą uszkodzić błonę śluzową żołądka i jelit, a nawet wywołać krwawienia.
Co robić, gdy boli?
Obudziłaś się z bólem stawów? Nie wpadaj w panikę. Przypomnij sobie, co robiłaś poprzedniego dnia. Może np. niosłaś ciężką torbę, pastowałaś podłogę albo wiele godzin spędziłaś przy komputerze? Najprawdopodobniej jeden ze stawów uległ przeciążeniu. Nie martw się, dolegliwości miną bez śladu. Jak możesz sobie pomóc, by ból błyskawicznie ustąpił? Zamiast faszerować się tabletkami, wypróbuj jeden z poniższych sposobów. Z łatwością zastosujesz je w domu:
► ciepła kąpiel w soli leczniczej. Najskuteczniej sza jest sól z Morza Martwego lub z Iwonicza (kupisz je w aptece). Woda powinna mieć temperaturę ok. 45°C. Jeśli ból się nie wzmaga, lekko i bez wysiłku poruszaj stawem. Po kąpieli owiń się kocem i leż dwie–trzy godziny, by utrwalić efekt zabiegu;
► maść końska. Choć nazwa może cię zmylić, preparat ten przeznaczony jest dla ludzi. Maść sporządzono według tradycyjnych receptur, a uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych. Ma postać lekkiego żelu doskonale nadającego się do masażu. W aptece znajdziesz dwa rodzaje maści końskiej – chłodzącą i rozgrzewającą. W przypadku nagłego, ostrego bólu wetrzyj w chore miejsce maść o działaniu chłodzącym (po ustaniu dolegliwości zmień ją na rozgrzewającą). Jeśli natomiast od jakiegoś czasu dokuczają ci niezbyt silne dolegliwości, np. pobolewa cię krzyż lub kark, masuj to miejsce maścią rozgrzewającą.
WAŻNE! Unikaj kontaktu preparatu z oczami. Po użyciu maści umyj ręce;
► lampa rozgrzewająca. Metoda ta jest stosowana w sanatoriach, ale można z niej skorzystać w domu. W sprzedaży oferowane są różne rodzaje lamp emitujących promieniowanie o działaniu przeciwzapalnym (Solux, Zepter, Biolife, Zest4Life). Naświetla się bolący staw dwa–cztery razy dziennie przez kilkanaście dni. Dolegliwości ustępują, a naświetlanie sprzyja także regeneracji chorych tkanek – pobudza procesy naprawcze w komórkach i działa przeciwzapalnie;
► stabilizator. To opaska z elastycznego tworzywa, którą możesz nosić np. podczas pracy na komputerze albo jazdy na rowerze. Stabilizator dopasowuje się do stawu, ogrzewa go, poprawia ukrwienie i działa rozluźniająco. W sklepach ze sprzętem rehabilitacyjnym znajdziesz różne rodzaje tych opasek, np. na nadgarstek, łokieć, kolano, staw skokowy i biodro. Można też kupić specjalne pasy lędźwiowe – pomocne w ostrym bólu kręgosłupa;
► borowina. Wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, bardzo skutecznie leczy też przewlekłe stany zapalne. Okład z rozgrzanej na parze masy torfowej (kupisz ją w aptece) kładzie się na 20 min. Potem trzeba posiedzieć pod kocykiem, by jak najdłużej utrzymać ciepło. Warto powtarzać zabiegi przez 10 dni;
► elektropunktura. To zabieg o działaniu podobnym do akupunktury. Punkty na ciele pobudzasz małym urządzeniem, wygodnym w stosowaniu. Zamiast igły na chore tkanki oddziałuje prąd o małym natężeniu. Zabieg zwiększa ukrwienie bolącej części ciała, pobudza produkcję komórek odpornościowych, likwiduje dolegliwości i łagodzi stan zapalny. Możesz go stosować codziennie, np. rano i wieczorem. Elektropunkter wraz z dokładną instrukcją obsługi kupisz przez stronę internetową: www.kolmio.com.pl albo składając zamówienie przez telefon, pod nr. 058 552 75 71 (cena w zależności od rodzaju aparatu: 150–200 zł);
► krioterapia w wersji mini. Zamiast rozgrzewania wielu lekarzy zaleca "zamrażanie" chorego miejsca, zwłaszcza gdy ból jest ostry. Można użyć w tym celu woreczka z kostkami lodu lub zwykłej mrożonki owiniętej w ręcznik. Trzymasz ją na plecach, kolanie lub łokciu przez 10 min, a potem smarujesz chore miejsce żelem przeciwzapalnym. Jeśli ból nie mija, powtarzasz zabieg przez dwa–trzy dni. Warto też wypróbować spray zamrażający (np. Reparil Ice) przynoszący błyskawiczną ulgę;
► czarci pazur. Zioło z Afryki robi na świecie furorę. Ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Możesz je kupić w różnych postaciach, np. wchodzi w skład preparatu Reumaherb. Stosuj ściśle według instrukcji.
Bierz leki, jeśli...
...domowe sposoby okażą się niewystarczające. Kiedy ból nie mija po kilku dniach lub pojawią się inne objawy (patrz: ramka powyżej), skonsultuj się z lekarzem. Wśród około stu chorób reumatycznych są takie, które szybko mogą prowadzić do deformacji narządu ruchu. Na szczęście właściwe leczenie powstrzymuje proces chorobowy, ale... ważny jest czas. Oto schorzenia, których w żadnym wypadku nie należy bagatelizować.
► RZS. Reumatoidalne zapalenie stawów. Pierwszymi objawami mogą być sztywność, ból lub obrzęk wokół palca i gorączka. Leczy się je m.in. sterydami, preparatami zawierającymi złoto i dietą.
► ChZS. Choroba zwyrodnieniowa stawów. Pierwszym objawem jest ból podczas ruchu. W obrębie stawu pojawiają się narośla kostne ograniczające możliwość poruszania się. Leczy się ją m.in. sterydami, środkami wzmacniającymi chrząstkę stawową, np. z glukozaminą i chondroityną (np. Glukozamina Forte, Arthron Forte). Pomocne są też leki naturalne, m.in. z imbirem (Zinax) i dziką różą (Litozin).
► Artretyzm. Inaczej dna moczanowa. Objawami są zazwyczaj silny ból i obrzęk wokół palucha stopy. Należy zażywać leki przeciwzapalne: preparaty homeopatyczne oraz środki na przywrócenie równowagi kwasowo-zasadowej (przyczyną choroby jest zbyt duża ilość kwasu moczowego w stawach).
► Fibromialgia. Nie dotyczy stawów, lecz jedynie tkanek miękkich wokół kości. Objawem są dolegliwości podczas ruchu, osłabienie i stany depresyjne. Chorobę rozpoznaje się, naciskając 12 charakterystycznych punktów ciała. Leczy się środkami ziołowymi (np. Myalgan) oraz przeciwzapalnymi.
Kiedy na badania?
Nawet najsumienniej wykonywane domowe zabiegi nie wystarczą, jeśli dotknęła cię jedna z chorób reumatycznych rozwijających się często wskutek nieprawidłowej pracy układu immunologicznego (nazywa się je chorobami auto-agresywnymi). Objawem poważnych zaburzeń mogą być:
► widoczny obrzęk wokół stawu, np. dłoni lub palucha stopy;
► sztywność stawu uniemożliwiająca normalne funkcjonowanie;
► czerwone plamy na skórze, np. na twarzy lub szyi;
► stany podgorączkowe;
► duże osłabienie;
► bóle mięśni, np. podczas snu.
Gdy masz choćby jeden z tych objawów, koniecznie zrób badania, bo nieleczone schorzenia mogą rozwijać się szybko, prowadząc do silnych dolegliwości i ograniczenia sprawności.
Lekarz kieruje najpierw na analizę krwi i rentgen stawu, potem, jeśli to konieczne, na bardziej specjalistyczne badania, np. scyntygrafię, artroskopię, niekiedy na rezonans magnetyczny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
