Świat roślin trujących jest bardzo bogaty. Spotykamy je często podczas wakacji, nawet nie zdając sobie sprawy, jak one na nas działają. Poznajmy zatem niektórych przedstawicieli:
Pokrzyk wilcza jagoda
Kwitnie w czerwcu i lipcu. Możemy go spotkać w lasach liściastych i mieszanych. Każda część tej rośliny jest trująca, zarówno świeża jak i suszona. Do zatrucia dochodzi przez kontakt ze skórą, a szczególnie oczami. Pokrzyk zawiera atropinę, która pobudza nasz ośrodkowy układ nerwowy, a poraża inne nerwy. Dziecko może się ciężko, a nawet śmiertelnie zatruć zjadając 2-3 jagody, natomiast dorosły 15-20. Objawy zatrucia to: suchość w ustach i pragnienie, rozszerzenie źrenic, wysychanie śluzówek, czerwona skóra, zatrzymanie moczu, chrypka, przyspieszenie akcji serca i zaburzenia rytmu, wzrost temperatury ciała, niepokój psycho-ruchowy, dezorientacja, omamy wzrokowe i słuchowe, lęk, drgawki, zaburzenia pamięci, utrata przytomności.
Konwalia majowa
Jest rośliną dobrze na, znaną z wyglądu. Hodujemy ją często w przydomowych ogródkach. Dziko występuje w lasach i zaroślach. Kwitnie w drugiej połowie wiosny – w maju i czerwcu, a owocuje w sierpniu i wrześniu. Cała roślina jest trująca, jednak najbardziej toksyczne są liście i kwiaty. Właściwości trujące posiadają również perfumy z tej rośliny. Dziecku wystarczy zjedzenie kilku czerwonych jagód konwalii, by uległo śmiertelnemu zatruciu. Do objawów zatrucia zalicza się: nudności, wymioty, biegunkę, zwiększenie ilości oddawanego moczu, zawroty głowy, omamy, odurzenie, barwne widzenie, majaczenie, zaburzenia sercowe m.in. z uciskiem w klatce piersiowej, będące przyczyną zgonu.
Lulek czarny
Kwitnie od czerwca do października. Występuje na terenach zniszczonych, śmietnikach i pustkowiach. Wydziela nieprzyjemny, odurzający zapach. Podobnie jak opisane już rośliny, każda jego część jest trująca (korzeń i nasiona prawdopodobnie najbardziej). Lulek zawiera skopolaminę i hioscyjaminę, które działają odwrotnie niż atropina z wilczej jagody – hamują ośrodkowy układ nerwowy, powodując następujące objawy: rozszerzenie źrenic, suchość w ustach, , zaczerwienienie twarzy, silne pobudzenie psycho-ruchowe. »Zatruta osoba jest „gorąca jak zając, ślepa jak nietoperz, sucha jak kość, czerwona jak burak i wściekła jak mokra kura”«
Cis pospolity
Jest znaną rośliną występująca w lasach, miejskich parkach i ogrodach przydomowych. Owocuje na jesień – od września do listopada. Charakterystyczne są wówczas czerwone kuleczki osłaniające trujące nasiona. Cała roślina jest trująca, za wyjątkiem czerwonych osłonek nasion. Najbardziej toksyczne są igły, zwłaszcza w porze zimowej. Objawy zatrucia pojawiają się po pół do półtorej godziny od spożycia rośliny. Toksyny z cisu działają głównie na serce powodując zaburzenia rytmu – od przyspieszenia do zatrzymania krążenia. Pojawiają się dolegliwości brzuszne – bóle, nudności, wymioty, biegunka. Mogą też wystąpić: senność, zwroty głowy, drgawki i odurzenie. Zaburzeniu ulega także praca układu oddechowego, co objawia się dusznością. Innymi objawami zatrucia są także: krwiomocz, z powodu uszkodzenia nerek i osłabienie mięśni.
Bieluń dziędzierzawa
Podobnie jak lulek czarny, bieluń ma nieprzyjemną woń i rośnie w zruderowanych miejscach w okolicach śmietników. Ponadto można go spotkać w ogrodach i na podwzgórzach. Kwitnie od czerwca do sierpnia i owocuje już w sierpniu aż do przymrozków. Najbardziej trującą częścią rośliny są nasiona. Do zatrucia może dojść np. podczas wdychania dymu z palonych liści bielunia. Zatrucie manifestuje się tak jak w przypadku zatrucia wilczą jagodą.
Wawrzynek wilczełyko
Roślina ta jest pod ochroną. Kwitnie wiosną, od marca do kwietnia, a owocuje w czerwcu i lipcu. Kwiaty są różowe lub białe, kształtem i wielkością przypominają kwiaty bzu. „Oblepiają” one gałęzie krzewu. Owoce są koloru czerwonego i mają kształt kulisty. Wilczełyko rośnie w miejscach zalesionych. Cała roślina jest trująca, zarówno w postaci świeżej jak i suchej. Do zatrucia może dojść przez kontakt z pyłem pochodzącym z kory oraz przez doustne spożycie którejkolwiek z części rośliny. U dzieci śmiertelne zatrucie może wystąpić po zjedzeniu już 1-2 jagód. Toksyny wchłaniają się nie tylko przez przewód pokarmowy, ale i przez skórę. Objawy zatrucia to: osłabienie, bóle i zawroty głowy, gorączka, przyspieszenie akcji serca, duszności, drgawki, utrudnienia w oddawaniu moczu, pobudzenie, krwiomocz (uszkodzenie nerek) oraz zaburzenia krążenia, wiodące do zgonu.
Dziki bez czarny
Również jest nam dobrze znany. Występuje w lasach i parkach. Elementami trującymi rośliny są: jagody, kora i liście. Dziki bez kwitnie od maja do czerwca – białe drobniutkie kwiaty, a owocuje od lipca do sierpnia. Dojrzałe owoce są koloru czarnego. Zatrucia są zwykle spowodowane zjedzeniem niedojrzałych jagód lub przetworów z tych owoców. Warto wiedzieć, ze gotowanie owoców bzu czarnego bez przykrycia, sprawia, że nie są one trujące. Do objawów zatrucia zaliczamy osłabienie, objawy neurologiczne w postaci bólów i zawrotów głowy, dolegliwości ze strony układu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunka oraz zaburzenia oddychania, aż do duszności. Obserwuje się również przyspieszenie akcji serca.
Gdy w przypadku spożycia jakiejś części z wymienionych roślin zauważymy u siebie charakterystyczne objawy, jak najprędzej należy zasięgnąć porady lekarza (wezwać pogotowie). W prawie każdym z przypadków w celu eliminacji trucizny wykonywane jest prowokowanie wymiotów i płukanie żołądka. Jeśli chodzi o wawrzynek wilcza-jagodę – pomoc polega na przemyciu skażonych partii skóry, oczu i jamy ustnej. Doustnie podaje się do picia mleko i/lub białko jaja kurzego. Każde zatrucie wymaga hospitalizacji!
Daniluk J., Jurkowska G., Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa, CZELEJ, Lublin 2005
zdjęcia roślin: http://pl.wikipedia.org oraz Katarzyna Ziaja
Katarzyna Ziaja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
