Fundacja Udaru Mózgu ze Stowarzyszeniem Fizjoterapia Polska stworzyli materiały edukacyjne zawierające m.in. przykłady ćwiczeń do samodzielnego wykonania w domu oraz listę błędów, których należy unikać. Gdzie można je znaleźć? Jak rozpoznać spastyczność i jej przeciwdziałać?
Czym jest spastyczność?
Pacjenci po udarze mózgu narażeni są na silny stres i napięcie, które są wynikiem zarówno samego udaru, jak i zmian neurologicznych, które zachodzą w mózgu. Udar ma silny wpływ na sprawność ruchową, może też powodować problemy z wymową. Same zmiany zachodzą na tyle szybko, że osoby zdrowe i sprawne w ciągu kilkudziesięciu godzin stają się zależne od innych.
U 30% pacjentów w ciągu 3 miesięcy po udarze może dodatkowo rozwinąć się także spastyczność poudarowa, czyli nadmierne, często bolesne napięcie mięśniowe. Ręka objęta spastycznością nie reaguje na polecenia mózgu tak jak dotychczas. Przykurczone mięśnie uniemożliwiają pełen zakres ruchów i czasem powodują ból. Prozaiczne dotąd czynności, jak chwytanie i puszczanie przedmiotów, stają się niemal niewykonalne, co bardzo zmienia życie osób chorych.
fot. Fundacja Udaru Mózgu
Pomoc po udarze – dla chorego i opiekuna
Udar mózgu i jego konsekwencje, w tym spastyczność, to ogromne obciążenie psychiczne, które może powodować, że chorzy nie są w stanie sami zmotywować się do rehabilitacji i leczenia. Rozmawiając na co dzień z wieloma pacjentami oraz ich rodzinami, obserwuję, że bez wsparcia najbliższych proces dochodzenia do sprawności jest o wiele dłuższy, a często nawet niemożliwy. Jednak aby bliscy mogli pomóc członkowi rodziny po udarze, potrzebują wiedzieć, w jaki sposób mogą to robić
– mówi Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu.
Fundacja Udaru Mózgu we współpracy ze Stowarzyszeniem Fizjoterapia Polska przygotowała materiały edukacyjne dla pacjentów i ich bliskich, które zawierają przykłady ćwiczeń do samodzielnego wykonania w domu oraz listę błędów, których należy unikać. Wszystkie materiały oraz poradnik dla pacjenta są dostępne na stronie Fundacji Udaru Mózgu www.fum.info.pl.
Na stronie znajdują się też praktyczne porady dla bliskich osób po udarze, o których warto pamiętać – w tym błędy, które często pojawiają się w trakcie rehabilitacji.
Jak poradzić sobie ze spastycznością po udarze?
Porady dla opiekunów osób po udarze
Najważniejsze jest to, żeby nie wyręczać chorego, ale dawać mu impuls do działania. Na co zwrócić uwagę?
- Uaktywnianie tej strony ciała, która jest niedowładna – podchodź do chorego, podawaj mu rzeczy i karm od strony chorej. To pomaga wzmocnić mięśnie.
- Jeżeli możesz, spróbuj dostosować sztućce do możliwości uchwytu chorego (można odpowiednio wygiąć rączkę łyżki), to pomoże mu w szybszym powrocie do sprawności niż karmienie.
- Ustaw stolik po stronie niedowładnej – ułatwi to choremu sięganie po ustawiony na stoliku przedmioty i angażuje porażone mięśnie.
- Podczas ubierania pamiętaj, że najpierw ubieramy chorą rękę, a następnie zdrową. Przy rozbieraniu najpierw zdrową rękę, a później chorą.
fot. Fundacja Udaru Mózgu
Najczęściej popełniane błędy przy opiece nad chorym po udarze
- Korzystanie z poręczy i podciągów – unoszenie się na łóżku za pomocą zwisających podciągów i poręczy (wykorzystując zdrową rękę) wywołuje nieodwracalne odruchy wyprostne.
- Ściskanie piłeczki – wzmacnia napięcie mięśni, prowadząc do zwiększenia spastyczności całej kończyny górnej. Samo ściskanie jest bezużyteczne, jeśli nie można otworzyć dłoni, aby wziąć, a następnie odłożyć przedmiot.
- Forsowanie mięśni spastycznych – w mięśniach „spastycznych” każdy ruch wywołuje gwałtowny skurcz. Siłowe rozciąganie wywołuje narastający skurcz i kończy się zerwaniem włókien mięśniowych.
Udar mózgu dotyka rocznie 75 tys. osób w Polsce. Celem Kampanii „Otwórz dłoń po udarze” jest edukacja chorych i ich bliskich na temat leczenia konsekwencji udaru mózgu. Więcej informacji na temat kampanii „Otwórz Dłoń po udarze” znajduje się na stronie www.fum.info.pl, www.fizjoterapeuci.org oraz www.facebook.com/otworzdlonpoudarze
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
