Z roku na rok zimą pojawia się ten sam problem, czyli utonięcia pod lodem. Najczęściej takie wypadki przytrafiają się dzieciom, które jeszcze nie potrafią przewidzieć skutków pewnych zachowań. Zwykle do załamania się lodu dochodzi podczas zabawy (ślizganie się po tafli jeziora, jazda na łyżwach po lodzie na zbiornikach wodnych), spacerowania, łowienia ryb w przeręblach.
Fot. Depositphotos
Większość takich zdarzeń, ma finał w szpitalu. Nierzadko dochodzi do trwałych uszczerbków na zdrowiu. Jeśli chodzi o dzieci, większość z tych, które trafiają do szpitala, znajduje się w stanie śpiączki lub mają inne uszkodzenia układu nerwowego. Są one spowodowane niedotlenieniem mózgu, do którego dochodzi już od 3 do 5 minutowego przebywania pod wodą.
Utonięcie to stan wynikający z uduszenia się z powodu zalania dróg oddechowych cieczą. Przyczyną utonięcia zimą, najczęściej jest brawura dziecka, brak opieki, a także brak wiedzy na temat tego, co może się wydarzyć, gdy lód na zbiorniku wodnym ulegnie załamaniu.
Tonięcie można podzielić na kilka faz. Gdy wpadamy do wody, jako mechanizm obronny, włącza się w naszym organizmie wstrzymywanie oddychania. Trwa dopóki poziom dwutlenku węgla we krwi osiągnie takie wartości, że pobudzi ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym, co spowoduje wznowienie czynności oddechowej. Jeśli oddech pod wodą powrócił, człowiek zaczyna połykać wodę do żołądka, by „obronić się” przed zalaniem płuc. Niestety, żołądek ma ograniczoną pojemność. Gdy wypełni się wodą, pojawia się odruch wymiotny, co skutkuje
wymiotami połkniętej wody i jej przedostaniem się do płuc. Drogi oddechowe są wówczas całe zalane. Człowiek nie oddycha. Dochodzi zatem do niedotlenienia organizmu, czego skutkiem jest utrata świadomości i zwiotczenie mięśni (śpiączka), a w rezultacie zalanie całych płuc wodą…
Jak nie utonąć pod wodą?
Ciekawostki:
- Tonięcie w wodzie słodkiej – woda słodka zawiera mniej jonów niż nasza krew, dlatego przenika ona do krwi w całości. W związku z powyższym nie będzie jej w płucach topielca, gdyż się „wchłonie”.
- Tonięcie w wodzie słonej – woda morska ma więcej jonów niż nasza krew, dlatego zostaje ona w drogach oddechowych i staje się przyczyną obrzęku płuc. Nagromadzona woda pieni się i można ją tylko ewakuować za pomocą specjalistycznych narzędzi, jak np. ssak.
Pierwsza pomoc:
I. Jeśli osoba tonąca jest przytomna i co tylko wpadła do wody:
a. zawołaj głośno: POMOCY!!! – być może w pobliżu jest jakaś osoba na spacerze i wesprze cię w działaniu,
b. zadzwoń na numer alarmowy 112 i powiedz co się stało,
c. podaj jej dłuższy kij, deskę lub nawet zdejmij szalik, arafatkę, kurtkę i podaj jeden rękaw (za drugi będziesz trzymać ty) i poleć by się go złapała – w ten sposób możesz wyciągnąć poszkodowanego; gdy uda ci się wyciągnąć poszkodowanego na brzeg, okryj go kurtką,
d. jeżeli nie masz pod ręką długiego przyrządu (jak deska, czy kij), połóż się na tafli lodu i czołgając się, zbliż się do przerębla; podaj ręce poszkodowanemu i staraj się go wyciągnąć (pozycja leżąca na lodzie daje lepsze rozłożenie ciężaru, co zmniejsza ryzyko załamania się
lodu).
e. unikaj wchodzenia do wody, a jeśli nie potrafisz pływać – nie wchodź na lód!
II. Jeśli poszkodowany się nie rusza, a dryfuje na wodzie – od razu wezwij pomoc, a jeśli jesteś w stanie – wyciągnij go, dostając się do niego czołgając się po lodzie.
III. Po wyciągnięciu go na brzeg, sprawdź czy oddycha i udziel pomocy według potrzeb (gdy oddycha – ułóż na boku, jeśli nie oddycha – udrożnij drogi oddechowe i przystąp do czynności ratujących życie).
III. Pamiętaj o okryciu poszkodowanego.
IV. Oczekuj na przybycie służb ratunkowych, kontrolując stan poszkodowanego i w razie konieczności podejmij się czynności ratujących życie.
IV. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w przypadku utonięć:
1. Zapewnij sobie bezpieczeństwo (noś ze sobą maseczkę do sztucznego oddychania, nie wchodź do wody i na lód jeśli nie potrafisz pływać).
2. Sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny (potrząśnij za ramiona i zapytaj: „czy mnie słyszysz?”).
3. Zawołaj o pomoc (jak wyżej).
4. Udrożnij drogi oddechowe – zrób to według wskazówek na filmie:
Udrażnianie dróg oddechowych
a. sprawdź czy poszkodowany oddycha:
b. jeśli tak: 2-3 oddechy w 10 sekund – ułóż w pozycji na boku i kontroluj oddech.
c. jeśli nie: wezwij pomoc – 112 lub zleć to twojemu towarzyszowi,
a jeśli jesteś sam i nie masz telefonu komórkowego:
d. wykonaj 5 oddechów do ust poszkodowanego, tak by klatka piersiowa wyraźnie się uniosła,
e. wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej, po środku mostka, na głębokość 4-5cm,
f. po uciśnięciach, wykonaj 2 oddechy ratownicze i następnie kolejne 30 uciśnięć mostka,
g. po minucie takich działań, sprawdź ponownie oddech:
- jeśli powrócił – pozycja na boku,
- jeśli nie wezwałeś pogotowia – zostaw poszkodowanego i udaj się szukać pomocy np. budka telefoniczna, zatrzymaj nadjeżdżający samochód (to sytuacja wyjątkowa, kiedy możesz zostawić poszkodowanego samego!),
- jeśli wcześniej udało ci się wezwać pogotowie, a oddech nie wraca – wykonuj uciśnięcia i oddechy ratownicze w proporcji 30:2.
h. nie przerywaj resuscytacji, do chwili przyjazdu pogotowia ratunkowego, straży pożarnej; do momentu wyczerpania twoich sił; dopóki poszkodowany nie podejmie oddechu.
UWAGA: Poszkodowany, który tonie, jest spanikowany. Może być agresywny i nie słuchać poleceń. „Rosną” też jego siły fizyczne i stawia duży opór ratującemu!
W przypadku poszkodowanych nieprzytomnych, którzy tonęli, podczas RKO istnieje duże ryzyko wymiotów. Staraj się prawidłowo udrożnić drogi oddechowe, by zapobiec podawaniu powietrza do żołądka.
Nie naciskaj brzucha i nie próbuj w jakikolwiek sposób wypompowywać wody z ciała poszkodowanego. Możesz mu tym jeszcze bardziej zaszkodzić!
Przeczytaj również: Jak poprawnie udzielić pierwszej pomocy?
Jak udzielić pierwszej pomocy dziecku?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
