Jaka jest rola śledziony?
Śledziona jest narządem położonym po lewej stronie jamy brzusznej i pełni kilka ważnych funkcji. Jest rodzajem filtru krwi, który zatrzymuje krążące antygeny (cząsteczki obce dla organizmu, na przykład wirusy) i niszczy je za pomocą specjalnych komórek odpornościowych.
W śledzionie powstają limfocyty, czyli komórki układu immunologicznego (odpornościowego), którym prezentowane są krążące we krwi cząsteczki obcego pochodzenia. W śledzionie ulegają też niszczeniu zużyte, nie spełniające już swojej funkcji erytrocyty. Narząd ten jest rezerwuarem krwi i może zwiększać objętość krwi krążącej poprzez obkurczanie się otaczającej go torebki.
Śledziona znajduje się pod żebrami i w warunkach prawidłowych, u osób dorosłych, jest niewyczuwalna. Jeżeli można ją wyczuć palpacyjnie, oznacza to, że jest powiększona ponad 1,5-krotnie.
Powiększenie śledziony, czyli splenomegalia, ma kilka niezależnych od siebie przyczyn.
Powiększenie śledzony - kiedy i dlaczego?
Do jednej z podstawowych przyczyn splenomegalii należy zaliczyć zakażenia bakteryjne takie, jak gruźlica, dur brzuszny czy infekcyjne zapalenie wsierdzia. Również zakażenia wirusowe, jak cytomegalia czy wirusowe zapalenie wątroby, i pierwotniakowe, jak malaria czy toksoplazmoza, mogą doprowadzić do powiększenia śledziony.
Zobacz: Jakie mogą być objawy toksoplazmozy u dorosłych?
Częstą przyczyną są także zespoły mieloproliferacyjne, czyli zaburzenia prawidłowej funkcji szpiku w zakresie produkcji krwinek czerwonych i białych. Przykładami takich zespołów są samoistne włóknienie szpiku czy przewlekła białaczka szpikowa. Śledziona zwiększa swoją objętość w przypadku chorób limfoproliferacyjnych, jak białaczka włochatokomórkowa, chłoniak śledzionowy czy przewlekła białaczka limfatyczna.
Inną przyczyną splenomegalii są choroby autoimmunologiczne i układowe, gdzie własny układ odpornościowy niszczy prawidłowe komórki organizmu. Do takich chorób należy RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów, SLA, czyli toczeń rumieniowaty układowy, sarkoidoza, a także reakcje polekowe.
Śledziona powiększa się także w przypadku niewydolności i marskości wątroby, niedrożności żyły wrotnej i żyły śledzionowej. Do innych, rzadko spotykanych przyczyn powiększenia śledziony należą też torbiele, czyli kuliste twory wypełnione płynem. Mogą one mieć charakter wrodzony, pourazowy lub być efektem pasożyta – bąblowca. Obecność ropnia, nowotwory łagodne i złośliwe śledziony lub przerzutów z innych narządów mogą spowodować powiększenie tego narządu.
Czym się różni splenomegalia od hipersplenizmu?
Splenomegalia to powiększenie śledziony z różnych, wyżej opisanych, przyczyn. Powiększenie śledziony może być odpowiedzialne za pojawienie się hipersplenizmu, czyli nadmiernego niszczenia krwinek (zwykle dotyczy zarówno krwinek czerwonych, białych, jak i płytek krwi, choć proces ten może być ograniczony do wybranej grupy) przez makrofagi śledzionowe.
Hipersplenizm jest nazywany zespołem dużej śledziony i polega na współwystępowaniu powiększenia śledziony, niedokrwistości, leukopenii (obniżenia liczby krwinek białych) i trombocytopenii (zmniejszenia liczby płytek krwi).
Przeczytaj: Czy reumatoidalne zapalenie stawów można wyleczyć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
