Proszę wejść!
W nowoczesnym gabinecie ginekologicznym powinno być osobne pomieszczenie (rodzaj łazienki), w którym możesz się rozebrać i umyć. Fotel ginekologiczny osłonięty jest od strony drzwi wejściowych parawanem, aby nikt przypadkowy nie zajrzał do pomieszczenia w trakcie badania. Najczęściej masz także do dyspozycji fartuszek i kapcie z fizeliny, które wkładasz po to, by nie "paradować" po gabinecie boso i bez majtek. Taki gabinet w polskich warunkach mają jednak wyłącznie prywatne kliniki. Jeśli zwykle korzystasz z rejonowej lub szpitalnej przychodni, zaplanuj wizytę rano (będziesz mogła pójść bezpośrednio po kąpieli) lub późnym popołudniem, aby zdążyć jeszcze po pracy wstąpić do domu. Możesz także przed wejściem do lekarza użyć specjalnych chusteczek do higieny intymnej. W tym dniu nie ubieraj się w spodnie, wybierz raczej spódnicę i pończochy, to znacznie ułatwi ci rozbieranie. A najlepiej, jeśli do tego włożysz na przykład długą tunikę, która pozwoli ci osłonić się podczas przechodzenia na fotel.
Zobacz, jak wygląda wizyta u ginekologa: ginekolog - film
Co pani dolega?
Każda wizyta zaczyna się od rozmowy z lekarzem. Na pewno zapyta cię o datę ostatniej miesiączki, długość cyklu, przebyte choroby, liczbę ciąż, daty porodów oraz problemy, z którymi się zgłosiłaś. To jest najlepszy moment, by powiedzieć ginekologowi o wszystkich swoich niepokojach i problemach zdrowotnych. Pytania najlepiej spisz na kartce, by potem o niczym nie zapomnieć. Uwaga! Jeśli przyszłaś zrobić cytologię, powiedz o tym lekarzowi przed rozpoczęciem badania.
Zapraszam na fotel
Dla większości kobiet badanie przez ginekologa jest stresujące. Dlatego tak ważne jest, by lekarz był delikatny, wyjaśniał, co w danej chwili robi, i ewentualnie uprzedzał, gdy może cię coś zaboleć. Jeśli tak nie jest, po prostu go o to poproś. Ty możesz ułatwić mu badanie, a jednocześnie oszczędzić sobie bólu, gdy mimo stresu postarasz się rozluźnić mięśnie. Każdy ginekolog ma też obowiązek zbadania twoich piersi, sprawdzenia, czy nie ma w nich niepokojących zmian, i ewentualnie zlecenia mammografii lub USG (powinnaś je robić na zmianę raz na 2 lata, a po ukończeniu 50 lat co rok). Możesz go także poprosić, by pokazał ci, jak samodzielnie wykrywać różne nieprawidłowości. Co rok masz też prawo do otrzymania skierowania na bezpłatne USG transwaginalne (przez pochwę). Jest ono znacznie dokładniejsze niż badanie przez powłoki brzuszne, pozwala m.in. na rzetelną ocenę jajników
i błony śluzowej macicy.
Wypiszę receptę
Ginekolog powinien dokładnie wyjaśnić ci swoją diagnozę i poinformować, jak działają leki, które przepisuje. Nie pozwól się zbyć ogólnikami, masz prawo do pełnej, szczegółowej wiedzy na temat swojego stanu zdrowia. Jeśli jest do wyboru kilka metod terapii, powinnaś poznać plusy i minusy każdej z nich i mieć możliwość uczestniczenia w wyborze najlepszej dla siebie. Jeżeli okaże się, że masz infekcję intymną (np. grzybicę), poproś o receptę także dla swojego partnera. W takich przypadkach leczenie zawsze musi dotyczyć pary, bo tylko wtedy daje szansę na powodzenie terapii i brak nawrotów choroby.
Tego lekarzowi nie wolno!
Niestety, czasem ginekologowi brakuje kultury i/lub profesjonalizmu, by traktować odpowiednio pacjentkę. Pamiętaj, że nie ma on prawa:
► komentować wyglądu, zwłaszcza narządów intymnych, liczby dzieci itp.,
► osądzać pacjentki za to, co robi lub robiła w przeszłości, oskarżać, że to styl życia (np. zbyt wielu partnerów) spowodował chorobę,
► narzucać rodzaju metody antykoncepcji lub odmówić przepisania pigułek.
Jeśli przytrafiły ci się w gabinecie jakieś nieprzyjemne sytuacje, możesz napisać skargę na lekarza do kierownika przychodni lub rzecznika praw pacjenta przy oddziałach NFZ.
8 najlepszych rad ginekologów
1. Antykoncepcję trzeba dobrać indywidualnie
Wiele podróżujesz, jesteś osobą bardzo zapracowaną albo zapominalską? Opowiedz lekarzowi o trybie swojego życia. To pomoże mu dobrać odpowiednią dla ciebie metodę antykoncepcyjną. Obecnie dostępnych jest więcej preparatów niż kiedykolwiek, możesz więc znaleźć ten najlepiej dostosowany do twojej sytuacji. Jeśli często zdarza ci się zapodziać gdzieś środki antykoncepcyjne, wypróbuj wkładkę wewnątrzmaciczną (tzw. spiralę). Jest skuteczna przez 5 lat i (wbrew obiegowym poglądom) nie powoduje bezpłodności. Ale uwaga! Nie powinnaś jej zakładać przed urodzeniem pierwszego dziecka. Dla kobiet często podróżujących lub tych, którym trudno jest pamiętać o regularnym zażywaniu pigułek, odpowiednie będą plastry antykoncepcyjne przyklejane raz w tygodniu.
2. Zawsze masz wyjście awaryjne
Nie stosujesz antykoncepcji hormonalnej, ale żyjesz w ciągłym lęku przed ciążą? Poproś lekarza o receptę na tzw. pigułkę po. W Polsce dostępne są dwa takie preparaty – Escapelle i Postinor-Duo. Zmniejszają one ryzyko ciąży aż o 99 proc., o ile zostaną zażyte w ciągu 24 godzin od stosunku bez zabezpieczenia. Receptę lekarz może wypisać ci bez daty, co pozwoli na wykupienie leku wtedy, gdy okaże się to konieczne (datę wpisujesz sama, przed pójściem do apteki). Pamiętaj jednak, że tego typu preparaty zawierają bardzo dużą dawkę hormonów i mogą być stosowane jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Z tego właśnie powodu nazywa się je antykoncepcją awaryjną. Po ich zażyciu mogą wystąpić objawy uboczne, takie jak nudności, ból głowy oraz plamienie.
3. W czasie stosunku nie powinno nic boleć
Ból, wrażenie otartej skóry podczas stosunku lub silne pieczenie przy wkładaniu tamponu – to mogą być objawy często niezauważanej choroby zwanej zapaleniem przedsionka pochwy. Polega ona na zapaleniu skóry i gruczołów okolic intymnych. Nie myśl więc, że ból przy stosunku jest naturalną sprawą. Jeżeli boli, powinnaś iść do lekarza.
4. Nieprawidłowa cytologia? Poproś o test
Sprawcą znacznej większości problemów dotyczących szyjki macicy (w tym także raka) jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszący się drogą płciową. Jeśli więc dowiedziałaś się, że wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy, poproś lekarza o wykonanie testu na obecność wirusa HPV. Jeżeli jego wynik będzie ujemny, nieprawidłowa cytologia najprawdopodobniej jest spowodowana przez niegroźne czynniki. Jeżeli jednak wynik będzie pozytywny, lekarz powinien przeprowadzić kolposkopię (badanie polegające na oglądaniu szyjki macicy specjalnym przyrządem), a prawdopodobnie również pobrać niewielki wycinek. Od wyniku tego badania zależy dalsze leczenie. Trwają intensywne prace naukowe nad szczepionką, którą będzie można stosować w starszych grupach wiekowych (ta, która jest obecnie polecana, jest dla osób młodych). Pozwoli ona na podwyższenie odporności osób, które już mogą być zarażone wirusem HPV, i zmniejszy prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu.
5. Poznaj tajemnicę mammografii
Ściskanie piersi podczas mammografii jest konieczne, ponieważ zdjęcie jest wtedy wyraźniejsze. Można jednak uniknąć bólu, a nawet uzyskać lepszy obraz, wykonując badanie wkrótce po zakończeniu miesiączki. Najlepiej wyznaczyć termin badania na pierwszy lub drugi dzień po zakończeniu krwawienia.
6. Rozmiar tamponu jest ważny!
Aby uniknąć zapalenia dróg moczowych, używaj podczas miesiączki tamponów o jak najmniejszej- chłonności. Te o dużych rozmiarach, gdy napęcznieją, mogą utrudniać odpływ moczu z pęcherza i uniemożliwiać jego całkowite opróżnianie. A w zalegającym długo moczu łatwiej rozmnażają się bakterie. Dodatkowy plus: zmieniając często tampony, zmniejszysz także prawdopodobieństwo infekcji intymnej. Krew miesiączkowa jest przecież doskonałą pożywką dla wszelkich zarazków.
7. Możesz sama wybrać termin miesiączki
Jeśli stosujesz antykoncepcję hormonalną i okres wypada ci w czasie wyjazdu na urlop lub w delegację, możesz uniknąć problemu. Natychmiast po zakończeniu jednego opakowania- pigułek zacznij brać następne. To sprawi, że w danym miesiącu nie pojawi się krwawienie. Takie postępowanie jest bezpieczne, pod warunkiem że nie robisz tego zbyt często. Możesz sobie na to pozwolić raz na pół roku.
8. Daj partnerowi chwilę przerwy
Próbujesz zajść w ciążę? Współżyj nie częściej niż raz dziennie. Gdy zrobicie 24-godzinną przerwę pomiędzy stosunkami, plemniki twojego partnera będą silniejsze i bardziej liczne. Okazuje się również, że zażywanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy (np. Aspiryna, Polopiryna), ibuprofen (np. Ibuprom, Ibum) lub ketoprofen (np. Ketoprom) może mieć wpływ na moment pojawienia się jajeczkowania. W rezultacie trudno określić, kiedy będziesz najbardziej płodna. W razie konieczności stosuj zatem środki przeciwbólowe sporządzone na bazie paracetamolu (np. Apap). Pamiętaj także o regularnym braniu kwasu foliowego co najmniej na 3 miesiące przed zajściem w ciążę. Udowodniono, że zapobiega to wielu poważnym wadom wrodzonym u dziecka (np. rozszczepieniu kręgosłupa).
Tekst: Marzena Bartoszuk
Konsultacja: dr n. med. Alicja Ceran
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
