Nie ulega wątpliwości, że istnieje związek między schorzeniami dermatologicznymi a psychiką człowieka. Związek ten polega na wzajemnym oddziaływaniu. Skóra odzwierciedla stan psychiczny człowieka i odwrotnie. Zjawisko wzajemnego oddziaływania nakazuje współczesnej medycynie holistyczne traktowanie człowieka.
Psychodermatologia – nowa dziedzina psychiatrii
Psychodermatologia zajmuje się związkami zachodzącymi między psychiką a chorobami skóry oraz współwystępowaniem objawów psychopatologicznych lub dysfunkcji psychologicznych z określonymi objawami skórnymi bądź też chorobami dermatologicznymi.
Według różnych autorów, 30-80% pacjentów gabinetów dermatologicznych ma problemy natury psychologicznej lub psychiatrycznej. Występowanie zaburzeń psychicznych wśród pacjentów dermatologicznych jest wyższe niż w populacji ogólnej – dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci. Zależności między czynnikami psychicznymi a chorobami dermatologicznymi są złożone, ale ich poznanie może mieć istotne znaczenie dla prawidłowego postępowania terapeutycznego.
W zasadzie nie ma klasyfikacji w pełni obiektywnie grupującej schorzenia psychodermatologiczne. Ze względu na przewagę komponenty dermatologicznej lub psychicznej najczęściej wyodrębnia się następujące kategorie zaburzeń psychodermatologicznych:
1) pierwotne zaburzenia psychiczne ujawniające się schorzeniami skóry i jej uszkodzeniami (np. trichotillomania, dysmorfofobia, urojenia pasożytniczej choroby skóry, dermatozy arteficjalne),
2) schorzenia dermatologiczne o psychogennej etiologii: stres, konflikty emocjonalne, frustracja, cechy osobowości (np. nadmierne pocenie, pokrzywka przewlekła, świąd samoistny),
3) choroby skóry uwarunkowane czynnikami biologicznymi o przebiegu modyfikowanym przez szeroko rozumiane czynniki psychiczne (np. atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, łysienie plackowate, trądzik różowaty).
Zobacz także: Jak depresja wpływa na skórę?
W literaturze spotyka się również podział opisywanych zaburzeń na trzy inne kategorie:
1) zaburzenia psychofizjologiczne (np. pokrzywka, łuszczyca, trądzik pospolity i trądzik różowaty),
2) zaburzenia psychiczne pierwotne (np. omamy dotykowe, dysmorfofobia, trichotillomania),
3) wtórne zaburzenia psychiczne (np. depresja, zaburzenia lękowe wtórne do dermatoz).
Jak stres wpływa na problemy skórne?
Pojęcie „zaburzenia psychofizjologiczne” dotyczy chorób skóry, w których stres jest czynnikiem zaostrzającym. Sytuacja stresowa indukuje wzrost liczby i aktywację komórek tucznych, które uwalniają substancje prozapalne, co z kolei wpływa na zaostrzenie stanu zapalnego. Dodatkowo pod wpływem stresu chorzy odczuwają potrzebę drapania, czego następstwem jest nasilenie choroby podstawowej i wtórne infekcje bakteryjne, grzybicze czy wirusowe.
W grupie zaburzeń psychofizjologicznych znajdują się choroby, do zaostrzenia których dochodzi pod wpływem stresu. W leczeniu tej grupy pacjentów, oprócz standardowego postępowania dermatologicznego, istotną rolę odgrywają techniki relaksacyjne, muzykoterapia, ewentualnie psychoterapia.
Większość chorób dermatologicznych jest widoczna dla otoczenia, w związku z tym często znacznie upośledzają one komfort życia pacjentów oraz bywają przyczyną napiętnowania ze strony otoczenia.
Polecamy: Co ma wspólnego sen z wyglądem naszej skóry?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; rozdział 16. "Psychologiczne uwarunkowania wybranych chorób somatycznych", Agata Orzechowska/ pk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
