Fot. Fotolia
W sytuacji, gdy człowiek dowiaduje się, że jest chory na nowotwór, życie zmienia się nie tylko jemu. Choroba bliskiej osoby sprawia, że zmienia się funkcjonowanie całej rodziny, a także najbliższych osób. Mówi się wręcz, że choruje cała rodzina. Różne osoby, w różny sposób reagują na informację o diagnozie. Jedni robią dobrą minę do złej gry, inni pocieszają, inni zamykają się w sobie, a jeszcze kolejni po prostu są obok – towarzyszą.
Choroba nowotworowa - najważniejsze jest wsparcie
Niestety na żadnym etapie edukacji szkolnej nie jesteśmy uczeni tego, jak się skutecznie wspierać i jak dobrze komunikować się w sytuacjach trudnych. Najczęściej więc działamy intuicyjnie albo zachowujemy się po prostu tak jak uważamy, że należy się zachowywać. Nie dziwi więc, że zdarza się nam popełniać błędy i czujemy się po prostu zmęczeni pomaganiem.
Każdy człowiek ma inne potrzeby i preferencje dotyczące tego jak chce być wspierany, dla tego warto rozpocząć od szczerej rozmowy na temat tego – czego chory oczekuje, czego potrzebuje, czego sobie nie życzy. Ważne, aby osoby wspierające także jasno określiły – co mogą dać i na jakiego rodzaju wsparcie mają gotowość.
Istnieją jednak pewne potrzeby wspólne dla większości chorych. Jedna związana z możliwością wyrażania prawdziwych emocji w bezpiecznym otoczeniu, a druga związana z silną potrzebą zachowania godności.
Zobacz także: Żyję z rakiem piersi w Polsce - odczucia pacjentek
Emocje chorego na nowotwór
Osoba chora, która przeżywa różne trudne emocje potrzebuje móc je wyrażać.
Jeśli Twój bliski płacze lub jest wściekły – pamiętaj, że są to naturalne uczucia w tej sytuacji. Pozwól mu wyrazić swój ból lub rozczarowanie lub smutek. Nie pocieszaj na siłę, nie neguj emocji chorego. Postaraj się być, słuchać i okazywać jak najwięcej zrozumienia.
Szanuj godność osoby chorej na raka
Większość osób chorych ma dużą potrzebę godności, dlatego staraj się traktować chorego z szacunkiem. Mimo, iż jest mniej sprawny – nie wyręczaj go we wszystkim, pozwól mu decydować, nie przymuszaj – nawet jeśli nie do końca zgadzasz się z wyborami chorego. Pozwól mu czuć się odpowiedzialnym za swój proces zdrowienia i za swoje życie.
Traktuj go jak dorosłego!
W Akademii Walki z Rakiem oddział Warszawa cyklicznie realizowane są warsztaty, podczas których osoby wspierające mogą podzielić się swoimi doświadczeniami i trudnościami we wspieraniu swoich bliskich chorych. Podczas warsztatów osoby wspierające mogą również zapoznać się z wiedzą na temat tego co jest a co nie jest wspieraniem i jak dobrze wspierać przy jednoczesnej trosce o własne potrzeby.
Wspieraniem osoby chorej nie jest:
- osłanianie przed trudnościami
- wyręczanie w sprawach, które osoba chora może załatwić sama
- ochranianie przed trudnościami
- przyjmowanie roli rodzica, który „wie lepiej” co jest i co nie jest potrzebne choremu oraz co chory powinien zrobić.
Wsparcie chorego na nowotwór to:
- podtrzymywanie osoby chorej w trudnej sytuacji.
- życzliwe bycie z osoba chorą,
- elastyczne reagowanie na potrzeby zgłaszane przez chorego,
- spokojne wysłuchanie tego co mówi osoba chora – bez przerywania i pocieszania,
- pomoc w organizacji dnia codziennego
- pomoc w poszukiwaniu sensu i znaczenia, celu, pomoc we wzrastaniu i zmianie wewnętrznej oraz wzmocnieniu sił wewnętrznych.
Istnieją różne rodzaje wsparcia: emocjonalne, informacyjne, rzeczowe lub duchowe.
Wspieranie na tych wszystkich płaszczyznach może być dla jednej osoby bardzo trudne. Warto zatem wspólnie z osobą chorą porozmawiać o tym, jak rozszerzyć źródło wsparcia. Kogo jeszcze można włączyć do pomocy i wspierania? Pełnienie roli osoby wspierającej jest bardzo wyczerpujące, dlatego zarówno dla chorego jak i dla jego bliskich dobrze jest jeśli może liczyć na różne formy pomocy od różnych osób.
Wskazówki dla osób wspierających bliskich chorych na nowotwór:
- Słuchaj, obserwuj i pytaj zamiast zgadywać. Chory często wie czego w danej chwili potrzebuje.
- Zaplanuj czas tylko dla siebie – aby odetchnąć.
- Nie zagaduj – czasem dobrze jest razem pomilczeć.
- Daj choremu prawo do decydowania o sobie.
- Rozmawiaj ze swoimi bliskimi o trudnościach, które masz i o emocjach, które przeżywasz w związku z chorobą bliskiego.
- Zaakceptuj trudne emocje – złość, żal, gorycz i frustrację, które mogą się pojawić na pewnych etapach towarzyszenia choremu.
- Stawiaj granice choremu – jeśli czegoś nie chcesz lub nie możesz zrobić – otwarcie powiedz.
- Pamiętaj, ze nie możemy zmienić innych tylko nasz stosunek do nich.
- Nie bój się mówić choremu o swoich prawdziwych emocjach. Nie chodzi o to aby zawsze „było miło” lecz aby chory czuł, że jesteś wobec niego uczciwy.
- Śmiej się – ładuj akumulatory – angażuj się w czynności które dają Ci energię siłę i radość.
- Żyj Tu i Teraz – doceń każdy dzień i staraj się w każdym dniu znaleźć coś co jest dobre.
Podczas spotkań z psychoonkologiem w Centrum Medycznym AMEDS – osoby chorujące mogą uzyskać profesjonalne wsparcie psychologiczne. Osoby wspierające – rodziny, bliscy, mogą dowiedzieć się więcej o tym na czym polega skuteczne wspieranie, jak się lepiej komunikować z osobą chorą i jak sobie poradzić ze stresem, który zawsze towarzyszy poważnej chorobie.
Autor: Anna Długołęcka, psychoonkolog.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
