Zapalenie mieszków włosowych to stan zapalny ujścia mieszka włosowego, najczęściej o podłożu bakteryjnym. Odpowiedzialny za zakażenie jest w większości przypadków gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) – bakteria naturalnie występująca na skórze człowieka oraz w jamie nosowo-gardłowej. Za zapalenie mieszków włosowych mogą też odpowiadać grzyby drożdżakowe, również wchodzące w skład mikroflory człowieka. Ujmując inaczej, zapalenie mieszków włosowych wynika z zaburzenia równowagi między naturalnie występującymi na skórze bakteriami i grzybami.
Spis treści:
- Objawy zapalenia mieszków włosowych
- Zapalenie mieszków włosowych – czynniki ryzyka
- Zapalenie mieszków włosowych – rodzaje
- Zapalenie mieszków włosowych – diagnostyka różnicowa
- Leczenie zapalenia mieszków włosowych
Objawy zapalenia mieszków włosowych
Zapalenie mieszka włosowego charakteryzuje się przede wszystkim krostą lub pęcherzem przebitym włosem i powierzchownym lub głębokim stanem zapalnym. Zmiany mogą być zlokalizowane w różnych miejscach ciała: na brodzie, ramionach, udach, plecach lub głowie – wszędzie na skórze, z wyjątkiem podeszwy dłoni i stóp. Czasami towarzyszy im świąd.
U mężczyzn zmiany częściej pojawiają się na owłosionej skórze brody, a u kobiet na nogach i w pachwinach, co w obydwu przypadkach ma związek z goleniem lub depilacją. Krostki mogą być pojedyncze lub występować grupowo. U mężczyzn na brodzie zwykle są bardziej nasilone, pojawiają się mnogo i mają postać grudek lub guzków. Głębokie zmiany mogą zostawiać blizny.
Zapalenie mieszków włosowych czasami powoduje powstanie czyraków. Są to ostre, bolesne, okołomieszkowe guzki zapalne, które zmieniają się w krosty wypełnione krwią i ropą. Przyczyną tego typu zmian jest zakażenie gronkowcami. Główne obszary występowania czyraków to szyja, dekolt, klatka piersiowa, twarz i pośladki. Zmiany te mają średnicę od 5 do 30 mm.
Kto jest bardziej narażony na rozwój zapalenia mieszków włosowych?
Rozwojowi zapalenia mieszków włosowych sprzyjają:
- przyjmowanie antybiotyków,
- przyjmowanie steroidów,
- intensywne pocenie się,
- nakładanie na skórę tłustych, oleistych kremów,
- cukrzyca,
- nadwaga i otyłość,
- zakażenie HIV i AIDS,
- inne zakażenia (np. zakażenie skóry, zmiany ropne, dermatozy),
- działanie mechaniczne: ciągłe pocieranie, drażnienie, np. przez noszenie za ciasnej, obcisłej odzieży.
Zapalenie mieszków włosowych – rodzaje
Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych to najczęstszy rodzaj choroby. Wywołują je gronkowce, ale czynnikiem zapalnym mogą też być inne bakterie: paciorkowce, pałeczka ropy błękitnej lub pałeczka zapalenia płuc. Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych może występować w różnych miejscach na całym ciele.
Oprócz bakteryjnego zapalenia mieszków włosowych, wyróżnia się także drożdżakowe zapalenie mieszków włosowych. Występuje zazwyczaj na plecach i klatce piersiowej, może mu towarzyszyć swędzenie. Drożdżakowa odmiana jest częstsza u osób z atopowym zapaleniem skóry.
Zapalenie mieszków włosowych brody (tzw. figówka) jest rodzajem zapalenia występującym przewlekle. Dotyczy osadzonych głęboko w skórze mieszków włosów brody (zwykle u mężczyzn). Włosy na brodzie mogą też wychodzić z mieszka, wykrzywiać się i wrastać ponownie w skórę, co określa się mianem rzekomego zapalenia mieszków włosowych – należy je odróżnić od zapalenia mieszków, bowiem za problem nie odpowiada zakażenie drobnoustrojami czy grzybami i wymaga innego leczenia.
Zapalenie mieszków włosowych – diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa polega na wykluczeniu innych podobnych schorzeń. W rozpoznaniu zapalenia mieszków włosowych ważnym elementem jest rozróżnienie z chorobami o podobnych objawach, np. trądzikiem, grzybicą, rogowaceniem mieszkowym lub wspomnianym rzekomym zapaleniem mieszków włosowych.
Przed leczeniem zapalenia rekomendowane jest wykonanie badania mikrobiologicznego – posiewu bakterii, w celu upewnienia się, jaka jest przyczyna stanu zapalnego.
Leczenie zapalenia mieszków włosowych
Leczenie zapalenia mieszków włosowych polega na:
- odpowiedniej higienie,
- w przypadku zakażeń wywołanych gronkowcami – przyjmowaniu antybiotyków (miejscowo lub, gdy zmiany są głębokie, doustnie),
- w przypadku zakażeń drożdżakowych – przyjmowaniu leków przeciwgrzybiczych,
- stosowaniu miejscowo środków antyseptycznych (np. chlorheksydyny),
- stosowaniu kompresów wspomagająco w leczeniu pojedynczych czyraków.
Należy pamiętać, że zapalenie mieszków włosowych jest schorzeniem trudnym do leczenia. Wymaga czasu, a niejednokrotnie długotrwałej terapii podtrzymującej, ponieważ obserwuje się tendencję do nawrotów choroby. W wielu przypadkach leczenie opiera się na długim przyjmowaniu antybiotyków.
Źródła:A.Windak (red.), W.Lukas (red.), Medycyna w praktyce, Warszawa 2011,
R. Nowicki (red.), S. Majewski (red.), Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
Więcej na podobny temat:
Wrastanie włosków po depilacji to nie problem
Wrastanie włosków
Czyraki – jak je usunąć?
Trądzik - rodzaje, przyczyny, sposoby na trądzik (opinia lekarza)
Krosty na plecach, ramionach i dekolcie - jak się ich pozbyć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
