Zapalenie mieszków włosowych – jak poznać i jak leczyć stan zapalny mieszka włosowego

zapalenie mieszków włosowych fot. iStock by Getty Images
Zapalenie mieszków włosowych to stan zapalny ujścia mieszka włosowego, najczęściej wywołany przez gronkowca złocistego, rzadziej przez inne bakterie lub grzyby drożdżakowe. W zależności od głębokości zmian, ich nasilenia i przyczyn, w ramach terapii lekarz może zlecić stosowanie miejscowo środków antyseptycznych, przeciwgrzybiczych, maści z antybiotykiem lub antybiotyków w formie doustnej.
/ 04.06.2020 12:21
zapalenie mieszków włosowych fot. iStock by Getty Images

Zapalenie mieszków włosowych to stan zapalny ujścia mieszka włosowego, najczęściej o podłożu bakteryjnym. Odpowiedzialny za zakażenie jest w większości przypadków gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) – bakteria naturalnie występująca na skórze człowieka oraz w jamie nosowo-gardłowej. Za zapalenie mieszków włosowych mogą też odpowiadać grzyby drożdżakowe, również wchodzące w skład mikroflory człowieka. Ujmując inaczej, zapalenie mieszków włosowych wynika z zaburzenia równowagi między naturalnie występującymi na skórze bakteriami i grzybami.

Spis treści:

  1. Objawy zapalenia mieszków włosowych
  2. Zapalenie mieszków włosowych – czynniki ryzyka
  3. Zapalenie mieszków włosowych – rodzaje
  4. Zapalenie mieszków włosowych  diagnostyka różnicowa
  5. Leczenie zapalenia mieszków włosowych

Objawy zapalenia mieszków włosowych

Zapalenie mieszka włosowego charakteryzuje się przede wszystkim krostą lub pęcherzem przebitym włosem i powierzchownym lub głębokim stanem zapalnym. Zmiany mogą być zlokalizowane w różnych miejscach ciała: na brodzie, ramionach, udach, plecach lub głowie – wszędzie na skórze, z wyjątkiem podeszwy dłoni i stóp. Czasami towarzyszy im świąd.

U mężczyzn zmiany częściej pojawiają się na owłosionej skórze brody, a u kobiet na nogach i w pachwinach, co w obydwu przypadkach ma związek z goleniem lub depilacją. Krostki mogą być pojedyncze lub występować grupowo. U mężczyzn na brodzie zwykle są bardziej nasilone, pojawiają się mnogo i mają postać grudek lub guzków. Głębokie zmiany mogą zostawiać blizny.

Zapalenie mieszków włosowych czasami powoduje powstanie czyraków. Są to ostre, bolesne, okołomieszkowe guzki zapalne, które zmieniają się w krosty wypełnione krwią i ropą. Przyczyną tego typu zmian jest zakażenie gronkowcami. Główne obszary występowania czyraków to szyja, dekolt, klatka piersiowa, twarz i pośladki. Zmiany te mają średnicę od 5 do 30 mm.

Kto jest bardziej narażony na rozwój zapalenia mieszków włosowych?

Rozwojowi zapalenia mieszków włosowych sprzyjają:

  • przyjmowanie antybiotyków,
  • przyjmowanie steroidów,
  • intensywne pocenie się,
  • nakładanie na skórę tłustych, oleistych kremów,
  • cukrzyca,
  • nadwaga i otyłość,
  • zakażenie HIV i AIDS,
  • inne zakażenia (np. zakażenie skóry, zmiany ropne, dermatozy),
  • działanie mechaniczne: ciągłe pocieranie, drażnienie, np. przez noszenie za ciasnej, obcisłej odzieży. 

Zapalenie mieszków włosowych – rodzaje

Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych to najczęstszy rodzaj choroby. Wywołują je gronkowce, ale czynnikiem zapalnym mogą też być inne bakterie: paciorkowce, pałeczka ropy błękitnej lub pałeczka zapalenia płuc. Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych może występować w różnych miejscach na całym ciele.

Oprócz bakteryjnego zapalenia mieszków włosowych, wyróżnia się także drożdżakowe zapalenie mieszków włosowych. Występuje zazwyczaj na plecach i klatce piersiowej, może mu towarzyszyć swędzenie. Drożdżakowa odmiana jest częstsza u osób z atopowym zapaleniem skóry.

Zapalenie mieszków włosowych brody (tzw. figówka) jest rodzajem zapalenia występującym przewlekle. Dotyczy osadzonych głęboko w skórze mieszków włosów brody (zwykle u mężczyzn). Włosy na brodzie mogą też wychodzić z mieszka, wykrzywiać się i wrastać ponownie w skórę, co określa się mianem rzekomego zapalenia mieszków włosowych – należy je odróżnić od zapalenia mieszków, bowiem za problem nie odpowiada zakażenie drobnoustrojami czy grzybami i wymaga innego leczenia.

Zapalenie mieszków włosowych – diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa polega na wykluczeniu innych podobnych schorzeń. W rozpoznaniu zapalenia mieszków włosowych ważnym elementem jest rozróżnienie z chorobami o podobnych objawach, np. trądzikiem, grzybicą, rogowaceniem mieszkowym lub wspomnianym rzekomym zapaleniem mieszków włosowych.

Przed leczeniem zapalenia rekomendowane jest wykonanie badania mikrobiologicznego – posiewu bakterii, w celu upewnienia się, jaka jest przyczyna stanu zapalnego.

Leczenie zapalenia mieszków włosowych

Leczenie zapalenia mieszków włosowych polega na:

  • odpowiedniej higienie,
  • w przypadku zakażeń wywołanych gronkowcami – przyjmowaniu antybiotyków (miejscowo lub, gdy zmiany są głębokie, doustnie),
  • w przypadku zakażeń drożdżakowych – przyjmowaniu leków przeciwgrzybiczych,
  • stosowaniu miejscowo środków antyseptycznych (np. chlorheksydyny),
  • stosowaniu kompresów wspomagająco w leczeniu pojedynczych czyraków.

Należy pamiętać, że zapalenie mieszków włosowych jest schorzeniem trudnym do leczenia. Wymaga czasu, a niejednokrotnie długotrwałej terapii podtrzymującej, ponieważ obserwuje się tendencję do nawrotów choroby. W wielu przypadkach leczenie opiera się na długim przyjmowaniu antybiotyków.

Źródła:A.Windak (red.), W.Lukas (red.), Medycyna w praktyce, Warszawa 2011,
R. Nowicki (red.), S. Majewski (red.), Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.

Więcej na podobny temat:
Wrastanie włosków po depilacji to nie problem
Wrastanie włosków
Czyraki – jak je usunąć?
Trądzik - rodzaje, przyczyny, sposoby na trądzik (opinia lekarza)
Krosty na plecach, ramionach i dekolcie - jak się ich pozbyć?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA