Ryzyko chorób układu krążenia jest w pewnej mierze dziedziczne. Na geny nie masz wpływu. Możesz jednak zachęcić rodziców, by nieco zmienili styl życia i… poświęcili choć 2 godziny w tygodniu na dbanie o serce. Zdaniem kardiologów, tyle wystarczy, by znacząco obniżyć ryzyko miażdżycy, nadciśnienia, a nawet udaru i zawału.
Szczupli i sprawni
Wyjątkowo skuteczne – zarówno w przypadku profilaktyki, jak i leczenia chorób układu krążenia – są zachowanie prawidłowej wagi oraz aktywność fizyczna.
Nasze rady:
- Ryzyko sercowych problemów wzrasta zwłaszcza u osób, które mają tendencję do tycia w pasie (tzw. otyłość brzuszna). Dlatego jeśli twoja mama ma w talii ponad 80 cm, a ojciec powyżej 94 cm, opróżnij szafki z wysokokalorycznych łakoci i zacznij serwować obfitujące w warzywa, chude posiłki (patrz ramka obok).
- Zmotywuj całą rodzinkę do większej aktywności. Koniecznie zacznijcie chodzić na wspólne spacery. Po konsultacji z lekarzem możecie też uprawiać nieco bardziej dynamiczne sporty, np. marsze po parku, pływanie, a nawet bieganie. By poprawić krążenie, wzmocnić serce i uregulować ciśnienie krwi, warto ćwiczyć co najmniej 3 razy w tygodniu po minimum 30 minut, w tempie przyprawiającym o leciutką zadyszkę (tak, by tętno nie było wyższe niż 130 na minutę).
Pożegnanie z używkami
Fakty mówią same za siebie. Palenie papierosów osłabia naczynia krwionośne, zmniejsza skuteczność leczenia nadciśnienia i aż trzykrotnie podnosi ryzyko wystąpienia zawału serca oraz udaru! Podobnie działa nadużywanie trunków (tzn. picie więcej niż np. 5 kieliszków wina dziennie). Alkohol może też wchodzić w niebezpieczne reakcje z lekami, które senior zażywa.
Nasze rady:
- Zerwanie z nałogiem (każdym) jest trudne. W złagodzeniu dolegliwości spowodowanych przez odstawienie nikotyny czy alkoholu pomagają jednak kuracja farmakologiczna (skonsultujcie się z lekarzem) i terapia psychologiczna (wsparcie można uzyskać w poradni zdrowia psychicznego lub poradni leczenia uzależnień – skierowanie nie jest potrzebne).
Dobra dieta
Amerykańscy naukowcy opracowali dla sercowców dietę DASH. Pomaga uregulować ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Zasady są proste:
- w codziennym menu powinny dominować gruboziarniste produkty zbożowe, owoce i warzywa – to bogate źródło zdrowych węglowodanów i oczyszczającego organizm błonnika pokarmowego;
- przynajmniej 2 razy w tygodniu serwuj morskie ryby (np. makrelę, łososia, sardynkę, śledzia) – obfitują one w kwasy omega-3, te zaś działają przeciwzakrzepowo, obniżają ciśnienie krwi i poziom trójglicerydów.
Ważne! Przygotowując posiłki dla rodziców (i nie tylko dla nich), unikaj tłustych mięs i wędlin, smalcu i masła – zawierają mnóstwo złego cholesterolu. Ogranicz też sól, bo podnosi ciśnienie krwi.
2. Superpamięć
Z amerykańskich badań wynika, że nawet zdrowi starsi ludzie osiągają kiepskie wyniki na testach pamięci po tym, jak dowiadują się, że wiek jest przyczyną zapominania. Tymczasem ich niedoinformowani rówieśnicy rozwiązują zadania aż o 15 procent lepiej. Wniosek? Zamiast uświadamiać rodzicom, że ciągle o czymś zapominają, czy mają problemy
z koncentracją, zachęć ich do dbania o dobrą kondycję mózgu. Oto sposoby, dzięki którym jeszcze przez wiele lat będą się mogli cieszyć bystrością typową dla młodzików.
W objęciach Morfeusza…
Starsi ludzie często mają problemy ze snem. Tymczasem to właśnie on pomaga zachować jasność umysłu i doskonały refleks. Nocny wypoczynek zapewnia bowiem regenerację organizmu, sprzyja tworzeniu nowych połączeń między neuronami (komórkami nerwowymi), umożliwia odstresowanie się i zapisanie zdobytych za dnia informacji w tzw. pamięci długotrwałej (to z niej czerpiemy wspomnienia).
Nasze rady:
- U starszych osób częstą przyczyną zaburzeń snu jest ból wywołany np. dolegliwościami reumatycznymi (patrz też rozdział „Sprawność”). Jeśli tak właśnie jest w przypadku twoich rodziców, zachęć ich do wizyty u lekarza. Odpowiednie środki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz zabiegi fizjoterapeutyczne powinny rozwiązać ten problem.
- Przy doraźnych problemach z zasypianiem pomocne okażą się zioła. Możesz wieczorem podać mamie lub tacie pół szklanki wody z dodatkiem
30 kropli walerianowych lub 2 łyżkami Melisany albo przygotować napar z melisy lub szyszek chmielu (2 łyżeczki ziół zalej szklanką wrzątku, przykryj, po kwadransie podaj do wypicia).
Trening czyni mistrza!
Narząd nieużywany zanika lub przynajmniej słabnie. Zasada ta sprawdza się także w przypadku mózgu. By mógł nadal pracować z młodzieńczą parą, potrzebuje regularnej stymulacji. Zapewnią mu ją: czytanie, rozwiązywanie krzyżówek czy gra w scrabble lub szachy.
Nasze rady:
- Jeśli rodzice mają problemy z kojarzeniem faktów (np. nazwisk), zachęcaj ich do ćwiczenia skojarzeń. Niech starają się powiązać daną osobę z jakimś przedmiotem czy sytuacją, np. Jerzego Sałackiego mogą sobie wyobrazić jako… jeża jedzącego sałatę. To naprawdę działa!
- Jeżeli zauważysz, że któreś z rodziców ma coraz większe problemy z koncentracją i poważne luki
w pamięci (np. zapomina nawet imiona swoich wnucząt), poszukajcie pomocy lekarza. To mogą być pierwsze objawy choroby Alzheimera lub demencji (wynika z uszkodzenia mózgu). Odpowiednie leki pomogą spowolnić ich rozwój.
Dobra dieta
By mózg działał sprawnie, potrzebne jest mu dobre paliwo – jedzenie. Powinno dostarczać nie tylko energii, ale także:
- witamin z grupy B – ich źródłem są m.in. kiełki roślin, drożdże i wątróbka;
- magnezu – by go sobie dostarczyć, jadaj ciemne pieczywo, orzechy, kasze i soję;
- fosforu – bogate są w niego ryby, drób, mięso, pełne ziarno, jajka i orzechy;
- wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 – obfitują w nie tłuste ryby, np. tuńczyk, śledź, makrela i łosoś;
- potasu – sporą jego dawkę zawierają banany, sok pomarańczowy, pomidory, ziemniaki, nabiał, ryby i mięso.
Ważne! Wrogiem błyskotliwego myślenia są nasycone kwasy tłuszczowe (obfitują w nie tłuszcze zwierzęce). Ich nadmiar podnosi poziom złego cholesterolu i sprzyja sklerozie.
3. Sprawność
Do ograniczenia aktywności u seniorów najczęściej przyczyniają się osteoporoza (osłabia kości) oraz reumatyzm (zwyrodnienia i stany zapalne stawów). Na szczęście rozwój tych chorób można skutecznie powstrzymać.
Co piszczy w stawie
Ograniczenie ruchomości stawów, zmiana ich kształtu (powodująca np. wykrzywienie palców), bóle czy poranna sztywność… Pod pojęciem „reumatyzm” kryje się aż 131 chorób! To, która z nich wywołuje dolegliwości, potrafi ustalić tylko lekarz. Jeśli więc twój rodzic ma któryś z wymienionych wcześniej objawów, poradź mu, by wybrał się do internisty (w razie potrzeby dostanie skierowanie do ortopedy lub reumatologa).
Nasze rady:
- By zmniejszyć stan zapalny i szybko złagodzić ból stawów, można doraźnie smarować je żelem z ibuprofenem, naproksenem lub diclofenakiem (dostępne bez recepty).
- Nawrotom dolegliwości zapobiegnie utrzymywanie prawidłowej wagi, bo każdy nadprogramowy kilogram to dodatkowe obciążenie dla stawów.
- Zachęć mamę i tatę do pływania, tańca lub chociaż spacerów. Aktywność pomoże im nie tylko trzymać linię. To także doskonały sposób na rozruszanie stawów oraz wzmocnienie podtrzymujących je więzadeł i mięśni.
Kości dobrej jakości
Na przyswajanie wapnia, a więc i kondycję kości mają spory wpływ estrogeny (żeńskie hormony płciowe). Gdy po menopauzie spada ich poziom, twoja mama jest narażona na wystąpienie osteoporozy. Choroba ta atakuje głównie kobiety, ale coraz częściej występuje też u mężczyzn. Jak nie dopuścić do jej rozwoju?
Nasze rady:
- Podstawa profilaktyki to dieta (patrz ramka). Ale by kości były mocne, warto też ćwiczyć – powstające np. podczas biegania naprężenia i naciski przyspieszają bowiem odnowę tkanki kostnej. Aktywność ma jeszcze jedną zaletę –doskonale relaksuje. To ważne, bo stres przyspiesza „uciekanie” wapnia z organizmu i osłabia szkielet.
Dobra dieta
By chronić stawy i kości, twoi rodzice powinni jak najczęściej jadać:
- nabiał (twarogi, jogurty, mleko) – doskonałe źródło wapnia;
- morskie ryby – zawierają witaminę D (ułatwia przyswajanie wapnia) oraz kwasy omega-3 (przeciwdziałają stanom zapalnym stawów);
- włoskie orzechy i oliwę – obfitują w przeciwzapalną witaminę E;
- dania w galarecie – dostarczają kolagenu, ten zaś jest konieczny do regeneracji stawów i kości.
Ważne! Kościom nie służy alkohol i napoje z kofeiną – utrudniają bowiem wchłanianie wapnia. Niech twoi rodzice unikają też produktów z konserwantami (zaostrzają objawy reumatyzmu).
Diana Ożarowska-Sady
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
