Stany niedoborów składników pokarmowych są coraz częstszym problemem zdrowotnym zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Nierzadko ich przyczyną jest zespół złego wchłaniania, który wynika z zaburzeń trawienia i wchłaniania składników odżywczych w przewodzie pokarmowym, głównie w jelitach.
Niestety zaburzenia wchłaniania mogą obejmować wiele składników odżywczych, co doprowadza do chorób niedoborowych np. anemia z niedoboru żelaza, niedokrwistość z niedoboru witaminy B12, czy wreszcie niedożywienia. W piśmiennictwie możemy znaleźć podział zespołu złego wchłaniania na trzy główne grupy:
- wybiórczy np. złe wchłanianie laktozy
- częściowy np. abetalipoproteinemia (choroba genetyczna)
- całkowity np. celiakia
Jakie są przyczyny zespołu złego wchłaniania?
Zespoły złego wchłaniania mają etiologię wieloczynnikową. Mogą być związane z infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi, a także inwazjami pasożytniczymi. Inne czynniki mogące być przyczyną zaburzeń wchłaniania to nieprawidłowości w śluzówce jelit, zaburzenia trawienia, wady anatomiczne układu pokarmowego, stany po operacjach, niedobory enzymów trawiennych oraz choroby układowe dotykające przewód pokarmowy.
Objawy zespołu złego wchłaniania
Objawy zespołu złego wchłaniania zależą m.in. od przyczyn, wieku człowieka oraz schorzeń towarzyszących. Mogą mieć także różny stopień nasilenia – od prawie niezauważalnych, po silne. Główne z nich to:
- ogólne osłabienie i ciągłe zmęczenie
- spadek masy ciała związany z utratą masy mięśniowej
- stany depresyjne i niekorzystne zmiany w zachowaniu
- skurcze brzucha i biegunka
- zmiany charakteru stolca (konsystencja, wygląd, kolor, domieszki, woń)
Zespół złego wchłaniania może doprowadzić poprzez „reakcję łańcuchową” do rozmaitych stanów chorobowych. Często na skutek zaburzeń wchłaniania dochodzi do osteoporozy (nieprawidłowości we wchłanianiu wapnia), niedożywienia (zaburzenia we wchłanianiu białek, tłuszczów, cukrów, witamin i pierwiastków), poronień i wad wrodzonych u dzieci (niedobory witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego), anemii, kamicy nerkowej i żółciowej, zaburzeń pracy serca (upośledzenie wchłaniania magnezu, potasu i wapnia).
Rozpoznawanie zespołu złego wchłaniania
Diagnostyka zespołu złego wchłaniania powinna obejmować:
- badania podstawowe krwi
- badania biochemiczne krwi
- testy na wchłanianie i tolerancję określonych składników pokarmowych
- badania obrazowe np. USG i tomografia komputerowa brzucha
- badania biopsyjne np. biopsja ściany jelit
Aspekt leczenia
Leczenie zespołu złego wchłaniania opiera się na leczeniu choroby doprowadzającej do zaburzeń wchłaniania, a także suplementacji składników pokarmowych, które są nieprawidłowo przyswajane przez nasz organizm. Z menu należy wykluczyć nadmiar błonnika oraz pokarmy drażniące i obciążające przewód pokarmowy. Uwaga – jeśli stosujemy tabletki wchłaniające się w jelitach, a mamy zdiagnozowany zespól złego wchłaniania – należy o tym poinformować lekarza, gdyż prawdopodobnie będzie konieczna zmiana leku, na taki, który wchłania się w innym miejscu.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
