Liczba nowych zachorowań na nowotwory złośliwe z roku na rok się zwiększa: rocznie w Polsce diagnozuje się ok. 160 tysięcy takich przypadków, a niemal 100 tysięcy chorych umiera. Polki najczęściej zapadają na raka piersi, raka jelita grubego oraz raka płuca, mężczyźni zaś na raka płuca, raka gruczołu krokowego i raka jelita grubego.
Nowotwory dają często niespecyficzne objawy
Wysoka umieralność z powodu chorób nowotworowych spowodowana jest przede wszystkim ich niską wykrywalnością w początkowym etapie rozwoju. Szacuje się, że aż 70% chorych zostaje odpowiednio zdiagnozowanych dopiero wtedy, gdy nowotwór jest już zaawansowany. Związane jest to z brakiem rozpowszechnienia wśród Polaków badań profilaktycznych, a często także z niewystarczającym przygotowaniem lekarzy rodzinnych – nowotwory złośliwe cechują się podstępnym przebiegiem i powodują niespecyficzne objawy, które łatwo zbagatelizować. Nie bez znaczenia jest również to, że na promocję zdrowego trybu życia i finansowanie działań profilaktycznych przeznaczanych jest zbyt mało środków pieniężnych.
Po pierwsze: profilaktyka
Profilaktyka w walce z chorobami nowotworowymi jest natomiast kluczowa – lekarze wskazują, że dzięki niej można by było uniknąć co drugiego przypadku choroby lub wykryć ją w bardzo wczesnym stadium, gdy rokowania są najkorzystniejsze, a stosowane leczenie nie obciąża organizmu pacjenta w takim stopniu, jak w przypadku nowotworów bardziej zaawansowanych.
Najważniejszą formą profilaktyki nowotworów złośliwych jest prawidłowy styl życia, ma który składa się: niepalenie papierosów (zarówno czynne, jak i bierne), nienadużywanie alkoholu, odpowiednia dieta (spożywanie dziennie co najmniej 5 porcji warzyw i owoców, ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i soli), codzienna aktywność fizyczna i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Należy także rozsądnie korzystać ze słońca i unikać solariów – nadmierne opalanie zwiększa bowiem ryzyko złośliwych nowotworów skóry.
Jak sprawdzić, czy grozi nam rak piersi?
Badania profilaktyczne, które warto regularnie wykonywać
Dzięki systematycznemu wykonywaniu badań profilaktycznych możliwe jest wczesne wykrycie rozwijającego się już nowotworu – wczesne wykrycie to ponad 90% szans na całkowite pokonanie choroby! Kobiety powinny raz w miesiącu kontrolować stan swoich piersi przez badanie palpacyjne, a także regularnie odwiedzać ginekologa i poddawać się takim badaniom jak USG piersi lub mammografia, USG przezpochwowe oraz cytologia. Mężczyźni z kolei powinni pamiętać o pomiarze stężenia markera nowotworowego PSA we krwi oraz badaniu per rectum, co przyczyni się do wczesnego wykrycia raka gruczołu krokowego. Ponadto, wśród badań, które należy wykonywać systematycznie, wymienia się również podstawowe badania krwi, USG jamy brzusznej, kolonoskopię, badanie dermatoskopowe czy RTG płuc.
Badaniem coraz częściej wykorzystywanym w profilaktyce nowotworów złośliwych jest również badanie genetyczne, które polega na laboratoryjnej analizie naszego DNA w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności mutacji predysponujących do rozwoju nowotworu. Do najpowszechniejszych mutacji należą m.in. nieprawidłowości w genach BRCA (silnie zwiększają ryzyko rozwoju raka piersi i jajnika) czy HOXB13 (predysponuje do rozwoju raka gruczołu krokowego).
Około 30% wszystkich nowotworów związanych jest z podłożem genetycznym, wykonanie takiego badania jest więc zalecane przede wszystkim osobom, w rodzinie których diagnozowano już przypadki chorób nowotworowych. Świadomość swoich predyspozycji jest kluczowa – osoby obciążone genetycznie muszą bowiem zostać objęte specjalną profilaktyką i opieką lekarską, tak aby zminimalizować ryzyko rozwoju nowotworu lub wykryć chorobę w jak najwcześniejszym, pozwalającym na całkowite wyleczenie stadium.
Microsoft obiecuje, że w ciągu 10 lat wyeliminuje raka! Jak chce to zrobić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
