Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w krajach rozwiniętych, w tym również w Polsce. Dane z 2013 roku wskazują, że rocznie diagnozuje się go u ponad 17 tysięcy kobiet w naszym kraju, a niemal 6 tysięcy chorych umiera w konsekwencji jego rozwoju.
Rak piersi – dlaczego się rozwija?
Nie ma jednej, konkretnej przyczyny wystąpienia choroby nowotworowej – na jej rozwój ma wpływ wiele różnych czynników, wśród których wymienia się:
- wiek – ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem, 80% wszystkich przypadków nowotworu występuje po 50. roku życia,
- czynniki reprodukcyjne – ryzyko rozwoju nowotworu jest zwiększone u kobiet, w przypadku których pierwsza miesiączka wystąpiła w młodym wieku lub menopauza wystąpiła w wieku późnym. Większe prawdopodobieństwo choroby istnieje także u tych pań, które nigdy nie rodziły lub urodziły pierwsze dziecko po 35. roku życia,
- styl życia – według wyników przeprowadzanych badań ryzyko wystąpienia raka piersi zwiększa się w przypadku kobiet z nadwagą, spożywających duże ilości tłuszczów, a także w przypadku tych nadużywających alkoholu,
- predyspozycje genetyczne – do czynników ryzyka rozwoju nowotworu należy także obciążenie mutacjami takich genów jak BRCA1, BRCA2 czy CHEK2.
Jak rozpoznać raka piersi?
W początkowym stadium nowotwory złośliwe piersi zwykle nie powodują żadnych dolegliwości – najczęściej powstały guzek rozpoznawany jest przez kobietę przypadkowo podczas samobadania piersi lub podczas badań kontrolnych (takich jak USG czy mammografia).
Wśród objawów, które mogą pojawić się w przebiegu choroby, wyróżnia się: zmianę wielkości lub kształtu piersi, wyciek wydzieliny z brodawki sutkowej, wciągnięcie brodawki, a także powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych lub pachowych.
Im później nowotwór zostanie zdiagnozowany, tym bardziej jest zaawansowany i tym mniejsza szansa na pokonanie choroby – w późnym stadium pojawiają się przerzuty do różnych narządów organizmu, np. wątroby, kości czy płuc.
Oto Braster - nowoczesne urządzenie do samobadania piersi!
Mutacje genetyczne, które predysponują do rozwoju raka piersi
Występowanie ok. 10-30% wszystkich nowotworów złośliwych piersi jest związane z obciążeniem genetycznym – wśród cech charakterystycznych takich przypadków wyróżnia się: młody wiek osoby chorej, rozwój nowotworu w obu piersiach, a także jego rodzinne występowanie.
W polskim społeczeństwie najbardziej powszechne są mutacje genów BRCA1 i BRCA2 – geny te m.in. kontrolują przebieg naprawy uszkodzeń powstałych w DNA, a także przebieg podziałów komórkowych. Szacuje się, że w Polsce ok. 200 tysięcy osób jest obciążonych mutacjami w tych genach – całożyciowe ryzyko rozwoju raka piersi w ich przypadku wynosi aż 56-70%. Ponadto nieprawidłowości te zwiększają również prawdopodobieństwo wystąpienia raka jajnika.
Inne niebezpieczne mutacje dotyczą genu CHEK2, który także reguluje przebieg podziałów komórkowych – w Polsce mutacją tego genu obciążona jest jedna na sto osób. Ryzyko rozwoju raka piersi w ich przypadku wynosi ok. 30-40%. Ponadto mutacje genu CHEK2 przyczyniają się również do wzrostu ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, nerki oraz tarczycy. Mutacje w wyżej wymienionych genach są dziedziczone w sposób autosomalny dominujący, co oznacza, że istnieje 50-75% szans na przekazanie ich potomstwu.
Rak piersi – działania, które pozwolą wykryć go we wczesnym stadium
W przypadku nowotworów piersi największe znaczenie ma odpowiednia profilaktyka, dzięki której możliwe jest wczesne wykrycie choroby (co z kolei wiąże się z ponad 90% szansą na jej pokonanie). Bardzo ważne są systematyczne badania kontrolne – wszystkie kobiety powinny badać piersi samodzielnie raz w miesiącu, co najmniej raz w roku odwiedzać lekarza ginekologa, a także regularnie wykonywać USG piersi lub badanie mammograficzne.
Osoby, w rodzinach których pojawiły się już przypadki nowotworu piersi (zwłaszcza przed 50. rokiem życia), powinny rozważyć przeprowadzenie badania genetycznego w kierunku obciążenia mutacjami genów BRCA1, BRCA2 czy CHEK2. Nosicielki takich mutacji muszą wykonywać badania kontrolne znacznie częściej w porównaniu do osób z genami prawidłowymi, mogą też rozważyć profilaktyczną mastektomię (usunięcie piersi) – zabieg ten zmniejszy ryzyko rozwoju raka o 90%.
Przyłącz się do bicia rekordu Guinnessa w samobadaniu piersi!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
