Potas obok między innymi sodu i wapnia jest jednym z najważniejszych jonów ustroju. Pełni szereg ważnych funkcji, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania komórek ustroju. Ponad 90 % tego pierwiastka jest rozmieszczona wewnątrzkomórkowo. Jego stężenie we krwi zależy głównie od podaży potasu, jego wydalania przez nerki i przechodzenia potasu z przestrzeni śródkomórkowej do pozakomórkowej i odwrotnie. 90% wchłoniętego potasu ulega wydaleniu z moczem a 10 % z kałem. Hipopotasemia lub hipokaliemia to zmniejszenie stężenia potasu w surowicy poniżej 3,8 mmol/l.
Przyczyny występowania hipokaliemii
Obniżony poziom potasu może być spowodowany niedostateczną jego podażą w pokarmach lub upośledzonym jego wchłanianiem albo zwiększonym wydalaniem z organizmu. Utrata potasu przez przewód pokarmowy może nastąpić w wyniku wymiotów, biegunki, przyjmowania leków przeczyszczających. Utrata przez nerki związana jest z nadmiarem hormonu produkowanego przez korę nadnerczy – aldosteronu, który pobudza wydalanie potasu. Jego nadmiar określa się hiperaldosteronizmem i może on wynikać z przerostu kory nadnerczy, produkującej hormon w nadmiarze. Utratę przez nerki będą również nasilać niektóre leki, jak: diuretyki pętlowe i tiazydowe (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego), sterydy. Chcąc poznać przyczynę niedoboru potasu w ustroju, należy uwzględnić przyjmowane leki, ocenić czynność nerek i zbadać poziom aldosteronu w surowicy.
Polecamy: Nerki na diecie
Objawy niskiego poziomu potasu
Objawy hipopotasemii (niskiego poziomu potasu) zależą od nasilenia obniżenia poziomu potasu i szybkości rozwoju tego stanu. Szybko rozwijająca się hipokaliemia, nawet umiarkowanego stopnia, może mieć dramatyczny przebieg kliniczny i manifestować się groźnymi zaburzeniami rytmu serca, osłabieniem mięśni szkieletowych, zaparciem a nawet niedrożnością porażenną jelit, zatrzymaniem moczu oraz zaburzeniami neurologicznymi (zaburzenia czucia, nadpobudliwość nerwowa lub apatia). Ciężka hipokaliemia może być nawet przyczyną zgonu w następstwie zaburzeń rytmu serca.
Rozpoznanie
Rozpoznanie hipopotasemii stawia się w oparciu o pomiar stężenia potasu w surowicy. Charakterystyczne zmiany będą również widoczne w badaniu elektrokardiograficznym serca (EKG). Konieczne jest także oznaczenie poziomu pozostałych jonów, jak magnez, fosfor.
Polecamy: Składniki mineralne przeciwdziałające nadciśnieniu
Leczenie
Leczenie hipokaliemii polega na eliminacji przyczyny, która doprowadziła do tego stanu, czyli na przykład odstawienie leków obniżających poziom potasu oraz uzupełnienie niedoboru. Sposób uzupełniania zależy od stopnia ciężkości i występowania objawów. Stosuje się dożylne wlewy soli potasu o różnych stężeniach. Podaje się także leki blokujące wydalanie potasu przez nerki, czyli blokery receptora aldosteronowego (na przykład spironolakton, elprerenon). Należy także skorygować współistniejące zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, bowiem oporność na leczenie może być spowodowana współistniejącym niedoborem magnezu.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
