Diagnozowanie tężyczki utajonej jest bardzo trudne. Nie ma bowiem testów, które mogą jednoznacznie ją potwierdzić lub wykluczyć. Wszystkie niezbędne badania można wykonać na NFZ, pod warunkiem że lekarz wystawi odpowiednie skierowania, a w przypadku badania EMG wskaże też placówkę, w której można poddać się badaniu. W proces diagnozowania może być zaangażowany lekarz pierwszego kontaktu, endokrynolog, neurolog, psycholog. Dlatego cały proces może być długotrwały ze względu na czas oczekiwania do specjalistów i w kolejce na wykonanie badań specjalistycznych na NFZ.
Spis treści:
- Jak diagnozuje się tężyczkę utajoną na NFZ?
- Tężyczka – badania z krwi
- Tężyczka utajona – badania specjalistyczne na NFZ
- Diagnozowanie tężyczki utajonej na NFZ – badanie psychologiczne
Jak diagnozuje się tężyczkę utajoną na NFZ?
Na pytanie: do jakiego lekarza zwrócić się o pomoc z podejrzeniem tężyczki, odpowiedź brzmi: do lekarza pierwszego kontaktu, np. specjalisty medycyny rodzinnej. Diagnozowanie tej choroby jest szalenie trudne i obejmować może wiele etapów. Zawsze jednak zaczyna się od szczegółowego wywiadu, gdyż objawy i dolegliwości zgłaszane przez pacjenta są punktem wyjścia do ewentualnej dalszej diagnostyki.
W gabinecie lekarza wykonać można na NFZ także dwa testy w kierunku tężyczki utajonej. Ich celem jest zbadanie, czy występuje:
- objaw Chvostka – drganie mięśni twarzy wywołane podrażnieniem nerwu twarzowego. W tym celu opukuje się brzeg mięśnia żwacza. Objaw jest dodatni, gdy wystąpią skurcze mięśni mimicznych.
- objaw Trousseau – skurcze palców dłoni i ustawienie ich w tzw. „rękę położnika” pod wpływem ucisku tętnicy ramiennej. Ucisk wywołuje się za pomocą rękawa do pomiaru ciśnienia krwi. Test trwa kilka minut.
Niestety nie zawsze objawy te występują przy tężyczce utajonej. Objaw Chvostka pojawia się u 27% chorych, a objaw Trousseau u 66% procent chorych.
Tężyczka – badania z krwi
Jeśli lekarz podejrzewa tężyczkę utajoną, wykonuje się badania laboratoryjne z krwi, określające poziom wapnia, magnezu i potasu, które biorą udział w skurczach mięśni. Badania na elektrolity można wykonać ze skierowaniem na NFZ lub prywatnie – wtedy cena zwykle mieści się w 60 zł.
Kolejność badań zwykle jest taka, że po stwierdzeniu nadpobudliwości mięśni, pacjenta kieruje się na badania krwi, aby sprawdzić, czy istnieje fizjologiczna przyczyna dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta.
Czy tężyczka wyjdzie z krwi?
Zaburzenia elektrolitowe bardzo często towarzyszą tężyczce jawnej, ale nie zawsze tężyczce utajonej. Dlatego, jeśli wyniki wyjdą prawidłowe, nie oznacza to, że pacjent nie choruje na tężyczkę utajoną.
Tężyczka utajona – badania specjalistyczne na NFZ
W ramach procesu diagnozowania tężyczki utajonej lekarz może skierować na specjalistyczne badania, które można wykonać bezpłatnie na NFZ:
- EMG – to badanie czynności mięśni. Wykonuje się je w ramach tzw. testu łączonego zwanego też próbą tężyczkową. Podczas badania w mięsień dłoni wprowadzana jest elektroda igłowa (czasami używa się elektrod przyczepianych do skóry), a na ramię lub przedramię na 10 minut zakładana jest opaska uciskowa. W ostatnich 2 minutach badania pacjent zaczyna hiperwentylację, czyli wykonuje częste oddechy. Następnie zdejmuje się opaskę uciskową i obserwuje aktywność mięśnia, w którym znajduje się elektroda. Dodatni test potwierdza tężyczkę, lecz nie określa jej odmiany.
- EKG – badanie czynności mięśnia sercowego,
- EEG – badanie czynności elektrycznej mózgu.
EKG często można wykonać w przychodni, natomiast badanie EMG i EEG wymagają specjalnej pracowni. Lekarz kierujący na nie powinien wskazać pacjentowi, gdzie może je wykonać.
fot. Diagnostyka tężyczki utajonej/ Adobe Stock, bongkarn
Diagnozowanie tężyczki utajonej na NFZ – badanie psychologiczne
Ważnym elementem w procesie diagnozowania tężyczki utajonej może być badanie psychologiczne. Bardzo często wyniki testów laboratoryjnych nie są jednoznaczne w przypadku tężyczki utajonej – część wychodzi ujemna, niektóre są dodatnie. Nawet te, które wyszły dodatnie, nie wykluczają innych przyczyn objawów kojarzonych z tężyczką. Wtedy bardzo ważna staje się rozmowa z psychologiem, zwłaszcza jeśli występuje nadreaktywność mięśni, ale jej przyczyny nie widać w badaniach elektrolitów we krwi.
Psycholog wykona testy psychologiczne, np. przeprowadzi Kwestionariusz Osobowości EPQ-R. Pozwala on ocenić typ osobowości. Zauważono bowiem, że do tężyczki skłonność mają ludzie z osobowością typu A. Charakteryzuje się ona wysokim poziomem neurotyzmu, chwiejnością emocjonalną, zmiennymi nastrojami, drażliwością, skłonnością do stanów lękowych i załamań nerwowych. Aby wykonać bezpłatnie badanie psychologiczne, niezbędne jest skierowanie od lekarza POZ.
Źródła:
1. D.K. O'Donovan, M.D. N. U I. Ph. D. McGill „The Diagnosis of Latent Tetany with Observation on the Effect of Calciferol”, 1948, Br Med J
2. Witold Kołłątaj, Barbara Kołłątaj, Maria Klatka, Iga Kapczuk „Tężyczka utajona i pobudliwość nerwowo-mięśniowa”, 2018, Endokrynologia pediatryczna, DOI: 10.18544/EP-01.17.02.1696
Czytaj także:
Parestezje mogą sugerować tężyczkę. Jak się objawiają?
Jak wygląda atak tężyczki?
Wyjaśniamy, co wspólnego mają stres i tężyczka
Specjalista neurologii i specjalista badań EMG. Ukończył Uniwersytet Medyczny w Łodzi z wyróżnieniem. Uzyskał certyfikaty uprawniające do wykonywania badań specjalistycznych: EMG/ENG, botoks leczniczy. Główne zainteresowania zawodowe to choroby nerwowo-mięśniowe, choroby zwyrodnieniowe mózgu, padaczka, dystonie, neuropsychiatria oraz zawroty głowy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
