Spis treści:
- Rola dopaminy w układzie nerwowym
- Niedobór i nadmiar dopaminy
- Badanie stężenia dopaminy – jakie są wskazania do badania?
- Kto powinien przyjmować leki z dopaminą?
- Dopamina a uzależnienia
Rola dopaminy w układzie nerwowym
Dopamina uczestniczy w procesach poznawczych:
- nauce,
- zapamiętywaniu,
- koncentracji.
Dopamina bierze udział w kształtowaniu emocji i koordynacji ruchowej. To ona pociąga za sznureczki centralnego układu nerwowego, który bez dopaminy byłby „uśpiony”.
Dopamina odpowiada za uczucie podekscytowania, gdy się zakochujemy, motywuje nas do nauki i pracy, to dzięki niej seks uważamy za przyjemny.
Jednak poziom tego przekaźnika może też rzutować na problemy ze zdrowiem i życiem. Dopamina bierze udział w powstawaniu uzależnienia od narkotyków czy hazardu.
Zaburzenia produkcji dopaminy w mózgu łączone są z takimi schorzeniami, jak:
- choroba Parkinsona,
- pląsawica Huntingtona,
- ADHD,
- schizofrenia.
Niedobór i nadmiar dopaminy
Zmiany w stężeniu dopaminy mogą być spowodowane wieloma czynnikami, m.in. stresem, emocjami, niedoborem snu, deficytem niektórych składników diety, np. magnezu, żelaza, spożywaniem nadmiaru alkoholu lub kofeiny. Jeśli problem z dopaminą występuje stale, to może być sygnałem poważnych chorób.
Niedobór dopaminy występuje m.in. w:
- chorobie Parkinsona,
- ADHD,
- depresji.
Podwyższony poziom dopaminy wstępuje przy niektórych nowotworach, np.:
- neuroblastoma,
- guz chromochłonny,
- ganglioneuroma.
Nadmiar dopaminy w mózgu pojawia się w niektórych zaburzeniach i chorobach układu nerwowego, jak:
- pląsawica Huntingtona,
- schizofrenia,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia popędu płciowego.
Badanie stężenia dopaminy – jakie są wskazania do badania?
Dopaminę oznacza się podczas wykrywania niektórych nowotworów, chorób układu nerwowego lub schorzeń genetycznych. W tych przypadkach obserwuje się zaburzenia poziomu hormonu, co skłania do dalszych dokładniejszych badań diagnostycznych.
W związku z tym, że stężenie dopaminy może wzrosnąć pod wpływem emocji czy wysiłku, nie wystarczy jednorazowe pobranie krwi. Taki wynik nie będzie miarodajny. Przeprowadza się najczęściej dobową zbiórkę moczu i na tej podstawie określa poziom dopaminy w organizmie.
Kto powinien przyjmować leki z dopaminą?
Dopamina występuje jako lek w postaci kroplówki. Stosuje się go w terapii wstrząsu:
- w zapobieganiu niewydolności nerek,
- wstrząsie kardiogennym, septycznym, pourazowym (podwyższa ciśnienie tętnicze i wzmaga pracę serca),
- po operacjach kardiochirurgicznych,
- w ataku przewlekłej niewydolności serca.
Dopamina podawana dożylnie nie przekracza bariery krew-mózg, dlatego kiedy konieczne jest zwiększenie jej stężenia w mózgu, stosuje się inną formę leku. Przykładowo osobom chorym na Parkinsona podaje się lewodopę. Jest to prekursor dopaminy, który pokonuje barierę krew-mózg, co umożliwia przekształcenie w mózgu w dopaminę, a w rezultacie podwyższenie stężenia tego neuroprzekaźnika w układzie nerwowym.
W medycynie stosuje się także leki, które blokują metabolizm dopaminy, przez co zwiększają jej stężenie w mózgu. Lub leki, które hamują transport dopaminy, dzięki czemu zmniejszają jej stężenie.
Dopamina a uzależnienia
Dopamina ma duży udział w rozwoju uzależnień. Jej stężenie gwałtownie wzrasta po niektórych stymulantach, np. kokainie, amfetaminie, co wywołuje uczucie euforii. Następnie poziom dopaminy spada. Z czasem organizm wykształca coraz mniejsza wrażliwość receptorów dopaminowych, w wyniku czego organizm zaczyna domagać się większych dawek związków pobudzających.
Mechanizm związany z działaniem dopaminy powoduje, że potrzeba jej zwiększenia jest bardzo silna i musi minąć sporo czasu, aby ją stłumić. Nawet jeśli udaje się opanować uzależnienie, jest duże ryzyko powrotu chęci dostarczenia organizmowi substancji, która powodowała silny wyrzut dopaminy.
Więcej o zaburzeniach hormonalnych w organizmie:
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
