Duszność - Diagnostyka

OBJAWY	DIAGNOZA	CO ROBIĆ?
1. Czy duszność dotyczy dziecka lub niemowlęcia?	Zobacz planszę: Problemy z oddychaniem u dziecka i niemowlęcia.

2. Czy duszności towarzyszy gorączka, złe samopoczucie lub inne objawy zakażenia?	Idź do pytania numer 6.

3. Czy gorączce towarzyszy kaszel, ból gardła, świszczący oddech lub odksztuszanie śluzowej wydzieliny?	Prawdopodobnie cierpisz na wirusowe choroby górnych dróg oddechowych, tj.: zapalenie gardła, krtani lub ostre zapalenie oskrzeli.	Możesz przyjąć lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy dostępny bez recepty (paracetamol, ibuprofen). Zawsze przy gorączce pij dużo płynów. W żadnym wypadku nie przyjmuj antybiotyku. Niezależnie od tego, jak ciężka jest infekcja, przed upływem 5-7 dni choroby nie można przyjmować antybiotyków. Leki te działają jedynie na bakterie. Nie działają natomiast na wirusy – głównych sprawców zakażeń górnych dróg oddechowych.

4. Czy gorączka utrzymuje się dłużej niż tydzień i jest bardzo wysoka (powyżej 38 stopni)? Czy podczas oddychania lub kaszlu czujesz kłujący ból w klatce piersiowej?	Możesz cierpieć na zapalenie płuc lub powikłania zakażenia dolnych dróg oddechowych, takie jak ropień płuca. Dochodzi do nich zazwyczaj w wyniku wtórnego zakażenia bakteryjnego w trakcie infekcji gardła lub oskrzeli.	Przedłużające się zakażenie dróg oddechowych, szczególnie z długo trwającą gorączką (1-2 tygodni), bez oznak poprawy, wymaga podania antybiotyku. Udaj się do lekarza – unikniesz powikłań zapalenia płuc.

5. Czy cierpisz na wielomiesięczny męczący suchy kaszel, stan podgorączkowy i cały czas czujesz się osłabiony?	To może być gruźlica! Ta choroba wciąż jest popularna w naszym społeczeństwie i atakuje wszystkich: osoby starsze, dzieci i dorosłych. Gruźlica płucna niszczy tkankę płucną, prowadząc do powstania ropni i niewydolności oddechowej.	Pilnie skontaktuj się z lekarzem! Szczególnie jeżeli w przeszłości miałeś z kontakt z osobą chorą na gruźlicę. Prątki mogą żyć „w ukryciu” nawet wiele lat. Chorobę koniecznie trzeba zwalczać lekami przeciwprątkowymi.

6. Czy duszność pojawiła się nagle i szybko narasta?	Idź do pytania numer 18.

7. Czy duszności towarzyszy krwioplucie? Czy zauważyłeś różowe zabarwienie chusteczki podczas kaszlu i odksztuszania wydzieliny?	Idź do pytania numer 11.

8. Czy krwioplucie pojawiło się nagle i towarzyszył mu ból w klatce piersiowej?	Mogło dojść do powstania zatoru tętnicy płucnej, czyli zatorowości płucnej. Rozpoznanie jest tym bardziej prawdopodobne, jeżeli cierpisz na zakrzepicę żył głębokich, bóle nóg lub chromanie przestankowe.	Natychmiast udaj się do szpitala! Zatorowość płucna należy do chorób zagrażających życiu!

9. Czy puchną Ci stopy i kostki lub podudzia?	Możesz chorować na zastoinową niewydolność krążenia. Duszność jest objawem alarmowym w tej chorobie, a razem z krwiopluciem może świadczyć o poważnym powikłaniu, jaki jest obrzęk płuc. W niewydolności krążenia krew nie jest wystarczająco pompowana przez serce i dochodzi do jej zalegania (obrzęki tkanek).	Natychmiast udaj się do lekarza.

10. Czy poza dusznością masz gorączkę lub stan podgorączkowy, tracisz na wadze i zdarza ci się kaszleć z odkrztuszaniem śluzowej, zabarwionej krwią wydzieliny? Czy objawy trwają już kilka-kilkanaście tygodni?	To może być rak płuc. Za rozpoznaniem przemawia w szczególności: wieloletnie palenie papierosów, zmiana charakteru kaszlu (np. z suchego na mokry), krwioplucie i nawracające zapalenia płuc.	Koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Natychmiast należy wykonać badanie rentgenowskie klatki piersiowej, jako pierwsze badanie przesiewowe. Jeżeli palisz – postaraj się rzucić. Dym tytoniowy wywołuje nie tylko raka płuca, ale także pogarsza przebieg innych chorób płuc i nasila duszność niezależnie od jej pochodzenia.

11. Czy odczuwasz opasujący, dławiący ból w klatce piersiowej, który sprawia że nie możesz złapać tchu? Czy czujesz jakby ktoś „stanął” na twojej klatce piersiowej?	Możesz mieć zawał serca. Za zawałem przemawia przede wszystkim nagłe pojawienie się bólu i duszności związane z wysiłkiem fizycznym oraz znaczne pobudzenie wynikające z lęku lub Stachu przed śmiercią.	Natychmiast wezwij karetkę. Nie jedź sam do szpitala – nie obciążaj serca! Połóż się, uspokój, odpoczywaj. Jeżeli masz w domu nitroglicerynę – przyjmij jedną tabletkę pod język i czekaj na pogotowie.

12. Czy zdarzyło ci się już wcześniej cierpieć na nagły atak duszności? Czy towarzyszył jej kaszel i świszczący oddech?	Możesz cierpieć na astmę oskrzelową. Jest to przewlekła i nawracająca choroba alergiczna, której istotą jest zwężenie dróg oddechowych w wyniku reakcji na alergen.	Jeżeli jest to pierwszy atak duszności w życiu i podejrzewasz u siebie astmę – niezwłocznie udaj się do lekarza, a nawet do szpitala. Objawy mogą nie ustąpić samoistnie, a nawet się nasilić. Jeżeli chorujesz na astmę i leczysz się z tego powodu, weź wcześniej przyjmowane leki (inhalator). Jeżeli to nie pomoże, po 30 minutach możesz przyjąć kolejną dawkę. Nawet jeżeli dolegliwości ustąpią musisz pilnie udać się do lekarza – trzeba zmienić leczenie lub zwiększyć dawki leków.

13. Czy oddychasz gwałtownie, masz zawroty głowy i jest ci słabo?	To mogą być objawy hiperwentylacji. Dochodzi do niej w wyniku traumy, w sytuacji stresowej, kiedy odczuwamy lęk – dlatego nazywana jest czasem paniką oddechową.	Hiperwentylacja nie jest groźna. Może doprowadzić do omdlenia, ale możemy ją powstrzymać. Jedna technika polega na zwolnieniu i zmniejszyć liczby oddechów poprzez oddychanie przez zaciśnięte wargi (dmuchanie) lub wykonywanie głębokich, powolnych wdechów. Druga technika polega na oddychaniu do papierowego woreczka tak, aby cały czas oddychać wydmuchiwanym przez siebie, tym samym powietrzem.

14. Czy odczuwasz silny, rozdzierający ból w klatce piersiowej, który sprawia że nie możesz oddychać? Czy ból jest ograniczony do jednego obszaru lub promieniuje do pleców?	Możesz cierpieć na inną chorobę serca, tj.: tamponadę serca lub tętniak rozwarstwiający aorty. Przyczyny te są szczególnie prawdopodobne, jeżeli przebyłeś w ostatnim czasie uraz okolicy klatki piersiowej, uczestniczyłeś w jakimś wypadku lub masz rozpoznanie innej choroby serca.	Natychmiast wezwij karetkę! Jeżeli możesz, poproś kogoś aby zadzwonił po karetkę, a sam połóż się, odpoczywaj i nie przeciążaj swojego układu krążenia.

15. Czy przebyłeś uraz, wypadek lub zostałeś uderzony w klatkę piersiową? Czy odczuwasz silny, dławiący ból w klatce piersiowej, który nasila się podczas oddychania?	To może być odma opłucnej – choroba, w której między płuco a ścianę klatki piersiowej dostało się powietrze lub niedodma – w której dopływ powietrza przez oskrzela do płuca został zablokowany. W obu chorobach dochodzi do zmniejszenia objętości tkanki płucnej i uczucia duszności.	Natychmiast udaj się do szpitala. Możesz cierpieć na tzw. odmę prężną, w której ucisk na płuco przez bańkę powietrza w klatce piersiowej zwiększa się z każdym oddechem i może doprowadzić do uduszenia.

16. Czy masz problem z nabraniem powietrza i odczuwasz ból w gardle lub na wysokości mostka?	Możesz mieć ciało obce w górnych drogach oddechowych. Najczęściej nie pamiętamy sytuacji, w których doszło do zaaspirowania ciała obcego, co nie znaczy, że nie mogło do niego dojść.	Czym prędzej udaj się na ostry dyżur. Ciało obce – jeżeli znajduje się w drogach oddechowych – należy natychmiast wyciągnąć. Może doprowadzić do mechanicznego uszkodzenia krtani, oskrzeli lub płuc, a także do zapalenia płuca.

17. Czy duszność pojawiała się po przyjęciu leku? Czy towarzyszy jej złe samopoczucie, wysypka lub swędzenie skóry?	Możesz być uczulony na przyjmowane przez siebie leki. Alergia na leki może objawiać się pod postacią szybko narastającej duszności. Najczęściej spotyka się uczulenie na tzw. salicylany – pochodne kwasu salicylowego, obecne w lekach przeciwbólowych dostępnych bez recepty (Aspiryna, Ibuprofen, Naproxen, Ibuprom, Nurofen, Fastum, Ketonal).	Jeżeli duszność cały czas się nasila natychmiast udaj się do lekarza. Przyjęcie leku, na który jest się uczulonym może zagrażać życiu.

18. Czy duszność trwa od dłuższego czasu i stale się nasila?	Przejdź do pytania numer 25.

19. Czy duszność pojawiała się najpierw podczas wysiłku, a teraz pojawia się nawet w spoczynku i towarzyszy jej kaszel i uciążliwe odksztuszanie wydzieliny?	Możesz chorować na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), czyli chorobę płuc związaną z przewlekłym zapaleniem oskrzeli oraz niszczeniem pęcherzyków płuc z tworzeniem rozedmy. Podejrzenie tej choroby nasuwa szczególnie wieloletnie palenie papierosów lub narażenie na dym i zanieczyszczenia powietrza.	Jeżeli palisz – rzuć lub chociaż odstaw papierosy na czas duszności. Udaj się szybko do lekarza. Jeżeli potwierdzi rozpoznanie, będziesz musiał rzucić palenie. W przeciwnym razie choroba będzie cały czas postępować i doprowadzi do niewydolności oddechowej.

20. Czy dręczy cię suchy kaszel, z towarzyszącym bólem w klatce piersiowej? Czy wysiłek fizyczny nasila duszność i zauważyłeś zmniejszenie swojej wydolności?	Możesz cierpieć na jedną z śródmiąższowych chorób płuc. W przebiegu tych chorób dochodzi do postępującego uszkodzenia tkanki płucnej i pęcherzyków. Ich uszkodzenie zaburza normalną wymianę gazową, prowadzi do niedotlenienia i duszności.	Udaj się do lekarza. Diagnostyka tych chorób jest trudna i wymaga wykonania spirometrii i innych badań wydolności oddechowej. Rozpoznanie choroby jest ważne, ponieważ w niektórych przypadkach udaje się ustalić i zwalczyć przyczynę dolegliwości.

21. Czy pracujesz lub pracowałeś w kopalni, w otoczeniu spalin, nawozów, azbestu lub innych pyłów przemysłowych?	Możesz mieć pylicę płuc. To przewlekła choroba, w której wieloletnie działanie wdychanych pyłów powoduje uszkodzenie tkanki płucnej, trudności w oddychaniu i osłabienie wymiany gazowej.	Koniecznie idź do lekarza. Jeżeli palisz, natychmiast przestań. Papierosy zwiększają rakotwórcze działanie pyłów i azbestu. Nowotwory płuc nie są rzadkim powikłaniem w przebiegu azbestozy.

22. Czy na podudziach zauważyłeś pojawienie się czerwonych, bolących guzków?	Możesz mieć sarkoidozę. To przewlekła choroba o nieznanej przyczynie, w której dochodzi do zaatakowania wielu narządów, przede wszystkim płuc. Dochodzi do niszczenia tkanki płucnej i tworzenia guzków.	Sarkoidozę należy szybko leczyć, ponieważ z biegiem czasu atakuje coraz więcej narządów i może doprowadzić do niewydolności oddechowej oraz ślepoty.

23. Czy zauważyłeś, że od jakiegoś czasu jesteś blady, zmęczony i senny?	Możesz mieć anemię. W niedokrwistości niedobór hemoglobiny transportującej tlen w czerwonych krwinkach prowadzi do niedotlenienia.	Najczęstszą przyczyną anemii jest niedobór żelaza. Zastanów się nad swoją dietą. Spróbuj zwiększyć ilość żelaza w diecie – jedz czerwone mięso. Na anemię szczególnie narażeni są wegetarianie. Jeżeli zmiana diety nie przyniesie efektów – udaj się do lekarza. Konieczna może być farmakologiczna suplementacja żelaza (preparaty żelaza są dostępne na receptę), albo dalsza diagnostyka problemu.

24. Czy zauważyłeś, że zaczynasz się szybciej męczyć? Czy twoje mięśnie są coraz słabsze?	Możesz chorować na chorobę neurologiczną prowadzącą do osłabienia siły mięśni (np. miopatię) lub miastenię. Charakterystyczne jest wcześniejsze pojawienie się problemów ze wzrokiem i opadanie powieki.	Jeżeli zauważyłeś u siebie objawy związane z oczami i/lub zmianę głosu, natychmiast udaj się do lekarza.

25. Czy odczuwasz duszność i masz przyspieszony oddech. Czy często jest ci gorąco, podczas gdy inni marzną?	Możesz mieć nadczynność tarczycy. Nadmiar hormonów tarczycy powoduje zwiększenie metabolizmu tkanek, co przynosi podobny efekt jak wysiłek fizyczny.	Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Gravesa-Basedowa o podłożu autoimmunologicznym. Udaj się do lekarza (najlepiej od razu do poradni endokrynologicznej), który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę.

26. Czy duszność wyraźnie nasila się w pozycji leżącej, tak że budzisz się w nocy, aby poprawić poduszki lub wstać na chwilę?	Jest to objaw duszności zwanej „orthopnoe”. Występuje w niewydolność lewej komory serca przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, chorób śródmiąższowych i wielu innych.	Jeżeli duszność zmienia się w zależności od pozycji ciała – udaj się szybko do lekarza.

27. Czy duszność wyraźnie nasila się w pozycji siedzącej lub stojącej?	Jest to objaw duszności zwanej „platypnea”. Jest to dolegliwość charakterystyczna dla zespołu wątrobowo-płucnego – choroby o nieznanym mechanizmie, w której dochodzi do zniszczenia miąższu płucnego.	Jeżeli duszność zmienia się w zależności od pozycji ciała – udaj się szybko do lekarza.

Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z lekarzem. Jeśli uważasz, że jest to poważny problem, nie czekaj, ale udaj się do szpitala na pilną konsultację.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Tagi: duszności, plansze diagnostyczne