Konflikt serologiczny jest to sytuacja, w której na krwinkach czerwonych (erytrocytach) płodu występują antygeny (przede wszystkim układu czynnika Rh lub grup głównych), które są zarówno nieobecne na krwinkach matki. Problem pojawia się, kiedy organizm matki rozpocznie wytwarzanie przeciwciał skierowanych przeciwko krwinkom płodu. Dochodzi do tego, gdy podczas zetknięcia się krwinek płodu z krwioobiegiem matki. Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku: poronienia, ciąży pozamacicznej, cięcia cesarskiego, porodów z użyciem kleszczy. Pierwszy kontakt krwi dziecka z krwioobiegiem matki jest niegroźny, ponieważ doprowadza do powstania przeciwciał w klasie IgM, które nie przechodzą przez łożysko. Niestety, każdy kolejny kontakt, może wywołać hemolizę ( rozpad erytrocytów).
Konflikt serologiczny w układzie Rh
Do konfliktu serologicznego w układzie Rh może dojść jedynie w sytuacji, kiedy fenotyp krwi matki jest Rh ujemny (krwinki czerwone nie posiadają antygenu D), zaś fenotyp dziecka Rh dodatni. Podczas kolejnego zetknięcia się krwi płodu z krwioobiegiem matki dochodzi do wzmożonego wytwarzania przeciwciał IgG przeciw antygenowi D, co skutkuje niszczeniem erytrocytów płodu. Dzieje się tak, ponieważ przeciwciał klasy IgG, w odróżnieniu od IgM są zdolne do przechodzenia przez łożysko.
Wynikiem hemolizy jest: niedokrwistość, niedotleniania oraz uszkodzenie komórek wątroby, mózgu, serca i szpiku kostnego płodu. Ponadto wzmożony rozpad erytrocytów powoduje nadmierne wytwarzanie bilirubiny, co może dawać rezultaty w pojawieniu się nasilonej żółtaczki u wciąż nienarodzonego dziecka.
Zobacz też: Czy jestem w ciąży?
Jak zapobiegać konfliktowi serologicznemu?
Aby nie dopuścić do powstania konfliktu serologicznego, każda ciężarna kobieta przed 12 tygodniem ciąży powinna mieć oznaczony poziom przeciwciał przeciwerytrocytarnych oraz grupę krwi i czynnik Rh. Kobiety, które zostały zaklasyfikowane jako Rh ujemne, ale z brakiem przeciwciał erytrocytarnych powinny mieć wykonane ponowne badanie w 28. tygodniu ciąży. Pozwala to na stwierdzenie, czy nie doszło do pojawiania się przeciwciał. Kobiety, u których stwierdzono przeciwciała erytrocytarne, powinny mieć wykonane ponowne badania w 28, 32 i 36 tygodniu ciąży oraz co 2-3 tygodnie przechodzić kontrolne badanie USG. Badania te mają na celu poszukiwanie cech rozwijającego się konfliktu serologicznego.
Dzięki prowadzonej z pozytywnym skutkiem (skuteczność 97%) profilaktyce, do pełnoobjawowego konfliktu serologicznego dochodzi coraz rzadziej. Każdej kobiecie Rh ujemnej, która nosiła płód Rh dodatni, należy po każdej ciąży bądź poronieniu podać immunoglobulinę anty-D domięśniowo. Zapobiega to wytwarzaniu przeciwciał w kolejnej ciąży. Należy również pamiętać, aby kobiety o wzmożonym ryzyku wystąpienia konfliktu serologicznego, znajdowały się pod stałą opieką lekarską.
Zobacz też: Jakie są skutki infekcji w ciąży?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
