Po co nam bilirubina?
Bilirubina powstaje w wyniku przemiany hemoglobiny po rozpadzie krwinek czerwonych w układzie siateczkowo-śródbłonkowym, głównie śledziony. Jest to pierwszy etap przemiany hemoglobiny erytrocytów. W ten sposób powstaje tak zwana bilirubina wolna, nazywana także pośrednią, która jest następnie przenoszona w połączeniu z albuminami do wątroby, gdzie przy udziale odpowiedniego enzymu ulega dalszym przemianom.
Zostaje połączona z kwasem glukuronowym, w wyniku, czego powstaje bilirubina związana inaczej bezpośrednia. To ta postać bilirubiny jest rozpuszczalna w wodzie. W prawidłowych warunkach tylko niewielka część tej bilirubiny przedostaje się krwi. Ulega niemal w całości wydaleniu z żółcią do przewodu pokarmowego. W jelitach podlega ona dalszym przemianom. Pod wpływem enzymów bakteryjnych powstaje sterbobilinogen, który jest wydalany z kałem. Część ulega przekształceniu do urobilinogenu, który podlega zwrotnemu wchłonięciu do krwi i jest wydalany z moczem.
Zobacz też: Jakie badania przesiewowe w raku jelita grubego?
Norma bilirubiny
W warunkach prawidłowych w surowicy krwi jest niewielka ilość bilirubiny, głównie wolnej, związanej z albuminami i nieprzechodzącej przez filtr kłębuszkowy nerek, a więc niepodlegającej wydzieleniu z moczem. Wartości prawidłowe wynoszą: dla bilirubiny całkowitej 0,3 – 1,2 mg/dl, dla bilirubiny wolnej 0,2 – 0,8 mg/dl, dla bilirubiny związanej 0,1 – 0,4 mg/dl.
Co się dzieje, jeśli wartość bilirubiny odbiega od normy?
Zwiększone stężenie bilirubiny w surowicy prowadzi do żółtaczki i świadczy o jakimś procesie chorobowym. W zależności od przewagi którejś z postaci bilirubiny dzieli się żółtaczki na hemolityczne, mechaniczne i mieszane. W żółtaczce hemolitycznej jest zwiększona ilość bilirubiny wolnej. Związane jest to z nasilonym rozpadem erytrocytów, z których uwalniania jest hemoglobina, przekształcana do bilirubiny wolnej. A ponieważ wątroba nie nadąża z dalszą obróbką do bilirubiny związanej to wolna jej postać ulega zwiększeniu w surowicy.
Przewaga bilirubiny związanej (bezpośredniej) świadczy o wewnątrzwątrobowym lub pozawątrobowym upośledzeniu wydalania tej postaci bilirubiny do przewodu pokarmowego, w wyniku, czego dostaje się ona do krwi. Ta postać żółtaczki określana jest, jako mechaniczna lub miąższowa (w zależności od umiejscowienia przeszkody) i najczęściej podwyższona jest wówczas także bilirubina wolna. Bilirubina bezpośrednia w żółtaczkach mechanicznych ulega wydaleniu z moczem, w wyniku, czego przybiera on ciemną barwę. Z kolei stolec ulega odbarwieniu, ponieważ brak przechodzenia bilirubiny do jelit to brak powstawania sterkobilinogenu, który nadaje kolor próbce kału.
Bilirubina jest przydatna w diagnozowaniu chorób hemolitycznych oraz chorób wątroby. Wynik laboratoryjnych oznaczeń bilirubiny należy interpretować łącznie z objawami klinicznymi oraz wynikami innych badań, jak na przykład USG jamy brzusznej.
Zobacz też: Kiedy zrobić USG tarczycy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
