Jaka jest funkcja nerek?
Nerki stanowią narząd, którego głównym celem jest eliminacja zbędnych produktów przemiany białkowej, utrzymywania stałości składu płynów ustrojowych a więc wydalanie nadmiaru wody, elektrolitów i jonów wodorowych. Nerki produkują również ważne hormony w tym erytropoetynę i biorą udział w syntezie aktywnych postaci witaminy D. Nic więc dziwnego, że uszkodzenie funkcji nerek powoduje znaczne zaburzenia pracy wielu narządów .
Na co chorują nerki?
Choroby nerek możemy podzielić na pierwotne i wtórne. W pierwotnych schorzeniach nerek, najpierw „chorują” nerki a wtórnie dochodzi do uszkodzenia innych narządów w tym serca, naczyń, kości, powstania anemii i wielu innych. We wtórnych schorzeniach nerek pierwotnie pojawia się schorzenie poza układem moczowym i wtórnie dochodzi do uszkodzenia nerek. W krajach rozwiniętych najczęstszą przyczyną uszkodzenia nerek stanowią cukrzyca i nadciśnienie. Koszty społeczne i zdrowotne chorób nerek w przebiegu cukrzycy są tak duże, że uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy nazywa się katastrofą o wymiarze światowym.
Nerki a choroby układu krążenia
U większości chorych z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobą wieńcową lub nawet nadwagą występuje uszkodzenie nerek. U tych osób celowe jest raz w roku oznaczanie mikroalbuminurii i eGFR (estimated gromelural filtration rate; oszacowany współczynnik filtracji kłębuszkowej). Warto dodać, że prawidłowe leczenie cukrzycy, nadciśnienia, redukcja nadwagi, rzucenie nałogu palenia papierosów stanowią najważniejsze elementy zapobiegania chorobom nerek, lub opóźnianiu ich wystąpienia.
Choroby nerek są częste –ocenia się że około 10 % -15 % dorosłej ludności cierpi na choroby nerek. Najważniejszą konsekwencją zdrowotną uszkodzenia nerek są choroby serca i naczyń, które stanowią główną przyczynę chorobowości i umieralności w krajach rozwiniętych. Tak więc w uproszczeniu można powiedzieć, że dbając o nerki, dbasz o swoje serce.
Jakie nieprawidłowości w wynikach badań sugerują chorobę nerek?
Większość schorzeń nerek przebiega długo bezobjawowo. Często konsekwencją choroby nerek może być zawał serca. Ciężkie objawy choroby nerek (nudności, obrzęki, anemia, brak apetytu, a w końcu śpiączka) pojawiają się gdy eGFR spadnie poniżej 30 ml/min, a nierzadko widzimy chorych którzy potrafią funkcjonować przy wartościach eGFR nawet poniżej 15 ml/min. Przedział 8 do 15 ml/min –to wartość przy której rozpoczynamy dializy. Podstawą diagnostyki chorób nerek stanowią badanie ultrasonograficzne (USG) , eGFR, badanie ogólne moczu, oraz oznaczanie mikroalbuminurii. Mikroalbuminurię oznacza się z próbki moczu. Zawężenie profilu badań do oznaczenia poziomu kreatyniny (bez wyliczenia eGFR) i badania ogólnego moczu powoduje że u około 10-20 % chorych choroba nerek nie zostanie wykryta . Jeżeli znana jest wartość poziomu kreatyniny to koniecznie należy obliczyć eGFR (zalecane jest aby każde laboratorium podawało eGFR ) przy użyciu odpowiedniego kalkulatora dostępnego w „internecie”. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać „mdrd” a pojawi się kalkulator do którego należy wpisać płeć , wiek w latach, poziom kreatyniny, oraz rasę ( w Polsce zwykle nie ludność czarna) a zostanie wyliczona wartość eGFR. Prawidłowa wartość eGFR to wartości powyżej 60 ml/min u osób z prawidłowymi wynikami pozostałych badań. Jeżeli są inne nieprawidłowości to wartość poniżej 90 ml/min jest uznawana za nieprawidłową. Koszt oznaczenia kreatyniny i eGFR to kwota około 6zł , koszt oznaczenia mikroalbuminurii to wydatek rzędu 30 zł.
Mikroalbuminurię nazywa się cholesterolem XXI wieku bowiem podwyższone wydalanie albumin z moczem podobnie jak podwyższony poziom cholesterolu całkowitego (a zwłaszcza frakcji LDL) wiąże się ze znacznym ryzykiem chorób serca. Stwierdzenie mikroalbuminurii, a zwłaszcza białkomoczu lub obniżenie eGFR poniżej 60 ml/min. stanowi wskazanie do wizyty u lekarza (jeżeli to możliwe u nefrologa). Warto zapamiętać, że dbając o nerki, zmniejszamy ryzyko uszkodzenia serca i naczyń – najczęstszej przyczyny zgonów. Koniecznymi testami dla wykluczenia choroby nerek jest mikroalbuminuria, eGFR i badanie USG.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
