Limfocyty są jednym z typów krwinek białych (leukocytów), a każdy typ odgrywa inną, specyficzną rolę. Ich wspólnym zadaniem jest zwalczanie infekcji i chorób. Bo białe krwinki są bardzo ważną częścią układu immunologicznego (odpornościowego). Niszczą antygenty, do których należą m.in. bakterie, wirusy i toksyny, które wywołują choroby. Dlatego słaba odporność najczęściej wiąże się z niedostateczną liczbą białych krwinek w układzie krwionośnym i limfatycznym.
Na skróty:
Czym są limfocyty
To komórki o wielkości od 6 do 15 mikrometrów. Posiadają duże jądro komórkowe i relatywnie małą ilość cytoplazmy. Dzieli się je ze względu na wielkość na: małe, średnie i duże.
Powstają w szpiku kostnym. 25% z nich pozostaje w szpiku, stając się tzw. limfocytami B, a reszta podróżuje do grasicy, w której dojrzewają, stając się tzw. limfocytami T.
Najwięcej limfocytów znajduje się układzie limfatycznym (śledzionie, migdałkach, naczyniach i węzłach limfatycznych). Część natomiast znajduje się we krwi.
Typy limfocytów
Limfocyty B mają za zadanie rozpoznać antygen i wytworzyć przeciwciała. Wśród nich rozróżnia się limfocyty B1 (dominują w okresie płodowym) i limfocyty B2.
- Limfocyty B1 wytwarzają immunoglobuliny IgM i „czyszczą” organizm z obumierających w naturalny sposób (apoptoza) komórek.
- Limfocyty B2 (z pomocą niektórych limfocytów T) rozpoznają antygeny, wytwarzają przeciwciała, zapamiętują wroga (antygen) i w przyszłości, gdy ponownie się z nim zetkną, samodzielnie wyzwalają reakcję odpornościową.
Limfocyty T odpowiadają za komórkową odpowiedź odpornościową. W tej „drużynie” znajduje się aż pięć typów limfocytów:
- limfocyty Tc – zabijają komórki docelowe,
- limfocyty Th – wspomagają odpowiedź układu immunologicznego, wytwarzając cytokiny (białka powodujące wzrost i pobudzenie komórek biorących udział w reakcji immunologicznej),
- limfocyty Treg – wyhamowują reakcję immunologiczną, tworzą cytokiny,
- limfocyty Tyδ – biorą udział w reakcji przeciwzakaźnej i przeciwnowotworowej,
- limfocyty NKT – łączą cechy Limfocytów T oraz komórek NK, które zabijają niepożądane komórki, np. nowotworowe.
Normy limfocytów
Badanie poziomu limfocytów wykonuje się z krwi – jest to morfologia. Prawidłowa całkowita liczba limfocytów zależy od wieku osoby badanej. U dorosłych za normę uznaje się wynik od 1,4 do 4,5 x 109/l czyli 20-45%, a u rocznego dziecka od 4 do 10,5 x 109/l, czyli 61%.
Stężenie limfocytów B u osób dorosłych obojga płci nie powinno przekraczać wartości 0,06-0,66 x 109/l.
Stężenie limfocytów T u osób dorosłych obojga płci nie powinno przekraczać wartości 1-4,5 x 109/l.
Nie trzeba znać tych wartości, gdyż na wyniku badania zwykle podane są normy dla konkretnego pacjenta. Ponieważ różne laboratoria stosują różne metody badania, oglądając wyniki badania zawsze trzeba odnosić je do norm podawanych przez dane laboratorium.
Za mało lub za dużo limfocytów - o czym świadczy?
Za mało limfocytów
Zbyt mała liczba limfocytów we krwi nazywana jest leukopenią i może być skutkiem chłoniaka (zobacz objawy chłoniaka), raka kości oraz białaczki (sprawdź, jak zdiagnozować białaczkę).
Niedobór limfocytów B może sygnalizować: infekcję, mocznicę, gruźlicę, AIDS (zobacz, czym różni się HIV od AIDS), zespół popromienny lub wstrząsowy.
Za dużo limfocytów
Stan, gdy limfocytów jest we krwi zbyt dużo, określa się mianem leukocytozy, której przyczyny mogą być bardzo różne, od grypy i chorób zakaźnych wieku dziecięcego po ostrą białaczkę limfoblastyczną i mononukleozę (zobacz, o czym jeszcze może świadczyć podniesiony poziom limfocytów). Leukocytoza może być także spowodowana przetaczaniem krwi oraz przyjmowaniem niektórych leków (np. sterydów).
Nadmiar limfocytów B może sugerować: białaczkę, zespół DiGeorga oraz makrobulinemię Waldenstroma.
Nadmiar limfocytów T może oznaczać: wirusowe zapalenie wątroby, cytomegalię, mononukleozę zakaźną (sprawdź, jak rozpoznać mononukleozę u dziecka), przewlekła białaczkę limfatyczną, szpiczaka mnogiego i chłoniaka.
Więcej o badaniach krwi i jej wskaźnikach:Kiedy warto zrobić badanie CRP i jak interpretować wyniki?Kreatynina norma - jakie wyniki jej stężenia we krwi są dobre?Poznaj normy cukru we krwi
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
