• Aloes drzewiasty
Jest to zawsze zielona roślina – sukulent. Występuje na ubogich w wodę, piaszczystych i kamienistych terenach wschodniej i południowowschodniej Afryki oraz na Półwyspie Arabskim. Uprawiana jest w wielu krajach o klimacie gorącym (osiąga tam wysokość nawet 5 m.), natomiast w krajach strefy umiarkowanej hoduje się ją jako roślinę pokojową i szklarniową (w takich warunkach nie przekracza 1 m. wysokości). Dla celów leczniczych w Polsce surowiec pozyskiwany jest właśnie z uprawy szklarniowej. Jedyna taka uprawa, jak dotąd, prowadzona jest przez zakłady zielarskie PhytoPharm Klęka. Do produkcji leków, surowiec leczniczy – liście aloesu drzewiastego – pozyskuje się z roślin 3-letnich.
Liście aloesu drzewiastego zawierają:
– glikoproteiny – czyli białka połączonez grupami cukrowymi. Do glikoprotein zaliczamy wiele hormonów i substancji hormonopodobnych, np. bardzo ważne dla funkcjonowania układu odpornościowego cytokiny.
– polisacharydy – zwiększają one produkcję tlenku azotu i nadtlenku wodoru oraz wydzielanie cytokin, które są sygnałem do specyficznej odpowiedzi immunologicznej.
– wolne aminokwasy (walina, lizyna, fenyloalaninia, tyronina, tryptofan, leucyna, histydyna, arginina, kwas asparaginowy, glicyna, prolina, cysteina, tyrozyna, metionina) – są "cegiełkami" budującymi wszystkie białka ustrojowe.
– składniki mineralne (m.in. wapń, magnez, sód, potas, miedź, cynk, żelazo, siarkę, fosfor, lit, chrom, molibden) – mają one niebagatelny wpływ na jakość funkcji obronnych układu immunologicznego.
– enzymy (bradykinaza, lipaza, amylaza, katalaza, fosfokinaza, fosfataza kwaśna i zasadowa) – np. te trawienne (lipaza) rozpuszczają bakterie i wirusy i trawią je.
– kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, winowy, cynamonowy, bursztynowy, malonowy).
Działanie i zastosowanie: Już 50 lat temu radziecki oftalmolog i chirurg prof. Władimir Fiłatow (1875-1966) stwierdził, że wyciągi wodne z liści aloesu mają korzystny wpływ w niektórych chorobach oczu i że ułatwiają przyjęcie przeszczepionej rogówki. Następnie wykazano, że aloes wywiera działanie na cały organizm, dlatego uznano, iż zawiera związki o charakterze stymulatorów biogennych. Obecnie wiemy, że jednym z tych związków jest glukoproteid aloektyna B i że aloes ma właściwości bakteriobójcze, przeciwzapalne, przeciwbólowe, regenerujace błony śluzowe i skórę, hamujące rozwój niektórych nowotworów, a przede wszystkim immunostymulujace, czyli pobudzające lub regulujące mechanizmy obronne organizmu człowieka. Ze względu na zawarte w aloesie różnorodne związki działa on także w innych schorzeniach, zwłaszcza skóry i błon śluzowych.
• Aronia czarnoowocowa
Aronia, która przywędrowała do nas z Ameryki Północnej, należy do rodziny różowatych (Rosaceae) i jest blisko spokrewniona z jarzębiną. Jest to silnie rozgałęziony krzew osiągający wysokość 2 – 2,5 m. Roślinę tę można u nas spotkać w przydomowych ogródkach, najczęściej jednak uprawia się ją na plantacjach dla celów produkcyjnych. Owoce aronii zbiera się od połowy sierpnia do września. Są one fioletowoczarne, błyszczące, przypominające baldachogrona jarzębiny, zaś pojedyncze owocki kształtem przypominają małe jabłuszka. Pewnie dlatego w Rosji nazywają aronię „czarną jarzębiną”, zaś u naszych zachodnich sąsiadów – „Schwarze Apfelbeere”.
Owoce aronii zawierają cukry takie jak glukoza, fruktoza i sacharoza. Posiadają również sporo kwasów owocowych oraz garbniki, a także obfitują w witaminy takie jak C, P, B2, E. Aronia bogata jest także w flawonoidy i karoten. Owoc aronii jest również pełen mikroelementów (molibden, mangan, bor, miedź) zawiera także żelazo i magnez.
Najważniejszą funkcję z punktu widzenia wartości leczniczych pełnią w surowcu antocyjany. To ich obecność warunkuje silny potencjał antyoksydacyjny owoców. Wykazano, że antocyjany i inne składniki soku z aronii zapobiegają tworzeniu się wolnych rodników, których reaktywność może prowadzić do uszkodzenia komórek, peroksydacji błon lipidowych komórek oraz inaktywacji niektórych enzymów. Związki czynne zawarte w owocach aronii wpływają również korzystnie na funkcjonowanie układu krążenia, uszczelniają naczynia krwionośne i zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych. Polifenole aronii czarnoowocowej wykazują również działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antymuatgenne. Dzięki temu surowiec jest stosowany w terapii chorób z przeziębienia jako przeciwzapalny i uszczelniający naczynia, w leczeniu nadciśnienia i cukrzycy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
