Kłopoty ze snem występują średnio u co 4 osoby na świecie i dotyczą nie tylko trudności w zasypianiu, ale także przedwczesnego budzenia się. Najczęściej występują u osób po 60. roku życia. Długotrwała bezsenność uniemożliwia normalne funkcjonowanie i prowadzi do wyniszczenia organizmu, dlatego też wymaga odpowiedniego leczenia.
W leczeniu bezsenności stosuje się wiele leków zaliczanych do grupy leków uspokajających i nasennych, ponieważ większość z nich ma dwojakie działanie - w małych dawkach działają uspokajająco, natomiast w dużych nasennie. Nie wszystkie charakteryzują się tym samym bezpieczeństwem i skutecznością.
Przeczytaj też: Jak wybrać lek na bezsenność?
Barbiturany
Obecnie są coraz rzadziej stosowane ze względu na to, że charakteryzują się dość dużą toksycznością i wieloma działaniami niepożądanymi. Zażywane długotrwale prowadzą do uzależnienia i rozwoju tolerancji na lek (konieczność ciągłego zwiększania dawki, aby uzyskać taki sam efekt). Bardzo często po odstawieniu leku rozwija się zespół abstynencyjny objawiający się licznymi zaburzeniami neurologicznymi (napady drgawek), psychicznymi (omamy, lęki, splątanie), zaburzeniami krążenia i bólami brzucha. Niewielka granica między dawkami toksycznymi a terapeutycznymi jest częstą przyczyną ciężkich zatruć. Dlatego też barbiturany są wypierane przez leki nowsze i bezpieczniejsze.
Przeczytaj też: Wpływ alkoholu na sen
Benzodiazepiny i cyklopirolony
Charakteryzują się dużym w porównaniu z barbituranami bezpieczeństwem stosowania. Są zdecydowanie mniej toksyczne, mogą prowadzić do uzależnienia, ale znacznie wolniej. Zatrucia są rzadziej spotykane, gdyż dawki toksyczne są dużo większe od terapeutycznych i lek jest trudno przypadkowo przedawkować. Preparaty zawierające te substancje nie są jednak w pełni bezpiecznie. Powodują również wiele działań niepożądanych (senność następnego dnia, zaburzenia koordynacji ruchowej, amnezja następcza, osłabienie siły mięśniowej) i prowadzą do rozwoju tolerancji.
Pamiętać należy, że leki nasenne działają jedynie objawowo i zaprzestanie ich stosowania zwykle prowadzi do nawrotu problemu ze zdwojoną siłą (bezsenność z odbicia). Ich dodatkową wadą jest silne oddziaływanie z alkoholem mogące prowadzić nawet do zatrucia i śmierci.
Melatonina
Jest substancją naturalnie występującą w organizmie, powstaje w szyszynce a jej zadaniem jest regulacja rytmu dobowego. Melatonina może być skutecznym lekiem nasennym u osób z obniżonym poziomem tego hormonu w organizmie, u osób zmieniających strefy czasowe czy też pracujących na nocne zmiany. W innych przypadkach stosowanie jej jest nieuzasadnione i nieskuteczne.
Preparaty ziołowe
Niektóre rośliny (szyszki chmielu, melisa, passiflora, kozłek) zawierają substancje wykazujące łagodne działanie uspokajające i ułatwiające zasypianie. Roślinne preparaty nasenne są bezpieczniejsze od syntetycznych, działają łagodniej i nie prowadzą do uzależnienia. Jednak nie należy zapominać o tym, że żadne leki, w tym roślinne, nie są w pełni bezpieczne i praktycznie wszystkie są obarczone działaniami niepożądanymi, o których powinniśmy pamiętać stosując także i te surowce. Przede wszystkim mogą one wchodzić w interakcje z innymi lekami oraz wywoływać reakcje nadwrażliwości. Preparaty te mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów, a także nasilają działanie innych leków uspokajających.
Jak zapewnić sobie zdrowy i długi sen bez wspomagania się środkami farmakologicznymi?
Bardzo często kłopoty z zasypianiem wynikają ze stylu życia, jaki prowadzimy. Zanim sięgniemy po leki, powinniśmy spróbować metod alternatywnych, nieobarczonych ryzykiem uzależnienia czy działaniami niepożądanymi i wprowadzić kilka zmian do naszych przyzwyczajeń.
Co zapewni Ci zdrowy sen?
- zrezygnuj z kofeiny, nikotyny i alkoholu na 4–6 godzin przed snem
- nie jedz przed snem ciężkostrawnych posiłków i nie pij zbyt wiele płynów
- wprowadź do swojego życia lekką i przyjemną codzienną gimnastykę lub spacery
- unikaj wyczerpującej pracy fizycznej i psychicznej oraz wysiłkowych ćwiczeń fizycznych bezpośrednio przed snem
- zadbaj o odpowiednią temperaturę w sypialni i o odpowiednie nawilżenie powietrza, koniecznie przewietrz pomieszczenie przed snem
- wycisz i odizoluj pomieszczenie, w którym śpisz tak, aby nikt Ci nie przeszkadzał
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
