Fot. Fotolia
Czym jest pigułka "dzień po"?
Tabletka "dzień po" to tzw. antykoncepcja kryzysowa, awaryjna, doraźna, ratunkowa i jest stosowana po niezabezpieczonym stosunku lub gdy zastosowana antykoncepcja zawiodła, np. gdy podczas stosunku pękła prezerwatywa. Tabletkę należy przyjąć w ciągu 24 godzin od współżycia, maksymalnie do 120 godzin, czyli 5 dni.
Zobacz także: Jak rozmawiać z ginekologiem o antykoncepcji?
Jak działa tabletka?
Zawiera ona substancję czynną – octan uliprystalu w dawce 30 mg, który jest tzw. selektywnym modulatorem receptora progesteronowego w przysadce mózgowej, czyli działa jako syntetyczna substancja działająca jako częściowy antagonista (przeciwieństwo) progesteronu.
Naturalny progesteron (potocznie luteina wydzielana u kobiet głównie przez jajniki) po połączeniu się z receptorem odgrywa istotną rolę m.in. w procesie prawidłowego jajeczkowania (owulacji; to oznacza, że po zastosowaniu syntetycznego leku jajeczko zostanie uwolnione do jajowodu ze znacznym opóźnieniem zatem może mieć to wpływ na uniemożliwienie zapłodnienia); również w przygotowaniu wyściółki (błony śluzowej; endometrium) macicy do zagnieżdżenia się zarodka (zapłodnionego jaja) oraz czuwa nad prawidłowym procesem implementacji (zagnieżdżenia). Także zabezpiecza rozwijający się zarodek poprzez wpływ na zmniejszenie kurczliwości mięśniówki macicy, a także za zmiany w nabłonku jajowodów, szyjki macicy i pochwy.
Gdy nie dochodzi do zapłodnienia, stężenie hormonu w ustroju obniża się, receptory zostają go pozbawione, co skutkuje menstruacją. U kobiet planujących ciążę wydzielany fizjologicznie progesteron jest odpowiedzialny głównie za prawidłowe jajeczkowanie.
Częściowy antagonista tych receptorów, czyli octan uliprystalu, hamuje naturalną owulację, co może mieć wpływ na uniemożliwienie zajścia w ciążę.
Inne zastosowania octanu uliprystalu
Substancja jest także stosowana m.in. w leczeniu przedoperacyjnym ciężkich mięśniaków macicy. Dawkowanie wynosi 5 mg (1 tabletka) raz na dobę przez ok. 3 miesiące stosowania. W przypadku tak przewlekłego stosowania u 10–15% pacjentek może dochodzić do wzrostu grubości wyściółki macicy. Stan ten jest odwracalny, a miesiączka powraca po zaprzestaniu leczenia. Dodatkowo obserwuje się inne odwracalne zmiany w endometrium określane jako „Zmiany endometrium związane z modulatorem receptora progesteronowego” – nie są to zmiany związane z przerostem endometrium.
Jaka jest skuteczność pigułki "dzień po"?
Skuteczność tej tabletki wynosi 97,9%. Im później tabletka zostanie przyjęta, tym zmniejsza się skuteczność. W tym przypadku bardzo liczy się czas. Największą skuteczność ma 24 godziny po stosunku. Najpóźniej tabletkę można przyjąć 120 godzin od współżycia, czyli 5 dni po stosunku.
Czy tabletka "dzień po" ma działanie wczesnoporonne?
Tabletka zapobiega ciąży, zapobiegając owulacji lub opóźniając ją lub utrudniając zagnieżdżenie się zarodka / zapłodnionego jajeczka w macicy. Jeśli uznajemy, że początek życia to powstanie zarodka, to stosowanie tego środka będzie dla nas kontrowersyjne.
Jak często można przyjmować tabletkę?
Nie należy stosować preparatu wielokrotnie w tym samym cyklu miesiączkowym.
Kilkukrotne zażycie może spowodować pojawienie się zaburzeń hormonalnych i rozregulować cykl miesiączkowy.
Zobacz także: Aborcja w świetle prawa – kiedy jest dopuszczalna?
Czy przyjęcie tej tabletki z innymi lekami jest bezpieczne? Nie zmieni jej działania?
Ze stosowaniem tabletki szczególnie powinny uważać kobiety, które cierpią na zaburzenia wątroby, nerek, ciężką postać astmy oskrzelowej, dziedziczną nietolerancję galaktozy, niedobór laktozy Lappa lub zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Zalecałbym również ostrożność tym paniom, które przyjmują inne leki antykoncepcyjne, leki pobudzające aktywność enzymów wątrobowych (np. ryfampicynę, fenytoinę, fenobarbital, karbamazpinę, rytonawir, ziele dziurawca) – leki te mogą prowadzić do zmniejszenia skuteczności leku. Także leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego (np. leki zobojętniające) mogą być przyczyną zmniejszonej skuteczności leku.
Jak tabletka wpływa na zdrowie kobiety? Czy jest bezpieczna?
Jest to tabletka antykoncepcyjna zawierająca substancję działającą modulująco na receptor progesteronowy. Chociaż przyjęcie tabletki nie stanowi przeciwwskazania do kontynuacji stałej antykoncepcji hormonalnej, produkt ten może zmniejszyć działanie przyjmowanych regularnie leków antykoncepcyjnych. Dlatego po zastosowaniu tej metody, podczas aktywności seksualnej i stosowania doustnej antykoncepcji, zaleca się stosowanie dodatkowego zabezpieczenia za pomocą metody mechanicznej, aż do czasu rozpoczęcia następnego cyklu miesiączkowego.
Czy obecnie farmaceuta może wydać tabletkę bez recepty?
Aktualny status rejestracyjny leku brzmi „na receptę” i taką informację uzyskuje farmaceuta na podstawie aktualnej bazy BLOZ. Zatem nie ma możliwości sprzedaży go bez recepty.
Źródło: Materiały prasowe DOZ Dbam o Zdrowie
Zobacz także: 4 mity na temat prezerwatywy!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
