Kwestia przechowywania leków w punkcie sprzedaży jest często bagatelizowana przez pacjentów. Tymczasem od sposobu ich przechowywania zależą właściwości leków. Poza aptekami często nikt nie dba o właściwą temperaturę, wilgotność powietrza czy nasłonecznienie. O wiele trudniej też o kontrolę, tak naprawdę nie wiemy więc, jak np. w sklepach leki są przechowywane i czy ich właściwości nie zmieniły się.
W związku z obawami pacjentów, a także samych farmaceutów, powstała nawet akcja społeczna, która ma na celu uświadamianie ludziom zagrożeń wynikających z obecnych regulacji prawnych oraz przesłanie stosownych pism do rządu polskiego. Petycję można podpisywać m.in. na stronie lekitylkozapteki.pl.
Od producenta
Trwałość leku definiowana jest jako okres od wyprodukowania go, aż do momentu, gdy przestanie on spełniać określone normy, wymagania Farmakopei lub gdy stężenie substancji czynnej zmaleje o więcej niż 10%. Producent leku musi przewidzieć i przebadać, w jaki sposób substancja czynna leku oddziałuje z substancjami pomocniczymi, a także z substancjami, które tworzą ostateczne opakowanie. Nie mniej istotne jest określenie, czy substancje pomocnicze, np. wypełniacze, oddziałują z opakowaniem. Na tym etapie istotne jest rozważenie dodatku substancji, które będą stabilizowały substancję czynną farmaceutyku.Wiele związków chemicznych jest wrażliwych na zmiany odczynu środowiska. Dlatego powszechnie stosowanym stabilizatorem są substancje o charakterze buforowym. Istnieje wiele układów buforowych, co pozwala na dobranie odpowiednich układów przy prawie każdym zakresie pH. Gdy konieczne jest zachowanie lekko kwaśnego środowiska, stosowane są najczęściej bufory fosforanowe lub cytrynianowo-fosforanowe. Glicyna jest stosowana jako bufor, gdy wymagane jest środowisko obojętne, zaś jej kombinacja z wodorotlenkiem sodu służy do utrzymywania środowiska zasadowego.
Producent leku powinien podać, w jakich warunkach powinien być on przechowywany, aby jego trwałość była jak najdłuższa. Takie same warunki powinien zastosować podczas przechowywania produktu bezpośrednio po otrzymaniu.
Przechowywanie leków wymaga staranności, zabezpieczenia przed zakurzeniem, zabrudzeniem i zniszczeniem. Leki nie mogą bezpośrednio dotykać ścian i podłóg w miejscu składowania. Wymogi te są szczególnie przestrzegane przez farmaceutów. W innych miejscach, nie mamy pewności co do właściwego przechowywania leków. W przypadku sklepów ogólnodostępnych nie sprecyzowano konkretnych wymagań lokalowych.
Tabletki
To, w jakiej formie występuje lekarstwo, ma wpływ na jego przechowywanie i to, czy nie zmienią się przedwcześnie jego właściwości.Tabletki zapakowane w blistry oraz ampułki najczęściej, bez względu na sposób przechowywania, zachowują swoje działania do końca daty przydatności. W przypadku tabletek nieopakowanych w blistry należy zwracać baczną uwagę na takie czynniki, jak wilgotność pomieszczenia, w którym je przechowujemy, to, czy opakowanie nie jest narażone na zbyt duże promieniowanie słoneczne oraz czy nie są przechowywane w zbyt wysokiej temperaturze.
Syropy i zawiesiny
Syropy przechowywane w nieotwartych opakowaniach mogą być stosowane aż do końca daty przydatności do spożycia, jeżeli były odpowiednio przechowywane, np. w zaciemnionych miejscach. W otwartych syropach, przechowywanych w zbyt wysokiej temperaturze, mogą namnażać się mikroorganizmy, które mogą przyczynić się do rozłożenia substancji czynnej czy pomocniczej leku.Data podana na opakowaniu preparatów do sporządzania zawiesin dotyczy suchego preparatu. Okres przechowywania przygotowanej zawiesiny należy sprawdzić w ulotce. Może on wynosić od kilku dni do kilku tygodni. Zawiesinami jest też wiele kropli do oczu lub uszu. Wielu producentów decyduje się na pakowanie ich w jednorazowe pojemniki, co eliminuje problem przechowywania preparatu po otwarciu.
Najczęściej leki w płynnej postaci muszą być przechowywane w odpowiednich warunkach temperatury i naświetlenia. Podwyższenie temperatury sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych w słodkich syropach czy kroplach. Często opakowania syropów są z przyciemnianego szkła. Chroni to je przed rozpadem pod wpływem promieniowania UV.
Miejsce na domową apteczkę
Częstym błędem w przechowywaniu leków w warunkach domowych jest umieszczanie apteczek w pomieszczeniach narażonych na dużą wilgotność oraz wysoką temperaturę, takich jak kuchnie czy łazienki. Pod wpływem wilgoci substancje czynne chemioterapeutyku mogą hydrolizować, utleniać się lub redukować, dekarboksylować, dimeryzować lub nawet polimeryzować. Obserwowana jest wtedy zmiana zabarwienia leku, pęcznienie tabletek, mętnienie syropów, a nawet wydzielanie się gazu z opakowania. Bezwzględnie należy wystrzegać się spożywania farmaceutyku o zmienionych właściwościach.Na domową apteczkę najlepiej przeznaczyć jedną z szafek. Leki nie będą wtedy narażone na zbyt dużą wilgotność, promieniowanie czy wysoką temperaturę. Warto też co jakiś czas sprawdzać zawartość apteczki, aby pozbyć się przeterminowanych leków. Oszczędność w stosowaniu źle przechowywanych lub nawet przeterminowanych leków jest tylko pozorna.
Materiał partnera
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!