Ciąża to czas wyjątkowej troski o siebie i dziecko, dlatego nie dziwi ostrożne podejście przyszłych mam do szczepień. Podjęcie właściwej decyzji utrudniają dodatkowo nieprawdziwe opinie i brak wiedzy. Oto kilka przykładowych mitów na ten temat.
MIT 1. W ciąży nie wolno się szczepić
To zależy. Niektóre szczepienia są wręcz zalecane w okresie ciąży, ale są też takie, na które lepiej zapisać się po rozwiązaniu lub w trakcie planowania potomstwa.
W ciąży można przyjmować bezpiecznie szczepionki inaktywowane (które nie zawierają żywego wirusa lub bakterii). Szczepienia zalecane kobietom w ciąży to te przeciwko grypie, a także przeciw krztuścowi, błonicy i tężcowi. Aktualnie również przeciwko COVID-19.
Jeśli chodzi o szczepienie przeciwko COVID-19, ze względu na potencjalny negatywny wpływ na płód w okresie organogenezy (od 4. do 8. tygodnia ciąży) nie zaleca się szczepień w pierwszym trymestrze, tj. do 8. tygodnia ciąży
– mówi lek. Andrzej Zmaczyński, ginekolog-położnik krakowskiego Centrum Medycznego Superior.
Szczepionki żywe (jak przeciwko gruźlicy, odrze, śwince i różyczce oraz ospie) są przeciwwskazane w czasie ciąży. Najlepiej rozważyć ich przyjęcie przed zajściem w ciążę.
MIT 2. Szczepienie przeciw COVID-19 obniża płodność
Choć szczepienie przeciwko COVID-19 może mieć pewne tymczasowo negatywne skutki na parametry nasienia mężczyzny, to według lekarzy nie ma żadnych twardych dowodów na to, żeby pogarszało ono płodność, tak mężczyzny, jak i kobiety. Skąd zatem wspomniane negatywne skutki?
Parametry nasienia pogarszają się z powodu występującej czasami gorączki po szczepieniu. To efekt zbliżony do tego, jaki występuje po każdej gorączce. Dlatego nie należy wnioskować, że to szczepienie pogorsza płodność. Zalecam szczepienie, również kobietom planującym ciążę. Biorąc pod uwagę wszystkie „za i przeciw”, lepiej nieco dłużej starać się o dziecko, niż zachorować na COVID-19 z powodu niezaszczepienia się
– mówi lek. Andrzej Zmaczyński, ginekolog-położnik.
MIT 3. Szczepionka przeciwko grypie może powodować poronienie
Badania nie potwierdzają związku między szczepieniem przeciwko grypie podanym w ciąży a zwiększonym ryzykiem poronienia.
Jedno z największych i najsilniejszych opracowań przeprowadzono w ramach projektu CDC Vaccine Safety Datalink. Opublikowane badanie obejmowało trzy sezony grypowe (2012-13, 2013-14, 2014-15) poszukujące jakiegokolwiek zwiększonego ryzyka poronienia wśród ciężarnych kobiet, które otrzymały szczepionkę przeciw grypie podczas ciąży. W badaniu nie stwierdzono zwiększonego ryzyka poronienia po szczepieniu przeciw grypie w czasie ciąży
– przeczytamy na stronie Centers for Disease Control and Prevention.
Kobiety w ciąży są bardziej narażone na ciężki przebieg grypy m.in. z powodu zmian fizjologicznych typowych dla tego okresu. Szczepionka przeciwko grypie może za to zapobiegać groźnym powikłaniom, takim jak zapalenie płuc, ostre stany krążeniowo-oddechowe, przedwczesny poród, upośledzenie rozwoju układu nerwowego dziecka, a nawet zgon w przypadku ciężkiego przebiegu infekcji.
Zalecenia w przypadku szczepionki przeciw grypie są te same, co w przypadku szczepionki COVID-owej. Bywa, że kobiety ciężarne przechodzą grypę ciężko, dlatego warto zaszczepić się jeszcze przed rozpoczęciem starań. Nie ma co do tego żadnych przeciwwskazań, tak samo jak w II oraz III trymestrze ciąży
– mówi lek. Andrzej Zmaczyński, ginekolog-położnik.
MIT 4. Szczepionka przeciwko COVID-19 chroni tylko ciężarną
Okazuje się, że odporność zaszczepionej matki może przejść również na dziecko. Tyczy się to kobiet szczepiących się w III trymestrze.
Jeśli chodzi o okres ciąży, III trymestr to najlepszy moment na zaszczepienie się. Poza tym warto dodać, że jest to działanie bezpośrednie, które w prosty sposób ma przełożenie na dobro dziecka. Kobiety ciężarne nie wykazują tak naprawdę żadnych przeciwwskazań do szczepienia przeciwko COVID-19, a należąc do grupy podwyższonego ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji, powinny robić wszystko, aby się jej wystrzegać
– mówi lek. Andrzej Zmaczyński, ginekolog-położnik.
A jakie są zalecenia dotyczące szczepienia dawką przypominającą? Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników nie tylko można, ale należy szczepić się trzecią dawką w trakcie ciąży.
MIT 5. Nie ma badań, które potwierdziłyby bezpieczeństwo szczepień w ciąży, dlatego lepiej się nie szczepić
Jest wiele danych na temat skuteczności i bezpieczeństwa konkretnych szczepień u kobiet ciężarnych. Pochodzą one z różnych źródeł. Przykładowo CDC i FDA prowadzą stały monitoring bezpieczeństwa szczepionek stosowanych w USA również wśród kobiet w ciąży. CDC we współpracy z 9 placówkami medycznymi prowadzi dodatkowo badania w ramach Vaccine Safety Datalink (VSD).
W Polsce za pośrednictwem Inspekcji Sanitarnej prowadzony jest obowiązkowy system zgłaszania NOP (niepożądanych odczynów poszczepiennych), który również rejestruje ewentualne skutki uboczne wśród ciężarnych po szczepieniach. Oprócz tego każda osoba może zgłosić NOP do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
Czytaj także:
Szczepionka na COVID-19 a ciąża i laktacja. Kiedy ciężarna powinna się zaszczepić?
Grypa w ciąży - czym grozi? Leczenie grypy i szczepienie w trakcie ciąży
Zakażenie koronawirusem po szczepieniu przeciw COVID-19 – co wiemy?
Czwarta dawka szczepionki przeciw COVID-19. Kiedy i dla kogo?
Czy można się opalać po szczepieniu przeciwko COVID-19?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
