Gdy natomiast skóra wskutek starzenia zaczyna wiotczeć i tracimy na atrakcyjności, zacierają się rysy twarzy, problem jest już poważniejszy. Dla kobiety takim trudnym czasem jest menopauza.
Pierwsze oznaki naturalnego, chronologicznego starzenia pojawiają się około 30 roku życia. W tym wieku skóra powoli traci swoją jędrność i dlatego zmiany te nie są od razu uchwytne. Jednak z biegiem lat procesy postępują i w efekcie trudno jest w młodej dziewczynie z rodzinnego albumu rozpoznać własną babcię. Ale nie tylko przez zmiany spowodowane jedynie przybywaniem lat. Nakłada się jeszcze jeden ważny czynnik. U kobiety w w okresie menopauzy z powodu ustania czynności hormonalnej jajników nie ma już dobroczynnego wpływu estrogenów na wygląd skóry.
Co odpowiada za dobrą kondycję
Aby zrozumieć jak hormony modyfikują stan skóry, dobrze jest najpierw poznać jej budowę. Tworzą ją trzy podstawowe warstwy: naskórek, skóra właściwa i tkanka podskórna. W każdej z nich znajdują się elementy które razem, przy niezaburzonym jej funkcjonowaniu, zapewniają elastyczność, odpowiednie nawilgotnienie, napięcie, odżywienie, koloryt, a także inne funkcje, mniej już związane z samym wyglądem.
Stanowiące główną masę naskórka komórki zwane keratynocytami produkują zbudowane z kolagenu włókna kotwiczące. Gwarantują one prawidłową koherencję między naskórkiem a znajdującą się pod nim skórą właściwą. To bardzo ważna funkcja. Dzięki temu może zachodzić prawidłowa wymiana substancji odżywczych pomiędzy tymi warstwami, a skóra posiada odpowiednią gęstość. Keratynocyty wytwarzają też kwas hialuronowy, który posiada zdolność wiązania wody, co nadaje skórze prawidłowe nawilżenie i jędrność.
W kolejnej warstwie - skórze właściwej - bardzo ważne znaczenie mają włókna kolagenowe, sprężyste i retikulinowe. Kolagen jest głównym białkiem budulcowym tej warstwy. Włókna zbudowane z niego są giętkie i nierozciągliwe. Towarzyszące im w przebiegu elastynowe włókna sprężyste są elastyczne i rozciągliwe, zatem dzięki przeciwstawnym parametrom wzajemnie się uzupełniają – mogą rozciągać się i sprężyście wracać do poprzedniego kształtu. Wymienione elementy włókniste skóry są produktem najliczniejszych komórek skóry właściwej – fibroblastów, które poza tym produkują jeszcze inne składniki macierzy łącznotkankowej: glikozoaminoglikany, proteoglikany (odpowiadają za adhezję komórek; są również hydrofilne – co wpływa na prawidłowe nawodnienie skóry) oraz wymieniony już wcześniej kwas hialuronowy.
Najgłębszą warstwą jest tłuszczowa tkanka podskórna. Odpowiednia jej grubość łagodzi rysy twarzy.
Reorganizacja skóry podczas menopauzy
Ostateczne ustanie miesiączkowania jest podstawą do stwierdzenia menopauzy. Jajniki przestają produkować hormony płciowe – zwłaszcza estrogeny, a to one przede wszystkim mają największy wpływ na stan skóry kobiety. Dochodzi do atrofii (zaniku) naskórka i atonii (spadku napięcia) skóry właściwej. Skóra staje się sucha, cienka, mało elastyczna, pobruzdowana, pokryta zmarszczkami. Najwyraźniej widać to na twarzy, która traci swój dotychczasowy owal. Pojawiają się zmiany pigmentacyjne.
Naskórek ulega atrofii, co wyraża się jego scieńczeniem. Keratynocyty nie dzielą już się tak jak dotąd i słabiej do siebie przylegają. Z powodu spowolnienia syntezy lipidów skóra staje się wysuszona. Mniej białek kotwiczących w naskórku zaburza tak ważną dla stanu skóry strukturę granicy skórno-naskórkowej.
Ponieważ fibroblasty gorzej funkcjonują, wytwarzają też mniej substancji ważnych dla prawidłowego napięcia, gęstości i pracy skóry (kwas hialuronowy, glikozoaminoglikany).
W tkance podskórnej atrofia i rozpad tkanki tłuszczowej wpływa na zmiany zauważalne zwłaszcza w obrębie twarzy – szczególnie w okolicy oczodołów, kości policzkowych, kącików ust oraz podbródka.
Dobroczynne estrogeny
Estrogeny przychodząc skórze na ratunek, poprawiają stan każdej z warstw. W naskórku stymulują procesy proliferacji i różnicowania zasadniczych dla niego komórek – keratynocytów oraz zwiększają prawidłowe ich przyleganie do siebie.
W skórze właściwej poprzez wpływ na kondycję fibroblastów przede wszystkim zostaje unormowana synteza kolagenu, co skutkuje utrzymaniem prawidłowej wytrzymałości i elastyczności tkanki. Kiedy, także w drodze pobudzenia fibroblastów, unormuje się wytwarzanie elementów macierzy zewnątrzkomórkowej (glikozoaminoglikanów, proteoglikanów, kwasu hialuronowego), skóra zachowa swoje prawidłowe nawilżenie, jędrność i gęstość.
*Źródło: Barbara Zegarska, Magdalena Woźniak„The influence of estrogen on skin changing”. Przegląd Menopauzalny 2007, 233-238.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
