Spis treści:
Jakie składniki aktywne ma rokitnik?
Rokitnik zwyczajny (łac. Hippophae rhamnoides) jest rośliną leczniczą stosowaną od wieków szczególnie w Chinach i Rosji. Posiada szeroki wachlarz właściwości prozdrowotnych, dzięki obecności cennych substancji czynnych. W rokitniku znajduje się m.in. sporo witaminy C i kwercetyny, która jest silnym flawonoidem zwalczającym stany zapalne i zwiększającym odporność. Poza tym w rokitniku jest sporo karetenoidów: beta-karotenu (prowitamina A), który wspiera zdrowie oczu, a także likopenu. To także dobre źródło żelaza i wapnia.
Składniki prozdrowotne rokitnika to głównie:
- witaminy C, A, E i K,
- karotenoidy,
- polifenole,
- kwasy tłuszczowe (omega-7 i omega-3),
- fitosterole.
Działanie lecznicze rokitnika. Na co pomaga?
Zakres działania rokitnika na zdrowie jest naprawdę imponujący. Naukowcy zauważają, że substancje czynne obecne w roślinie, mają właściwości:
- przeciwutleniające - chroni komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym i wolnymi rodnikami,
- przeciwnowotworowe - hamują wzrost i rozprzestrzenianie się komórek rakowych,
- przeciwmiażdżycowe - obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów, a także ciśnienie krwi,
- przeciwzapalne - wspierają pracę układu odpornościowego i ograniczają stany zapalne.,
- przeciwdrobnoustrojowe, w tym przeciwwirusowe,
- korzystne dla skóry - nawilżają, łagodzą stany zapalne, przyspieszają gojenie się ran,
- neuroprotekcyjne - poprawiają zdolności poznawcze (pamięć, koncentrację), a także mogą zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym.
- hepatoprotekcyjne - chronią komórki wątroby przed uszkodzeniami
- zapobiegają otyłości (rokitnik na odchudzanie).
Mimo wszystko do stosowania rokitnika należy podchodzić ostrożnie, zwłaszcza gdy przyjmujemy leki na stałe albo rozpoznano u nas poważne choroby. W takich sytuacjach zanim włączymy preparaty z rokitnikiem do codziennej rutyny, lepiej skonsultujmy się z lekarzem.
Rokitnik a odporność
Stosowanie rokitnika wzmacniania układ odpornościowy. Jest to zasługą dużej zawartości witamin, szczególnie witaminy C (rokitnik ma jej 10 razy więcej niż pomarańcze), a także kwasów tłuszczowych omega i przeciwutleniaczy. W sezonie infekcyjnym i w czasie obniżonej odporności warto przyjmować rokitnika np. w postaci soku z tej rośliny lub naparów.
Rokitnik a choroby układu pokarmowego
Działanie rokitnika może być korzystne dla zdrowia układu pokarmowego. Roślina ma działanie przeciwzapalne, dlatego jest polecana na wrzody i zapalenie błony śluzowej żołądka. Tradycyjne zastosowanie rokitnika obejmuje też leczenie zaparć. Olej rokitnikowy wykazuje łagodne działanie przeczyszczające. Aby przeciwdziałać zaparciom, należy przyjmować 1 łyżeczkę oleju dziennie.
Rokitnik na serce
Wśród zdrowotnych właściwości rokitnika naukowcy wymieniają również działanie kardioprotekcyjne. Stosowanie preparatów tej rośliny może obniżyć ciśnienie krwi, poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz zapobiegać miażdżycy, która jest czynnikiem ryzyka udarów i zawałów serca. Dowiedziono też, że rokitnik może hamować agregację (sklejanie się) płytek krwi, zapobiegając powstawaniu niebezpiecznych skrzepów w naczyniach krwionośnych. Co więcej, przeciwutleniające składniki rokitnika wymiatają wolne rodniki, a dzięki temu chronią komórki serca i naczynia przed uszkodzeniami.
Rokitnik a choroby układu oddechowego
Rokitnik działa przeciwzapalnie, dlatego jest pomocny w leczeniu i profilaktyce chorób układu oddechowego, w tym astmy i infekcji wirusowych oraz ich objawów takich jak kaszel i ból gardła. Olejek rokitnikowy wykorzystuje się jako środek wykrztuśny w celu rozrzedzenia wydzieliny i oczyszczenia płuc. Efektem może być zmniejszenie kaszlu i świszczącego oddechu u chorych na astmę. W rokitniku obecne są związki o działaniu przeciwwirusowym (np. izoramnetyna), stąd preparaty na bazie tej rośliny są polecane przy przeziębieniach, grypie czy opryszczce.
Przeciwnowotworowe właściwości rokitnika
Duża ilość antyoksydantów w rokitniku sprawia, że roślina wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Dzieje się tak, dzięki ochronie komórek przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i stresu oksydacyjnego. '
Związki aktywne obecne w roślinie według naukowców hamują wzrost niektórych komórek rakowych, np. raka piersi, raka jelita grubego oraz czerniaka. W jednej z prac naukowcy zasugerowali, że olej z miąższu rokitnika zwyczajnego, dzięki zawartości kwasu palmitooleinowego (rzadki kwas tłuszczowy w roślinach) ma zdolność blokowania ludzkich komórek białaczkowych i ich eliminacji. W innym badaniu dowiedli, że ekstrakt z owoców rokitnika, poprzez obniżanie poziomu kwasów żółciowych w treści jelitowej i zwiększanie aktywności enzymów detoksykujących, zapobiega rozwojowi raka jelita grubego u szczurów.
Rokitnik na menopauzę
Preparaty na bazie rokitnika mogą być wsparciem w łagodzeniu objawów menopauzy. Wprawdzie roślina nie zawiera fitoestrogenów, ale ma działanie nawilżające błony śluzowe (może łagodzić suchość pochwy), przeciwzapalne, może łagodzić problemy emocjonalne oraz ogólnie poprawiać samopoczucie, z czego skorzystają kobiety w okresie okołomenopauzalnym. Jak stosować rokitnik na menopauzę? Można przyjmować jedną łyżeczkę olejku rokitnikowego dziennie, suplementy z tą rośliną lub sok z rokitnika.
Rokitnik a cukrzyca
Naukowcy potwierdzili skuteczność zastosowania rokitnika zwyczajnego w poprawie tolerancji glukozy i wrażliwości na insulinę. W efekcie roślina wykazuje działanie przeciwcukrzycowe. Wskazano m.in. że ekstrakt z owoców rokitnika zwyczajnego może hamować aktywność α-amylazy i α-glukozydazy - enzymów rozkładających cukry złożone do glukozy, a dzięki temu obniżać poziom glukozy we krwi po posiłku. Okazuje się też, że przecier z owoców rokitnika obniża w małym stopniu stężenie cukru we krwi na czczo u osób ze stanem przedcukrzycowym.
Rokitnik a choroby skóry
Rokitnik zwyczajny jest naturalnym lekiem, który może korzystnie wpłynąć na kondycję skórę. Olej z rokitnika pomaga w przypadku chorób i problemów dermatologicznych takich jak:
- zmarszczki,
- oparzenia słoneczne,
- trądzik,
- trądzik różowaty,
- blizny,
- suchość skóry,
- zakażenia skóry.
Rokitnik jest składnikiem różnych produktów do pielęgnacji skóry. Nawilża, przyspiesza gojenie się ran, łagodzi stany zapalne. Możesz go stosować zarówno doustnie, jak i miejscowo. Jeżeli masz skórę przesuszoną, nakładaj olej rokitnikowy bezpośrednio na twarz i szyję. Podobnie stosuj ten środek, gdy twoja cera ma skłonność do zmarszczek, ponieważ olej ma korzystny wpływ na elastyczność i jędrność skóry. Jeżeli chcesz zmniejszyć produkcję sebum, dodaj kilka kropli olejku z rokitnika do maseczki lub żelu do mycia twarzy. Dzięki takiemu zastosowaniu złagodzisz też stany zapalne oraz trądzik.
Gdzie występuje rokitnik?
Rokitnik występuje w formie suplementów diety, soku, oleju lub proszku, a także suszonych liści. Może być składnikiem produktów spożywczych (dżemów, miodów, syropów, win, cukierków) i kosmetyków. Można też przyrządzać przetwory z owoców rokitnika - mają one kwaskowaty i cierpki smak. Albo stosować liście, świeże lub suszone, do przyrządzenia naparów ziołowych.
Rokitnik według naukowców jest ogólnie bezpieczny i dobrze tolerowany, ale powinien być stosowany ostrożnie. Czasami powoduje skutki uboczne, chociaż są bardzo rzadkie. Zdarzają się reakcje alergiczne oraz interakcje z lekami (np. lekami rozrzedzającymi krew, lekami obniżającymi poziom cukru we krwi i cyklosporyną). Rokitnik u niektórych wywołuje objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, ból brzucha, biegunka, co prawdopodobnie wynika z dużej ilości kwasu. Aby uniknąć takich dolegliwości najlepiej przyjmować rokitnika z pokarmem i wodą, a także dobrze jest zaczynać od małej dawki.
Źródła:
Roshan Kumar Dubey, Satyam Shukla, Vaishnavi Shukla, Sumit Singh, Sea buckthorn: A Potential Dietary supplement with multifaceted therapeutic activities, Intelligent Pharmacy, 2023, doi.org/10.1016/j.ipha.2023.12.003,
Ma QG, He NX, Huang HL, Fu XM, Zhang ZL, Shu JC, Wang QY, Chen J, Wu G, Zhu MN, Sang ZP, Cao L, Wei RR. Hippophae rhamnoides L.: A Comprehensive Review on the Botany, Traditional Uses, Phytonutrients, Health Benefits, Quality Markers, and Applications. J Agric Food Chem. 2023 Mar 29;71(12):4769-4788. doi: 10.1021/acs.jafc.2c06916,
Wang Z, Zhao F, Wei P, Chai X, Hou G, Meng Q. Phytochemistry, health benefits, and food applications of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.): A comprehensive review. Front Nutr. 2022 Dec 6;9:1036295. doi: 10.3389/fnut.2022.1036295,
Ciesarová Z, Murkovic M, Cejpek K, Kreps F, Tobolková B, Koplík R, Belajová E, Kukurová K, Daško Ľ, Panovská Z, Revenco D, Burčová Z. Why is sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) so exceptional? A review. Food Res Int. 2020 Jul;133:109170. doi: 10.1016/j.foodres.2020.109170.
Czytaj także:
Przeciwwskazania do stosowania rokitnika w postaci soku, olejów i suplementów diety
Oto idealny czas na zbiór rokitnika. Zrób to właśnie wtedy, aby uzyskać najlepsze owoce
Jak poprawić odporność w 24 godziny? Oto 7 najlepszych sposobów
7 mitów o budowaniu odporności
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
