Spis treści:
- Czym jest czarny czosnek i jak powstaje?
- Właściwości zdrowotne czarnego czosnku
- Czarny czosnek jako naturalny antybiotyk
- Czarny czosnek chroni przed cukrzycą
- Czarny czosnek chroni mózg
- Czarny czosnek zapobiega chorobom serca
- Czarny czosnek a właściwości przeciwnowotworowe
- Czarny czosnek a właściwości hepatoprotekcyjne
- Jak jeść czarny czosnek?
- Czarny czosnek – skutki uboczne i przeciwwskazania
Czym jest czarny czosnek i jak powstaje?
Czarny czosnek to nic innego jak świeży czosnek (łac. Allium sativum) poddany wielodniowej fermentacji. Uznawany jest za naturalny antybiotyk i superfood oraz nutraceutyk, czyli produkt łączący w sobie właściwości spożywcze i farmaceutyczne. Czarny czosnek jest spożywany od stuleci w krajach azjatyckich takich jak Korea, Japonia i Tajlandia.
Aby powstał czarny czosnek, jest wcześniej przechowywany w temperaturze 60-90°C przy wilgotności 70-90% przez określoną liczbę dni. Dzięki procesom przetwarzania świeżego czosnku zyskuje on silniejsze właściwości prozdrowotne. Jego produkcja w domu jest teoretycznie możliwa, ale bardzo czasochłonna i niezbyt opłacalna.
Czarny czosnek można kupić w sklepie. W Polsce dostaniemy go w wybranych sklepach z żywnością naturalną – najczęściej w formie gotowej pasty lub suplementu diety. Dlaczego warto po niego sięgać? Powodów jest wiele.
Właściwości prozdrowotne czarnego czosnku
Według Koreańczyków czarny czosnek jest tak zdrowy, że wpływa na wydłużenie życia osoby, która regularnie po niego sięga. Te rewelacje nie są wcale na wyrost – amerykańscy naukowcy potwierdzili liczne zalety dla zdrowia sfermentowanego czosnku i dowiedli, że znacząco wspomaga on leczenie chorób serca oraz stawów.
Generalnie czarny czosnek ma podobne właściwości do białego, z tym że proces fermentacji sprawia, iż substancje odżywcze w nim zawarte są lepiej dostępne dla organizmu, a poziom niektórych związków wzrasta (np. s-allilocysteina, SAC). Czarny czosnek można nazwać naturalnym antybiotykiem ze względu na działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Warto go więc spożywać, by wzmocnić odporność i uchronić się przed przeziębieniem.
Inne właściwości czarnego czosnku to:
- eliminuje wolne rodniki,
- łagodzi stres,
- zapobiega nadciśnieniu,
- obniża poziom cholesterolu,
- zwiększa produkcję kolagenu,
- wspomaga metabolizm,
- łagodzi bóle mięśniowe,
- sprzyja zdrowiu serca,
- pomaga przy problemach oddechowych,
- zmniejsza ryzyko schorzeń naczyń krwionośnych,
- korzystnie działa na problemy ze stawami,
- dobrze działa na skórę,
- dodaje energii,
- pozwala pozbyć się z organizmu nadmiarów wody.
Czarny czosnek jako naturalny antybiotyk
Czarny czosnek wzmacnia odporność i zabija szkodliwe bakterie. Wykazano, że ma silniejsze właściwości przeciwbakteryjne niż świeży czosnek. W badaniu opublikowanym w 2019 roku w naukowym czasopiśmie Molecules porównywano czosnek biały i czarny pod kątem składu odżywczego, aktywności antyoksydacyjnej i przeciwdrobnoustrojowej. Czarny czosnek okazał się lepszym przeciwutleniaczem oraz silniejszym naturalnym antybiotykiem, zabijającym m.in. bakterie gronkowca złocistego Staphylococcus aureus.
Czarny czosnek chroni przed cukrzycą
Naukowcy potwierdzili też, że czarny czosnek pomaga regulować poziom insuliny i glukozy w organizmie. Obniża ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, cukrzycy ciążowej i może zapobiegać powikłaniom spowodowanym nieleczoną chorobą.
W badaniu na zwierzętach opublikowanym w Food Science & Nutrition w 2009 roku eksperci dowiedli, że czarny czosnek zmniejszał insulinooporność przy cukrzycy typu 2. Co więcej, obniżył poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów, oraz zwiększył stężenie dobrego cholesterolu HDL.
Czarny czosnek zapobiega chorobom serca
Skoro jedzenie czarnego czosnku poprawia profil lipidowy (zmniejsza poziom złego cholesterolu, a podwyższa dobrego), to jest zbawienne dla układu krążenia. Regularne jedzenie rośliny może redukować ryzyko rozwoju miażdżycy, nadciśnienia i innych chorób układu krwionośnego.
W pracy na łamach International Journal of Molecular Sciences z 2018 roku porównano efekty spożywania surowego czosnku i fermentowanego czarnego czosnku w przypadku wystąpienia zawału serca. Zauważono lepszą czynność serca po niedokrwieniu i mniejszy obszar zawału w grupach leczonych czosnkiem niż w grupie kontrolnej. Czosnek działał kardioprotekcyjnie. Ale w grupie czarnego czosnku niektóre parametry układu krążenia były jeszcze lepsze. W organizmie krążyło też więcej związków o działaniu przeciwutleniającym, które sprzyjają regeneracji i zdrowieniu.
Czarny czosnek chroni mózg
Jest niewiele badań oceniających wpływ spożywania czarnego czosnku na choroby mózgu, takie jak choroba Alzheimera, ale kilka doniesień daje obiecujące wyniki. Naukowcy sugerują, że dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym czarny czosnek może zapobiegać postępowi chorób mózgu, poprawiać pamięć i funkcjonowanie tego narządu.
Czarny czosnek a właściwości przeciwnowotworowe
Wyniki badań laboratoryjnych dowodzą, że czosnek może hamować rozwój różnych rodzajów nowotworów złośliwych, w tym raka piersi, raka jelita grubego, raka żołądka, wątroby czy białaczki. Także badania na zwierzętach dały pozytywne rezultaty. Jednak według Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem analizy z udziałem ludzi nie dają wystarczających dowodów na to, że czosnek obniża ryzyko raka.
Mimo wszystko jest pewne, że czarna odmiana czosnku ma silne właściwości przeciwutleniające. Ekstrakt z rośliny zmniejsza ilość reaktywnych formy tlenu, czyli tzw. wolnych rodników, dzięki czemu zapobiega uszkodzeniom komórkowym, które mogą dawać początek nowotworom. Pod tym względem jest bardziej skuteczny niż ekstrakt ze świeżego czosnku.
Czarny czosnek a właściwości hepatoprotekcyjne
Koreańscy naukowcy w 2014 roku w piśmie Toxicological Research stwierdzili, że czarny czosnek chroni wątrobę przed uszkodzeniami, hamuje uszkodzenia wątroby u gryzoni wywołane środkami hepatotoksycznymi i stłuszczeniem tego narządu. Przypomnieli też wyniki wcześniejszych badań, w których dowiedziono, że czarny czosnek zapobiega uszkodzeniu wątroby wywołanemu przewlekłym spożyciem alkoholu. Ekstrakt z czarnego czosnku zdaniem badaczy jest środkiem skutecznie chroniącym wątrobę przed różnymi rodzajami zagrożeń.
Jak stosować czarny czosnek?
Czarny czosnek można stosować w kuchni podobnie jak świeży czosnek. Jest dostępny w formie główek, pasty, obranych ząbków oraz suplementów diety. W smaku jest słodko-kwaśny, delikatniejszy niż czosnek biały i nie pozostawia w ustach charakterystycznego czosnkowego smaku. Można dodawać go do makaronów, sałatek, mięsa i ryb. Po obróbce mięknie, zmienia się więc także jego konsystencja, dzięki czemu łatwo przygotujemy z niego smakowitą pastę na kanapki. Warto przyjmować go na surowo. Można jeść nawet kilka ząbków dziennie. Bez obaw mogą go spożywać również dzieci i starsze osoby.
Przeciwwskazania, czyli kto nie powinien spożywać czarnego czosnku?
Jedzenie kilku ząbków czarnego czosnku dziennie jest bezpieczne dla zdrowia. Spożywany w nadmiarze może powodować zaburzenia układu trawiennego: nudności, zgagę, wzdęcia, ból brzucha. Duże ilości czosnku mogą szkodzić wątrobie, a także zwiększać ryzyko krwawień zwłaszcza w połączeniu z lekami rozrzedzającymi krew. Przeciwwskazaniem do jedzenia czarnego czosnku jest nadwrażliwość pokarmowa na jego składniki. Należy też uważać z dużymi ilościami czosnku w przypadku przyjmowania leków obniżających ciśnienie krwi oraz poziom glukozy. Przeczytaj: kiedy czosnek szkodzi?
Źródła:
Botas J, Fernandes , Barros L, Alves MJ, Carvalho AM, Ferreira ICFR. A Comparative Study of Black and White Allium sativum L.: Nutritional Composition and Bioactive Properties. Molecules. 2019 Jun 11;24(11):2194. doi: 10.3390/molecules24112194,
Ha AW, Kim WK. Antioxidant mechanism of black garlic extract involving nuclear factor erythroid 2-like factor 2 pathway. Nutr Res Pract. 2017 Jun;11(3):206-213. doi: 10.4162/nrp.2017.11.3.206,
Czompa A, Szoke K, Prokisch J, Gyongyosi A, Bak I, Balla G, Tosaki A, Lekli I. Aged (Black) versus Raw Garlic against Ischemia/Reperfusion-Induced Cardiac Complications. Int J Mol Sci. 2018 Mar 28;19(4):1017. doi: 10.3390/ijms19041017,
Liu J, Zhang G, Cong X, Wen C. Black Garlic Improves Heart Function in Patients With Coronary Heart Disease by Improving Circulating Antioxidant Levels. Front Physiol. 2018 Nov 1;9:1435. doi: 10.3389/fphys.2018.01435,
Shin JH, Lee CW, Oh SJ, Yun J, Kang MR, Han SB, Park H, Jung JC, Chung YH, Kang JS. Hepatoprotective effect of aged black garlic extract in rodents. Toxicol Res. 2014 Mar;30(1):49-54. doi: 10.5487/TR.2014.30.1.049.
Czytaj także:
Czosnek na przeziębienie. Jak działa i jaki jeść czosnek, aby osiągnąć maksimum korzyści przy infekcji?
Czosnek obniża ciśnienie krwi skuteczniej niż niektóre leki. Jak go stosować?
Czy dziecko może jeść czosnek? Tak, ale trzeba pamiętać o kilku zasadach
Jedzenie czosnku na noc to może być całkiem dobry pomysł, jeśli masz kłopoty z zasypianiem
Czosnek na katar. Wypróbuj kilka sprawdzonych sposobów
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
