Jarzębina to drzewo, które znamy wszyscy bardzo dobrze. Jest często elementem ozdobnym parków, ale również występuje naturalnie w lasach. Urozmaica swą ciepłą czerwienią monotonię zieleni. W pierwszych dniach roku szkolnego, dzieci przynoszą jarzębinę do klasowych kącików przyrody i robią z niej urocze korale dla „pani Jesień”... Zielarze z kolei cieszą się, gdyż owoce jarzębiny spożywane w okresie babiego lata, pozwolą na niemal bezchorobowe przetrwanie zimy.
Jak wygląda jarzębina i co ma w sobie ciekawego?
Kwiaty tej rośliny, są koloru białego i zebrane w baldachogrona. Zawierają wiele pożytecznych substancji, takich jak terpeny, flawonoidy, izokwercytyna, kwas ursolowy i witaminy. Owoce przypominają maleńkie jabłuszka, barwy pomarańczowo-czerwonej. Także mają w sobie lecznicze związki, do których należą minerały, witaminy, garbniki, gorycze i kwasy organiczne.
Działanie jarzębiny
Przetwory z jarzębiny działają głównie moczopędnie. Prócz tego, ze względu na zawartość garbników, przypisuje się im właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i delikatne przeciwbiegunkowe. Przyspieszają także gojenie się ran. Dzięki zawartości wielu witamin i pierwiastków, jarzębina pomaga w uzupełnianiu niedoborów witaminowych oraz wspomaga leczenie anemii. Ponadto pozytywnie oddziałuje na serce i naczynia krwionośne, z uwagi na występowanie w niej flawonoidów.
Co jest surowcem zielarskim?
Surowcami są zarówno kwiaty, jak i owoce. Mają podobne zastosowanie. Kwiaty zbieramy na początku kwietnia, w ciepłe, suche, słoneczne dni. Owoce natomiast w październiku, gdy są w pełni dojrzałe. Suszy się je w temperaturze 45 stopni.
Owoce surowe, powodują zatrucia z uwagi na zawartość kwasu parasorbinowego – który rozkłada się podczas suszenia jarzębiny. Warto wiedzieć, ze owoce, które uległy przemrożeniu, mają lepszy smak, jednak tracą swe właściwości.
Przepisy jarzębinowe
Odwar z owoców
2 łyżki rozdrobnionych owoców, zalewamy szklanką wody i podgrzewamy. W fazie delikatnego wrzenia gotujemy przez 30 minut. Następnie studzimy i cedzimy. Spożywamy pół szklanki, trzy razy dziennie. Napar z kwiatów, przyrządza się tak samo, jak odwar z owoców.
Nalewka z jarzębiny
Szklankę dojrzałych owoców jarzębiny, wrzucamy do butelki z ciemnego szkła i zalewamy na dwa tygodnie pół litrem wódki. Po tym czasie przelewamy miksturę do odrębnej butelki. Pozostałe owoce zalewamy kolejną połówką wódki i odstawiamy znowu na dwa tygodnie. Następnie cedzimy drugą miksturę. Wlewamy obie do garnka i mieszamy z kilkoma łyżkami stołowymi miodu. Taką mieszaninę rozlewamy do mniejszych butelek o ciemnym szkle i przechowujemy w piwnicy. Nalewka dobra jest na trawienie. Działa też rozgrzewająco w zimowe wieczory.
Sok jarzębinowy
Kilogram jarzębiny myjemy i rozgniatamy w garnku. Do drugiego naczynia nalewamy litr wody i przesypujemy rozgniecione owoce jarzębiny, a następnie dodajemy pół kilo cukru. Mieszaninę gotujemy do pół godziny, mieszając od czasu do czasu, aż cukier się rozpuści. Gdy mieszanka się zagotuje, cedzimy ją i przelewamy do butelek. W razie potrzeby przed podaniem rozcieńczamy wodą. Sok można pić bezpośrednio lub dodawać go do wody mineralnej i herbaty.
Konfitura z jarzębiny
Na kilogram owoców jarzębiny, potrzebne nam będzie pół litra wody i pół kilo cukru. Jarzębinę zebraną przed przymrozkiem myjemy, zalewamy wrzątkiem i zagotowujemy. Cedzimy i powtarzamy drugi raz taką obróbkę.
Gdy zebraliśmy owoce po przymrozku, zalewamy jarzębinę wrzątkiem i gotujemy do wrzenia.
Następnie sporządzamy syrop z wody i cukru, mieszając i gotując je razem. Wsypujemy do syropu owoce jarzębiny i podgrzewamy przez kwadrans, aż jarzębina będzie szklista. Konfiturę przekładamy do słoików jeszcze gorącą i mocno zakręcamy. Taka konfitura to dobry dodatek do deserów, czekolady i herbaty. Ma kwaśno-gorzkawy smak.
Tarta morowowo-jarzębinowa:
Przepis znajduje się tutaj: Zapomniana morwa
Część informacji zaczerpnięto z:
Iwaniuk A., Atlas ziół krajowych, Bellona SA, Warszawa 2010
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
