Po co stosuje się ćwiczenia wrażliwości słuchowej?
Proponowane zabawy i ćwiczenia mają na celu kształtowanie i rozwijanie umiejętności odbierania, rozpoznawania oraz naśladowania odgłosów, dźwięków z najbliższego otoczenia. Podczas zabaw i ćwiczeń dziecko uczy się je rozróżniać, rozpoznawać oraz naśladować (zabawy dźwiękonaśladowcze), zdobywa wiedzę, doświadczenie, kształtuje pamięć słuchową, co stanowi o drodze dalszego rozwoju.
Proponowane ćwiczenia mają na celu rozwijanie wrażliwości na rodzaj dźwięku, tempo, rytm, ton. Uczą koncentrowania uwagi na sygnałach słuchowych, rozpoznawania, różnicowania i wstępnego rozpoznawania tego, co dziecko słyszy.
Jakie zabawy można stosować?
1. Wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków naturalnych, dochodzących z otoczenia i celowo odtwarzanych:
- wysłuchiwanie dźwięków naturalnych dochodzących z najbliższego otoczenia (odgłosy: chodzenie człowieka, zwierzęcia, bieg psa, podskoki psa, nalewanie wody do miski, wsypywanie karmy, gryzienie karmy przez zwierzę, odgłosy branej smyczy, zapinania jej, otwierania drzwi, kładzenia się zwierzęcia, np. psa, na podłodze, odgłosy zza okna: wsłuchiwanie się w odgłosy ptaków, innych zwierząt);
- rozpoznawanie ich ze wskazaniem;
- przyporządkowanie słyszanego dźwięku do obrazka;
- wysłuchiwanie ciszy (żadnych dźwięków celowo nie wytwarzamy);
- wysłuchiwanie odgłosów oddychającego, śpiącego psa;
- wysłuchiwanie bicia serca psa;
- werbalizowanie słyszanych odgłosów (za pomocą jednego wyrazu, prostego zdania; zapisywanie słyszanych odgłosów za pomocą bitów kołowych);
- odgłosów dochodzących z ulicy (szczekające psy, śpiewające ptaki, jeżdżące pojazdy);
- dźwięków różnych urządzeń gospodarstwa domowego (kapiąca woda, zamykanie drzwi, włączanie światła);
- głosów znanych zwierząt (dobieranie obrazka do słyszanego dźwięku);
- rozpoznawanie głosu i źródła dźwięku [miejsca, odległości (daleko, blisko), ilości dźwięków (dużo, mało) – np. szukanie, podążanie z zamkniętymi/zakrytymi oczami za źródłem dźwięku, zabawa: „gdzie schował się miauczący kot?”];
- rozpoznawanie osób i zwierząt po głosie (z najbliższego otoczenia dziecka) („zgadnij, kto mówi”);
- naśladowanie głosu zwierząt wskazanych na obrazku;
- rozpoznawanie naśladowanych przez inne dzieci głosów zwierząt, rozpoznawanie dźwięków z otoczenia i oddawanie ich przez różne formy działalności dziecka (np. rysowanie psa pijącego wodę);
- rozpoznawanie i przeliczanie dźwięków dochodzących z otoczenia (np. „ile razy zakukała kukułka?”, „ile razy zaszczeka pies?”);
- rozpoznawanie rodzaju dźwięków, zapamiętywanie kolejności ich występowania, przeliczanie oraz odtwarzanie ich liczby za pomocą znaków umownych;
- rozpoznawanie i odtwarzanie tego samego dźwięku wśród innych, np. nauczyciel celowo odtwarza dźwięk zabawki (np. kota), dziecko ma przed sobą kilka zabawek-zwierząt do wyboru, jego zadaniem jest wybrać właściwą;
- reagowanie na określenia słowne (podskoki, przysiady, klaskanie);
- reagowanie na polecenia nauczyciela, np. „idą słonie” – zmiana rytmu i natężenia dźwięków, dzieci naśladują chód słonia (podobnie misia, konia, kury).
2. Grupowanie przedmiotów wydających takie same dźwięki:
- grupowanie przedmiotów wydających odgłosy wskazanych zwierząt („jakie zwierzęta robią »miau«?”);
- grupowanie obrazków, z którymi kojarzy się słyszany dźwięk (np. rodziny zwierząt: kura, kogut, kurczak; baran, owca, jagnię).
Zobacz także: Jazda konna, czyli sport i terapia w jednym
3. Rozpoznawanie osób po głosie:
- zabawa: „kto ukrył się za parawanem?” – dziecko mówi swoim naturalnym głosem, a zwierzę, np. pies, dochodzi do właściwego dziecka, następnie jedno z dzieci staje za parawanem i wykonuje to samo zadanie, czyli rozpoznaje inne dziecko po głosie;
- rozpoznawanie poszczególnych dzieci naśladujących wybrane przez siebie zwierzę, np. zabawa „kto to mówi, kto naśladuje głos zwierząt”.
4. Wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków ze względu na ich natężenie:
- dźwięki ciche,
- dźwięki głośne,
- naprzemienne: raz cicho, raz głośno.
5. Porównywanie słyszanych dźwięków:
- rozpoznawanie długości dźwięków: długie, krótkie, przerywane, np. zabawa „skacz, gdy słyszysz dźwięk krótki, przerywany, gdy dźwięk jest długi – leżysz” (np. miauuuuu – leży; miau, miau – skacze);
- rozróżnianie wysokości słyszanych dźwięków: wysokie, niskie;
- określanie długości trwania dźwięku: długi, krótki;
- odróżnianie natężenia słyszanego dźwięku: mocny – głośny, słaby – cichy;
- rozpoznawanie i grupowanie dźwięków według różnych cech, np. dźwięki ciche, głośne;
- dźwięki zwierząt, dźwięki wydawane przez sprzęt gospodarstwa domowego; dźwięki wysokie i niskie; dźwięki miłe i niemiłe dla naszego ucha.
6. Wysłuchiwanie zmian w tempie i głośności wydawanych, słyszanych dźwięków:
- szybko (np. szybkie szczekanie psa lub miauczenie kota),
- wolno (np. wolne szczekanie psa lub miauczenie kota),
- naprzemiennie (np. wolne szczekanie psa, szybkie szczekanie psa, wolne szczekanie psa – do zabawy można wykorzystać dwie zabawki, z których jedna będzie szczekała wolno, a druga szybko).
Zobacz też: Zooterapia, czyli uzdrawiająca moc zwierząt
Fragment pochodzi z książki „Baw się poprzez animaloterapię” autorstwa Anny Franczyk, Katarzyny Krajewskiej i Joanny Skorupy (Impuls, 2012). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
