fot. Fotolia
Osoby zmagające się z chorobą nowotworową, a także ich bliscy, starają się zrobić wszystko, aby jak najszybciej ją pokonać i zapomnieć. Zdarza się, że słuchają wtedy różnych rad i stosują różne, nie zawsze sprawdzone i skuteczne metody. Jedną z nich jest dieta. Wiele się mówi o tym, co powinna jeść osoba chora, a czego nie, które produkty żywnościowe „zwalczają” raka, które suplementy powinno się przyjmować. Tylko które z tych zaleceń są prawdziwe, a które wyssane z palca?
Prawdy i mity na temat zdrowego żywienia i suplementacji podczas leczenia onkologicznego rozwiewa dla nas Emilia Kałędkiewicz, dietetyk z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego specjalizująca się w dietoprofilaktyce chorób nowotworowych.
Przyjmowanie dużych ilości witaminy C i B12 pomaga w walce z rakiem
MIT. Przyjmowanie dużych ilości substancji aktywnych bez konsultacji z lekarzem jest szkodliwe i grozi przedawkowaniem. Witamina B12 jest niezwykle ważną witaminą z uwagi na to, że uczestniczy w procesach metabolicznych każdej komórki. Jej niedobór może być przyczyną różnych powikłań, w tym neurologicznych i hematologicznych. Jednak mimo że u pacjentów onkologicznych często rozwija się niedobór tej witaminy, nie ma wskazań do jej rutynowej suplementacji. To samo dotyczy witaminy C. Przyjmowanie jej w zbyt dużych dawkach może być szkodliwe dla układu moczowego.
Amigdalina, witamina B17, powoduje remisje raka
MIT. Przeprowadzone dotąd badania nie udowodniły takiej zależności. Pojawiają się natomiast doniesienia o ryzyku zatrucia cyjankami (uszkodzenie wątroby, niewydolność nerek, kwasica mleczanowa) w przypadku przyjmowania doustnych suplementów amigdaliny. Ryzyko zatrucia jest większe przy niedoborze witaminy B12, a także przy przyjmowaniu wysokich dawek suplementów witaminy C.
Nadmiar witamin może mieć równie niekorzystny wpływ co ich niedobór
PRAWDA. Nadmiar witamin i mikroelementów może być szkodliwy. Przedawkowanie uważanej powszechnie za niegroźną witaminy C może grozić kamicą układu moczowego,
a zbyt duże dawki witaminy A mogą wywołać uszkodzenie wątroby.
Pokrzywa, nagietek, krwawnik i szałwia mają właściwości hamujące wzrost nowotworów
MIT, ALE… Wszystkie wymienione rośliny mają szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Ich obecność w kontekście choroby nowotworowej wynika z ich właściwości przeciwzapalnych, jednak przeprowadzone dotychczas badania nie dały jednoznacznych wyników w tej kwestii. Niemniej jednak są to rośliny, które zawierają składniki korzystne dla zdrowia. Szklanka wypitego z nich naparu nam nie zaszkodzi, ale też nie zastąpi prawidłowo zbilansowanej diety.
Niektóre warzywa i owoce pomagają w walce z nowotworami
CZĘŚCIOWO PRAWDA. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy diety leczące z raka nie istnieją. Odpowiednie żywienie jest niezwykle istotne podczas leczenia onkologicznego i może je wspomóc, jednak nigdy nie może go zastąpić. Dotychczas udało się wyodrębnić wiele grup produktów posiadających potencjał antynowotworowy i zawierających substancje wzmacniające naszą odporność i chroniące nasze zdrowie.
Wśród nich możemy wymienić warzywa kapustne, cebulowate, zielone liściaste, owoce, a także zieloną herbatę, produkty bogate w witaminę D i kwasy omega-3 tłuste ryby czy kurkumę.
Powyższe grupy produktów posiadają potencjał antynowotworowy, co oznacza, że ich spożywanie wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka zachorowania na nowotwór. Jednak w sytuacji, gdy choroba została już rozpoznana, spożywanie tych produktów może jedynie wspierać terapię konwencjonalną, jaką jest chemioterapia, radioterapia lub zabieg operacyjny, a nie ją zastępować.
Zobacz też: Mam raka – co mogę jeść? [wywiad]
Selen jest bardzo ważny w walce z nowotworami
PRAWDA. Selen hamuje rozwój komórek nowotworowych. Jego przeciwnowotworowe działanie polega na blokowaniu syntezy DNA w komórkach nowotworowych i wzmocnieniu układu odpornościowego. Badania wykazały związek wyższego spożycia selenu ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów, jednak rola selenu w tych nowotworach wymaga potwierdzenia. Do tego czasu samodzielna suplementacja selenem nie jest wskazana i tylko lekarz powinien zalecić suplementację.
Dobrym i naturalnym źródłem selenu w diecie są ryby, skorupiaki, nasiona roślin strączkowych, a także mleko i jego przetwory.
Jedzenie pestek moreli, jabłek, czereśni może prowadzić do zatrucia cyjankiem
MIT. Pomysł jedzenia pestek wiąże się z zawartością w nich amigdaliny, czyli substancji, która podobno pomaga w walce z rakiem. O tym, że takie jej działania nie zostało udowodnione, mówiłam wcześniej, więc nie ma sensu jedzenia pestek jabłek czy moreli. Ale nawet, jeżeli ktoś to będzie robił, to nie doprowadzi to do zatrucia cyjankami, gdyż ilość cyjanku w tych pestkach jest znikoma. Natomiast jedzenie tych pestek może wywołać nudności wymioty, bóle brzucha. Dolegliwości te mogą zaś pogorszyć tolerancję chemioterapii.
Soda oczyszczona ma zastosowanie w leczeniu nowotworów
MIT. Nie istnieją naukowe dowody potwierdzające skuteczność stosowania sody oczyszczonej w leczeniu nowotworów u ludzi.
Stosowanie suplementów podczas leczenia onkologicznego pomaga uzupełnić niedobory witamin
PRAWDA, ALE… tylko w stanach udowodnionego niedoboru poszczególnych witamin. Ten niedobór powinien być rozpoznany na podstawie badania krwi lub objawów klinicznych wskazujących na niedobór danej substancji. Tylko wtedy lekarz może zalecić suplementację. Stosowanie jej samemu nie jest wskazane. Nadmiar niektórych witamin czy składników mineralnych może przynosić wręcz odwrotny skutek. Może np. powodować zaburzenie wchłaniania innych związków.
Zobacz też: Henna po chemioterapii – dlaczego warto ozdabiać głowę?
Podczas chemioterapii warto zażywać suplementy na porost włosów, aby zapobiec ich wypadaniu
MIT. Wypadanie włosów po chemioterapii nie jest wynikiem niedoborów witamin i mikroelementów, ale uszkodzenia mieszka włosowego przez leki onkologiczne. Przyjmowanie suplementów na porost włosów nie zapobiegnie negatywnemu działaniu chemioterapii, więc nie ma sensu ich przyjmować. Nie są one niezbędne również do tego, aby włosy dobrze odrastały. Często po chemioterapii włosy i tak odrastają mocniejsze. Jeśli ktoś lepiej się czuje psychicznie z ich zażywaniem, to lekarz prowadzący zapewne tego nie zabroni, jednak rutynowe przyjmowanie suplementów wzmacniających włosy po chemioterapii nie jest zalecane. Wszystkie potrzebne witaminy i mikroelementy najlepiej dostarczyć z dietą.
Przed zastosowaniem suplementów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym
PRAWDA. Wszystkie niezbędne witaminy i mikroelementy powinno się dostarczać do organizmu z odpowiednio zbilansowaną dietą. W sytuacji, gdy nie jest to możliwe, lekarz zaproponuje nam włączenie specjalnych preparatów odżywczych, które można spożywać między posiłkami lub dodawać do potraw (zup, deserów). Suplementy diety w postaci kapsułek lub tabletek włącza się dopiero w sytuacji, gdy obie drogi dostarczania witamin i mikroelementów okażą się nieskuteczne. O ich stosowaniu powinien zawsze decydować lekarz.
Niektóre suplementy mogą wchodzić z interakcje z lekami stosowanymi podczas leczenia onkologicznego
PRAWDA. Niektóre suplementy wchodzą w interakcje ze stosowanymi lekami, co może oznaczać zmniejszenie wchłaniania leków, zwiększone wydalanie lub zaburzenia ich metabolizmu. Dlatego tak ważne jest, aby suplementacja przebiegała pod ścisłą kontrolą lekarza.
Suplementy diety oparte na naturalnych składnikach są obojętne dla leczenia onkologicznego
MIT. Niestety nie do końca znamy skład i stopień koncentracji takich specyfików. Żywność naturalna zawiera często kilka tysięcy związków, które korzystnie oddziałują na nasz organizm, podczas gdy suplementy, nawet te oparte na naturalnych składnikach, zawierają pojedyncze substancje, które po skoncentrowaniu i pozbawieniu swojego naturalnego środowiska mogą przestać działać.
fot. Emilia Kałędkiewicz, dietetyk z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego specjalizująca się w dietoprofilaktyce chorób nowotworowych.
Zobacz też: Skutki uboczne chemioterapii – kiedy są groźne dla zdrowia? [wywiad]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
