Spis treści:
- Jak sprawdza się bezpieczeństwo szczepień przeciwko HPV?
- Skutki uboczne po szczepieniach przeciw HPV
- Bezpieczeństwo szczepień przeciwko HPV - przykład Australii
- Dlaczego Japonia przestała zalecać szczepienia przeciw HPV?
- Szczepienie przeciw HPV a zespół Guillaina-Barrégo i inne problemy neurologiczne
- Szczepienie przeciwko HPV a bezpłodność
- Szczepienie przeciwko HPV a ciąża
- Korzyści szczepień przeciw HPV
Jak sprawdza się bezpieczeństwo szczepień przeciwko HPV?
Bezpieczeństwo szczepień przeciwko HPV sprawdza się wieloetapowo, przed ich wprowadzeniem na rynek i w trakcie stosowania. Nadzór nad bezpieczeństwem ich stosowania jest też prowadzony w ramach krajowych urzędów, którym zgłaszane są działania niepożądane po szczepieniu (w Polsce: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych; lekarz ma obowiązek zgłoszenia NOP, można też to zrobić samodzielnie). Efekty działania szczepień sprawdzane są również przez naukowców, którzy oceniają dane dotyczące zaszczepionych osób w różnych krajach. I wreszcie regularnych przeglądów wszystkich badań dokonują organizacje międzynarodowe, takie jak WHO i EMA.
Odkąd w 2006 roku wprowadzono na rynek pierwsze szczepionki przeciw HPV potencjalne zagrożenia są stale monitorowane przez Światowy Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa Szczepień (ang. Global Advisory Committee on Vaccine Safety - GAVCS) przy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Do tej pory nie znaleziono żadnych istotnych problemów z bezpieczeństwem.
Skutki uboczne po szczepieniach przeciw HPV
Specjaliści GAVCS uznali szczepionki przeciwko HPV za bezpieczne. Przy czym jak każda szczepionka, również ta przeciw HPV, może powodować skutki uboczne. WHO uspokaja, że jeżeli się pojawią, są na ogół łagodne lub umiarkowane i same ustępują. To głównie odczyny w miejscu wkłucia: ból, obrzęk i zaczerwienienie. Nie ma po nich śladu w ciągu kilku godzin lub dni.
Do poważnych możliwych działań niepożądanych należą ciężkie reakcje alergiczne. Są bardzo rzadkie. Mogą się one zdarzyć po każdym leku lub szczepionce. Według GAVCS ryzyko anafilaksji po szczepionce przeciwko HPV wynosi 1,7 przypadków na milion dawek.
Duże zaniepokojenie budziły częste omdlenia młodych osób po podaniu szczepionki.
Uznano, że omdlenia po szczepieniu HPV są wynikiem emocji i stresu związanych ze wstrzyknięciem, a nie działania samej szczepionki
– mówi lek. Ewa Pyszkowska-Moczulewska, ginekolog.
Dlatego zalecane jest podawanie preparatu, gdy pacjent siedzi lub leży, a następnie odczekanie 15 minut w gabinecie. Dzięki temu udaje się zapobiec omdleniom po szczepieniu.
Bezpieczeństwo szczepień przeciwko HPV - przykład Australii
W Polsce program powszechnych szczepień przeciw HPV działa dopiero od 2023 roku, dlatego warto spojrzeć na doświadczenia innych krajów, gdzie szczepienia stosuje się dłużej. Takim jest Australia.
Wykazano tam, że ewentualne działania niepożądane były zwykle łagodne i samoistnie ustępowały. Najczęściej pojawiały się omdlenia, które wynikały ze stresu związanego z iniekcją.
Nie można nie wspomnieć o korzyściach, jakie płyną z szeroko prowadzonych szczepień przeciw HPV.
W Australii, gdzie powszechnie szczepi się dziewczynki i chłopców przeciwko HPV od ponad 10 lat, widocznie obniżyły się zachorowania i zgony z powodu raka szyjki macicy, a do 2028 roku kraj chce całkowicie wyeliminować rozpoznawanie tego groźnego nowotworu
– mówi lek. Ewa Pyszkowska-Moczulewska, ginekolog.
Naukowcy powołują się często nie tylko na dane z Australii, ale też Danii, Szwecji, Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii, ponieważ są to kraje z najdłuższą praktyką szczepień przeciwko HPV.
Dlaczego Japonia przestała zalecać szczepienia przeciw HPV?
Nie wszędzie szczepienia spotkały się z pozytywnym odzewem. W Japonii w 2010 roku wprowadzono powszechny program szczepień przeciwko HPV. W związku z dużym zainteresowaniem zaszczepionych zostało aż 70% nastolatków w wieku 12-16 lat. W 2013 roku nastąpił ogromny spadek zainteresowania szczepieniami, co wynikało z częstych skarg nastolatek na przewlekłe bóle głowy, zaburzenia motoryczne i inne działania niepożądane, które uznano za wynik szczepień. Pod presją rosnącej grupy przeciwników japońskie Ministerstwo Zdrowia wycofało się z rekomendowania tej formy profilaktyki. Po latach badań powrócono jednak do poprzednich założeń i od 2021 roku kraj ten ponownie zaleca szczepienia przeciwko HPV nastolatkom.
Szczepienie przeciw HPV a zespół Guillaina-Barrégo i inne problemy neurologiczne
Nie jest prawdą, że szczepionki przeciwko HPV wywołują zespół Guillaina-Barrégo (GBS). Niepokój kilka lat temu spowodowały wyniki jednej z francuskich prac, w której sugerowano istnienie podwyższonego ryzyka GBS po podaniu szczepionki przeciwko HPV. Zaprzeczył tym doniesieniom GAVCS. Eksperci ocenili dane dotyczące 10,5 miliona podanych dawek szczepionki i na tej podstawie poinformowali, że nie ma istotnego zwiększonego ryzyka GBS po żadnej dawce szczepionki, niezależnie od marki preparatu. Nie ma też wystarczających dowodów na zwiększone ryzyko innych problemów neurologicznych po szczepieniu.
Szczepienie przeciwko HPV a bezpłodność
To mit, że szczepionka przeciwko HPV powoduje bezpłodność. Po raz kolejny GAVCS prześledził dane z różnych krajów i doszedł do wniosku , że nie ma dowodów na związek przyczynowo-skutkowy między szczepionką HPV a takimi problemami zdrowotnymi jak bezpłodność, ale też zakrzepica, zespół złożonego bólu miejscowego, zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej czy przedwczesna niewydolność jajników (przedwczesna menopauza) - bo również takie zależności były podnoszone przez przeciwników szczepień.
Szczepienie przeciwko HPV a ciąża
Chociaż dostępne wyniki badań nie dowiodły, aby szczepienie przeciwko HPV w trakcie ciąży zwiększało ryzyko komplikacji zdrowotnych u matki lub dziecka (w tym np. poronienia, wad wrodzonych), to szczepienie przeciw HPV nie jest zalecane w okresie ciąży. Wynika to z braku wystarczających danych na temat bezpieczeństwa tej metody profilaktyki u kobiet ciężarnych.
Zdarza się, że kobiecie w ciąży przypadkowo zostanie podana szczepionka (na ogół wtedy, gdy jeszcze nie wie ona o ciąży). Nie ma powodu do obaw. Do tej pory nie zaobserwowano niekorzystnego wpływu na zdrowie ciężarnej lub dziecka. Jeżeli kobieta zaszczepiła się przeciw HPV, a dopiero później dowiedziała się, że spodziewa się dziecka, nie musi się martwić. Nie wymaga to żadnego działania czy leczenia. Na podstawie oceny wielu podobnych przypadków w Danii WHO poinformowała, że nie są znane niekorzystne skutki wynikające z nieumyślnego podania szczepionki przeciwko HPV w trakcie ciąży.
Korzyści szczepień przeciw HPV
Aż 4,5% wszystkich nowotworów złośliwych na świecie ma związek z zakażeniami HPV. Nie mamy leku na tego wirusa, a jedyną skuteczną formą walki z nim są szczepienia. Korzyści płynące ze szczepień przeciwko HPV niewątpliwie przewyższają potencjalne ryzyko.
W krajach, w których stosuje się je od lat, udało się o połowę zmniejszyć występowanie przedrakowych zmian szyjki macicy. Immunizacja jest skuteczną ochroną przed zakażeniem najgroźniejszymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego. Chroni więc nie tylko przed infekcją, ale przede wszystkim przed chorobami związanymi z zakażeniem HPV, które często są trudne do leczenia i niejednokrotnie prowadzą do śmierci.
Źródła:
www.cdc.gov/vaccines/vpd/hpv/hcp/safety-effectiveness.html,
www.who.int/groups/global-advisory-committee-on-vaccine-safety/topics/human-papillomavirus-vaccines/safety,
www.cdc.gov/vaccine-safety/vaccines/hpv.html,
www.paho.org/en/topics/immunization/debunking-myths-about-human-papilloma-virus-hpv-vaccine.
Czytaj także:
Jak długo można żyć z HPV?
Szczepienia przeciw HPV dla chłopców
Kobiety powinny szczepić się przeciw HPV. Ekspertka wskazuje, dla kogo jest to najkorzystniejsze rozwiązanie
Specjalista położnictwa i ginekologii. Ukończyła Akademię Medyczną we Wrocławiu. Ekspertka Centrum Medycznego ENEL-MED.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
