Rak szyjki macicy nie wybiera. Ty za to masz wybór! Dlaczego profilaktyka jest tak ważna?

fot. Adobe Stock

Sponsor tematu: Medicover.

Rak szyjki macicy to nowotwór, który rozwija się w obrębie szyjki macicy, czyli części macicy w kształcie stożka, która łączy górną część macicy z pochwą. Co dokładnie powoduje ten nowotwór? Rak szyjki macicy najczęściej rozwija się, kiedy uszkodzone komórki nabłonka szyjki macicy zostaną zakażone onkogennym typem HPV i zaczynają się bardzo szybko dzielić.

W większości przypadków układ odpornościowy potrafi zwalczyć taką infekcję. Ale nawet krótkotrwała obecność wirusów HPV w drogach rodnych kobiety może powodować okresowe zmiany w komórkach szyjki macicy. Jeśli zakażenie zostanie wywołane typami wirusa, które są najbardziej onkogenne, np. 16 i 18, i nie zostanie wdrożone właściwe postępowanie diagnostyczno-lecznicze, zmiany komórkowe mogą przekształcić się w przednowotworowe. Gdy i na tym etapie nie wdroży się leczenia, mogą przejść w inwazyjną formę raka – mówi dr n. med. Zenon Płachta, lekarz ginekolog z Medicover.

Nie każde zarażenie się HPV spowoduje raka. Niemniej jednak warto regularnie wykonywać cytologię, najlepiej płynną w skojarzeniu z testem na HPV. Dzięki temu możliwe jest zredukowanie ryzyka rozwoju raka szyjki macicy.

Rak szyjki macicy – najczęstsze przyczyny

Głównym powodem występowania raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV). To właśnie on sprzyja przeistaczaniu się zdrowych komórek w nowotworowe.

Jakie są inne czynniki ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy?

• palenie tytoniu,
• powyżej 5 ciąż i porodów,
• wieloletnie stosowanie leków antykoncepcyjnych,
• partnerzy, którzy współżyli lub współżyją z wieloma osobami albo sami zostali zakażeni HPV,
• stwierdzona wcześniej nieprawidłowość w wyniku badania cytologicznym.

Prawdopodobieństwo rozwoju raka szyjki macicy w większym stopniu zależy od tego, ilu partnerów miała kobieta w ciągu całego życia, niż od tego, czy ostatnio współżyła z nowo poznaną osobą. W okresie okołomenopauzalnym zmniejsza się odporność, więc łatwiej o infekcję HPV, a układowi immunologicznemu trudniej ją zwalczyć – podkreśla mgr Magdalena Szczygieł, Specjalistka ds. Położnictwa z Medicover.

W Polsce każdego roku rak szyjki macicy jest wykrywany u blisko 3000 kobiet, a kończy się śmiercią dla 1700². To jedne z najwyższych wskaźników zachorowań i zgonów w Europie³. Nie musi tak być. Ważna jest świadomość profilaktyki oraz regularne wykonywanie badań.

Objawy raka szyjki macicy

Wczesny rak szyjki macicy nie daje zbyt wielu objawów. To dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne.

Co powinno wzbudzić naszą czujność? Jakie objawy mogą świadczyć o występowaniu raka szyjki macicy?

• krwiste plamienia między miesiączkami,
• krwawienie po stosunku,
• ból podbrzusza lub w okolicy lędźwiowej,
• obfite upławy o charakterystycznym zapachu,
• parcie na mocz i stolec.

fot. Adobe Stock

Rak szyjki macicy – diagnostyka i badania

Aż 40% nowo diagnozowanych nowotworów raka szyjki macicy jest wykrywanych w zaawansowanym stadium, kiedy szansa na wyleczenie znacząco się zmniejsza⁴. Można tego uniknąć. Rak szyjki macicy to jeden z nielicznych nowotworów, przed którym da się skutecznie bronić dzięki odpowiedniej profilaktyce.

Im szybciej zostaną zauważone pierwsze objawy wskazujące na to, że w szyjce macicy może rozwinąć się nowotwór, tym bardziej rosną szanse, że uda się go w pełni pokonać – dodaje dr n. med. Zenon Płachta, lekarz ginekolog z Medicover.

To dlatego ważne są regularne badania cytologiczne. Czy Polki chętnie odwiedzają ginekologa i wykonują badania kontrolne?

Jak się okazuje, cytologii poddaje się 84% kobiet z wyższym wykształceniem i tylko 26% ze średnim i niższym oraz 67% z miast i 57% z obszarów wiejskich⁵.
 

Jak często wykonywać cytologię?

Pierwszą cytologię najlepiej wykonać nie później niż po ukończeniu 25. roku życia lub nie później niż po upływie trzech lat od rozpoczęcia współżycia.

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca, by wykonywać cytologię płynną (LBC) co 1–3 lata, a cytologię klasyczną co roku lub po 30. roku życia wykonywać cytologię LBC wraz z genotypowaniem HPV. Cytologia płynna z genotypowaniem HPV powinna być wykonywana co 3–5 lat⁶.

Warto zdecydować się na cytologię płynną. Umożliwia ona wykrycie zmian na bardzo wczesnym etapie, gdy rak szyjki macicy jest prawie w 100% wyleczalny.

Cytologia płynna – jak wygląda badanie?

• Ginekolog lub położna pobiera specjalną szczoteczką wymaz z tarczy i kanału szyjki macicy.
• 100% pobranego materiału umieszcza się w pojemniku ze specjalnym płynem, który zapobiega uszkodzeniu komórek i ich wysychaniu. To sprzyja właściwej ocenie mikroskopowej i ogranicza ryzyko błędu.
• Następnie materiał z pojemnika z płynem jest przenoszony na specjalny filtr i oczyszczany z elementów mogących zaburzać wynik badania.

fot. Adobe Stock

Cytologia płynna – o tym warto wiedzieć

• Wykrywa o 64%⁷ więcej zmian wysokiego ryzyka, co w początkowych etapach choroby daje możliwość 100% wyleczenia.

• Pozwala na zbadanie 100% pobranego materiału biologicznego, więc zabezpiecza przed sytuacją, w której wiele groźnych zmian może zostać niezauważonych.
• Wyraźnie zmniejsza liczbę fałszywych wyników: i fałszywie dodatnich, i fałszywie ujemnych⁸ – co jest kluczowe przy diagnozie, pozwala na wprowadzenie odpowiedniego leczenia tam, gdzie faktycznie jest to konieczne.
• Umożliwia wykorzystanie próbki do innych badań, jeśli zachodzi taka potrzeba, jest możliwe wykonanie kilku badań z jednego materiału, np. genotypowanie HPV.

A ty, kiedy ostatnio wykonywałaś cytologię?

1.Cytologia – 5 minut, które może uratować życie | Ciąża - mp.pl

2. Aktualności Oddziałów / Aktualności / Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) – finansujemy zdrowie Polaków (dostęp z 17.06.2024)

3. Cytologia | Krajowy Rejestr Nowotworów (onkologia.org.pl)

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!