Chemioterapia może powodować bezpośrednie i odlegle w czasie skutki uboczne. Bezpośrednie pojawiają się krótko po podaniu chemioterapii i powtarzają się po każdym kursie (cyklu chemii). Zależą one przede wszystkim od intensywności leczenia przeciwnowotworowego i ogólnej sprawności chorego. Odlegle powikłania można obserwować nawet wiele lat po leczeniu.
Infekcje
Bezpośrednio po podaniu kursu chemioterapii organizm jest szczególnie podatny na wszelkiego rodzaju infekcje. Pojawienie się wysokiej gorączki, kataru, kaszlu czy bólu gardła wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem, ponieważ osłabiony po chemioterapii organizm nie ma siły się samodzielnie bronić przed chorobą.
Aby nie dopuścić do infekcji w czasie całego trwania chemioterapii, pacjenci powinni do minimum ograniczyć kontakty z osobami przeziębionymi, kaszlącymi, z rozpoczynającymi się lub trwającymi infekcjami. Pacjenci powinni w tym czasie unikać środków komunikacji publicznej i innych dużych skupisk ludzkich (kin, dyskotek).
Sprawdź: Chemioterapia - w jaki sposób niszczy nowotwór?
Osłabienie odporności
Po leczeniu przeciwnowotworowym zawsze występuje znaczne osłabienie odporności. Dodatkowo mogą pojawić się: nudności i wymioty, brak apetytu, zmęczenie, wypadanie włosów, zmiany śluzówkowe w jamie ustnej, biegunki i zaparcia. Dzieje się tak, ponieważ chemioterapia działa toksycznie nie tylko na komórki nowotworowe, ale również na zdrowe, szybkodzielące się komórki organizmu chorego.
Szybkodzielące się komórki znajdują się w: szpiku kostnym (są odpowiedzialne za obronę organizmu przed infekcjami), mieszkach włosowych (ich zniszczenie powoduje wypadanie włosów) oraz w przewodzie pokarmowym.
Nudności, wymioty, zaparcia
Uszkodzenie komórek błony śluzowej jamy ustnej oraz jelit prowadzi często do upośledzenia właściwości ochronnych błony śluzowej i w dalszej kolejności do stanu zapalnego śluzówek oraz biegunek. Objawy te nie są na szczęście zjawiskiem trwałym. Po pewnym czasie włosy zaczynają odrastać, śluzówka przewodu pokarmowego i jamy ustnej ulega regeneracji, a wtedy wszystkie nieprzyjemne symptomy zanikają.
Nudności i wymioty często występujące po chemioterapii są wynikiem drażnienia receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym. Obecnie dostępne są leki skutecznie zapobiegające temu nieprzyjemnemu powikłaniu leczenia.
Niektóre cytostatyki mogą powodować okresowe uszkodzenie nerwów obwodowych (neuropatia obwodowa), które objawia się uczuciem kłucia w opuszkach palców rąk i stóp, a czasem nawet osłabieniem siły mięśniowej (wypadanie przedmiotów z rąk, opadanie stopy). Objawem neuropatii obwodowej mogą być również zaparcia stolca.
Warto wiedzieć: Jak wspierać chorego? - wywiad z psychoonkologiem
Źródło: opracowane na podstawie materiałów edukacyjnych zamieszczonych na stronie Stowarzyszenia Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” www.przebisnieg.org/ materiały przesłane przez HealthWay/ mk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
