Zdrowy tryb życia w profilaktyce nowotworowej

Stosowanie diety ubogiej w węglowodany i bogatej w białka może zmniejszyć ryzyko raka i spowolnić rozwój już istniejącego nowotworu./ fot. Fotolia
W przypadku choroby nowotworowej profilaktyka, jako działania mające na celu zapobieganie schorzeniom, jest szczególnie istotną kwestią. Musimy być świadomi, w jaki sposób kontrolować przyczyny oraz jakie są metody przeciwdziałania niekorzystnym zmianom, prowadzącym do rozwoju nowotworów.
/ 13.10.2011 14:51
Stosowanie diety ubogiej w węglowodany i bogatej w białka może zmniejszyć ryzyko raka i spowolnić rozwój już istniejącego nowotworu./ fot. Fotolia

Aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko raka piersi

Organizm człowieka jest genetycznie zaprogramowany na aktywny styl życia. Jego wszystkie funkcje życiowe sprowadzają się do ruchu, nawet wtedy, gdy niewidoczne są jego przejawy na zewnątrz, poza tym ruch jest niezbędny dla normalnego funkcjonowania organizmu, a jego brak prowadzi do poważnych schorzeń. Współczesny tryb życia i rozwój technologii spowodowały, że prowadzimy siedzący tryb życia, co sprzyja wielu chorobom. Aktywność fizyczna poprawia kondycję zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Spełnia również inne funkcje – podnosi walory estetyczne ciała, co dostarcza kobietom motywacji do regularnych ćwiczeń.

Często zdarza się tak, że kobiety nieodpowiednio dobierają ćwiczenia lub za bardzo przeciążają swój organizm, co z kolei prowadzi do powstawania wielu schorzeń, jak również stanowi przyczynę śmierci. Większość kobiet nie zdaje sobie sprawy z tego, iż aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko nowotworu piersi. Bycie aktywnym sprawia, że czujemy się lepiej, jesteśmy w mniejszym stopniu narażeni na długotrwały stres i napięcie, gdyż właśnie ona pozwala nam na pozbycie się negatywnych emocji.

Osoby aktywne fizycznie mniej chorują i cieszą się dobrym zdrowiem, które jest, a przynajmniej powinno być, najważniejszą wartością w życiu człowieka. W wielu badaniach wykazano, że aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na redukcję ryzyka występowania nowotworów złośliwych sutka. Uważa się, iż systematyczna aktywność ruchowa w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko wystąpienia raka sutka poprzez korzystny wpływ na regulację hormonalną oraz nasilanie aktywności układu immunologicznego. Wśród dotychczas opublikowanych badań epidemiologicznych, które dotyczą wpływu aktywności ruchowej na zagrożenie rakiem piersi przeważająca liczba wskazuje na 12–60% zmniejszenia zagrożenia wśród kobiet najbardziej aktywnych fizycznie.

Zdrowa dieta a nowotwór

Sposób odżywiania, stosunek do jedzenia, nawyki żywieniowe są kolejnym elementem stylu życia mającym duży wpływ na prawidłowe funkcjonowanie jednostki. Niewłaściwe odżywianie stanowi bezpośrednią przyczynę bądź czynnik ryzyka wielu schorzeń, w tym także nowotworu piersi. Chociaż w przeciągu ostatnich lat obserwuje się poprawę w zakresie żywieniowym, to jednak nadal dominującymi składnikami pożywienia są tłuszcze. Kobiety w większym stopniu niż mężczyźni zwracają uwagę na to, co jedzą. Zdrowe jedzenie ma szereg korzyści, i to nie tylko zdrowotnych, lecz także estetycznych. W obecnym świecie dominuje moda na szczupłą sylwetkę, stąd też wiele kobiet (zwłaszcza z tendencją do tycia) unika potraw tłustych, które niekorzystnie na nią wpływają. Wiele kobiet stosuje różnego rodzaju diety, aby uzyskać szczupłą sylwetkę, a tym samym podnieść swoją atrakcyjność. Niewłaściwe żywienie prowadzi do otyłości, która zwiększa ryzyko wystąpienia wielu chorób, a także w znacznym stopniu wpływa na obniżenie jakości życia.

Wykazano duży wpływ nieprawidłowej diety na zwiększenie ryzyka zachorowania na nowotwór piersi. Spowodowane jest to dużą ilością tłuszczu w diecie, który jest podatny na działanie wolnych rodników i może być przez nie przekształcany, a zmienione tłuszcze mogą odgrywać ważną rolę w zapoczątkowaniu przemian nowotworowych w komórkach organizmu.

Zwiększenie w diecie ilości warzyw, owoców oraz produktów zbożowych obniża ryzyko nowotworu piersi, gdyż zawarte w nich włókna, witaminy i minerały mają właściwości chroniące przed nowotworem. Ponadto błonnik w nich zawarty wpływa na metabolizm estrogenów, co wywołuje efekt ochronny.

U kobiet otyłych, bądź z nadwagą, stwierdzono większą zachorowalność na nowotwór piersi. Jednym z powodów jest trudniejsze wykrycie zmian w piersi u kobiet otyłych, więc bardzo często zdarza się, iż jest on wykrywany w bardziej zaawansowanym stanie choroby, kiedy to szanse na jego wyleczenie są dużo mniejsze. Ważny element w ocenie ryzyka choroby stanowi rodzaj otyłości.

Dowiedz się: Dieta w zmniejszeniu ryzyka raka piersi

Witaminy w walce z rakiem

Witaminy są niezbędnym składnikiem pożywienia, pełnią istotną funkcję w reakcjach biologicznych niezbędnych do prawidłowej pracy organizmu. Ich brak jest przyczyną wszystkich chorób. Niedobór poszczególnych witamin upośledza funkcjonowanie narządów ciała. Dostarczanie organizmowi dziennej dawki witamin wpływa korzystnie m.in. na cerę, wygląd, który jest szczególnie ważny dla kobiet. Brak witamin zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór piersi. Badania, które zostały przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, pokazały, iż witamina A chroni przed rakiem piersi i dwukrotnie zwiększa osłabioną odporność organizmu. Dzięki witaminie A komórki rakowe łatwiej są niszczone przez system obronny organizmu, ponadto zapobiega ona przekształcaniu się zdrowych komórek w rakowe. Inną witaminą, która wpływa na zmniejszenie ryzyka nowotworu piersi, jest witamina C. Kwas askorbinowy wykazuje działanie ochronne w nowotworach piersi. Również witamina D zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych Reguluje ona odpowiedni poziom wapnia we krwi i jej niedobór znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu piersi. Kobiety, zażywając witaminy, powinny pamiętać o umiarze w ich dawkowaniu.

Alkohol niekoniecznie

Jako substancja zmieniająca nastrój i świadomość człowieka jest znana nam wszystkim od wieków. Stanowi nieodłączny element stylu życia większości z nas. O negatywnych skutkach jego nadmiernego spożywania zostało już powiedziane, jak również napisane niejednokrotnie. Nie wszyscy jednak zdajemy sobie sprawę, że długotrwałe oraz nadmierne spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu piersi wśród kobiet. Jest to efektem zaburzenia metabolizmu estrogenów w wątrobie. Przy nadmiernym spożyciu alkoholu wątroba traci zdolności do metabolizowania estrogenów, prowadząc do podwyższenia poziomu tego hormonu we krwi, co sprzyja nowotworowi piersi.

Badania ponadto wykazują, iż wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi obejmuje kobiety, które spożywają więcej niż 40 g czystego alkoholu dziennie.

Palenie tytoniu jako najpoważniejszy czynnik ryzyka zdrowotnego

Jest obok spożywania alkoholu nieodłącznym elementem stylu życia, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Niepokojący jest fakt coraz większej liczby palących kobiet. Światowa Organizacja Zdrowia palenie tytoniu uznała za najpoważniejszy czynnik ryzyka zdrowotnego, a także przedwczesnej umieralności. Mimo coraz większej świadomości społeczeństwa o szkodliwości palenia tytoniu większość palących osób nie zrywa z nałogiem, a wręcz przeciwnie – bagatelizuje oczywiste fakty. Wykazano, iż związek między paleniem a rakiem piersi jest oczywisty. Ponad połowa kobiet jest uwrażliwiona na zawarte w papierosowym dymie karcynogeny – substancje, które mogą indukować powstawanie tkanki nowotworowej, zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia raka piersi.

Ponadto u kobiet, które palą, znacznie częściej występują schorzenia związane z rozszerzeniem przewodów, zapaleniem piersi, ropniem, przetoką. Zwiększa to ryzyko wystąpienia nowotworu.

Tak więc zaniechanie palenia papierosów staje się jedną z możliwości zapobiegania wystąpieniu nowotworu piersi.

Przeczytaj: Karmisz piersią? Rzuć palenie!

Karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu

Karmienie piersią spełnia ważną funkcję – chroni przed rakiem piersi. Nawet karmiąc dziecko przez krótki okres, zmniejszamy ryzyko wystąpienia nowotworu. W Hongkongu zauważono ciekawe zjawisko wśród pływających łodziami kobiet, które wiosłowały prawą ręką. Karmiły one swoje dzieci lewą piersią i w stosunkowo rzadkich przypadkach zaobserwowano, że choroba rozwija się znacznie częściej w prawej piersi, która nie była piersią karmiącą.

Konieczne badania kontrolne

Mogą być wykonywane przez personel medyczny, jak również przez samą kobietę. Mają one charakter prewencji wtórnej zorientowanej na wczesne wykrywanie wszelkich zmian, a następnie podjęcie właściwego leczenia. Rak sutka, jak już wcześniej pisano, w większości przypadków jest wykrywany przez same kobiety, stąd też ogromna rola kobiet w czuwaniu nad własnym zdrowiem. One same mogą najłatwiej i najprędzej zauważyć u siebie niepokojące zmiany i udać się do lekarza, który przeprowadzi dalsze badania i postawi odpowiednią diagnozę. Każda kobieta powinna bacznie obserwować swoje piersi, zwłaszcza dotyczy to kobiet, po 40. roku życia. Kobiety nie powinny zwlekać z wizytą u lekarza, gdy zauważą u siebie niepokojące objawy. Zdarza się jednak tak, iż lekarz nie jest w stanie postawić diagnozy przy pierwszej wizycie. W tym celu niezbędne staje się wykonanie szeregu badań, obserwacji, jak również staranne wypełnianie przez kobiety poleceń lekarza i zgłaszanie się w wyznaczonych terminach na badania. 

Fragment pochodzi z książki „Zagrożenia zdrowia chorobami cywilizacyjnymi" Joanna Bulska (red. nauk.)(Impuls, 2008). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna w redakcji.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA