fot. Fotolia
Sytuacje awaryjne, takie jak wypadek czy nagłe zachorowanie, mogą się zdarzyć w najmniej spodziewanym miejscu i czasie. Jeśli przygotujemy się mentalnie na ich wystąpienie i nauczymy się podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy, możemy zminimalizować negatywne skutki zdrowotne u poszkodowanych, a nawet uratować im życie, zanim zdąży nadejść profesjonalna pomoc.
Udzielenie pierwszej pomocy jest nie tylko gestem dobrej woli, ale również obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa. Nie powinniśmy się jednak obawiać konsekwencji naszego działania, karane jest zaniechanie udzielenia pomocy lub celowe i wyraźne zaniedbanie.
Czym jest efekt widza?
Pamiętajmy o zjawisku, które psychologowie społeczni nazywają efektem widza. Pojawia się, gdy wokół kryzysowego zdarzenia jest wielu świadków, a każdy z nich myśli, że ktoś z pozostałych osób z pewnością wezwał pomoc, przez co odpowiedzialność się rozprasza i nikt tej pomocy nie wzywa, ani nie udziela.
A więc im więcej osób, tym mniejsza szansa na pomoc ofierze. Natomiast gdy sami nie jesteśmy w stanie sobie poradzić, a wokół nas jest jeszcze kilka osób, nie prośmy o pomoc wołając „niech mi ktoś pomoże”, lecz wskażmy i poprośmy konkretną osobę, która zadzwoni po służby ratownicze (i później nam to potwierdzi) lub pomoże nam w udzieleniu pomocy poszkodowanym. Jest to sposób na przełamanie obaw postronnych osób i zmobilizowanie ich do działania. Zawsze dbajmy o to, by przed udzieleniem pomocy zapewnić bezpieczeństwo osobie poszkodowanej, a także nam samym.
Jak zachować się w sytuacjach zagrażających układowi sercowo-naczyniowemu człowieka?
Zatrzymanie krążenia krwi
W tym wypadku tlen nie ma możliwości dotarcia do tkanek i mózgu. Jest to następstwo niewydolności pracy serca lub zatrzymania jego czynności. Stan taki można rozpoznać, gdy dojdzie jednocześnie do utraty przytomności, zatrzymania oddechu i braku tętna nad tętnicami (szyjnymi i udowymi).
W takiej sytuacji należy wezwać pomoc medyczną i przystąpić do próby przywrócenia funkcji życiowych poprzez tzw. resuscytację krążeniowo-oddechową. Jest to połączenie techniki sztucznego oddychania i pośredniego masażu serca:
- Poszkodowanego układamy na wznak na równym, twardym podłożu. Odchylamy lekko głowę do tyłu, unosimy żuchwę i usuwamy ewentualne ciała obce z ust.
- Sprawdzamy oddech wzrokowo, obserwując ruchy klatki piersiowej, słuchowo i przez zbliżenie policzka do ust chorego. Jeśli oddech nie występuje, przechodzimy do punktu trzeciego.
- Klękamy na wysokości klatki piersiowej i wyszukujemy punkt ucisku (na wysokości środkowej części mostka). Układamy na nim podstawę dłoni wzdłuż mostka. Dokładamy drugi nadgarstek na pierwszy, splatamy palce obu dłoni i unosimy je do góry. Ramiona powinny być wyprostowane, nie uginamy rąk w łokciach. Głębokość ucisku wynosi 4-5 cm, a częstotliwość 100 ucisków na minutę u osoby dorosłej. W czasie masażu nie odrywamy dłoni od ciała poszkodowanego.
- Uciskamy klatkę piersiową 30 razy, po czym wykonujemy 2 wdmuchnięcia powietrza (z zaciśniętymi skrzydełkami nosa). Powtarzamy cykl 30:2 bez przerw do czasu aż poszkodowany zacznie reagować lub przyjadą służby ratownicze.
- Po udanych czynnościach układamy chorego w pozycji bocznej ustalonej.
Zobacz też: Wstrząs anafilaktyczny u dziecka
Krwotoki
Krwotok jest wylewem krwi poza naczynie krwionośne lub poza serce na skutek uszkodzenia ich ścian. Może nastąpić po urazie lub pęknięciu chorego naczynia, które nie wytrzymało ciśnienia krwi. Duże krwotoki zewnętrzne (gdy krew wypływa poza organizm) muszą być natychmiast zatamowane, natomiast wewnętrznego nie da się zatamować, więc niezbędna jest szybka pomoc medyczna. Oto postępowanie przy krwotoku zewnętrznym:
- Powinniśmy założyć gumowe rękawiczki, ze względu na ryzyko zakażenia np. wirusem HIV.
- Poszkodowany powinien leżeć, by nie odniósł obrażeń w wyniku upadku po utracie przytomności.
- Ranę uciskamy opatrunkiem z gazy i owijamy bandażem. W razie potrzeby nakładamy kolejny opatrunek, nie ściągając pierwszego.
- Niezwłocznie wzywamy fachową pomoc lekarską.
Porażenie prądem elektrycznym
Do porażenia prądem dochodzi często wskutek kontaktu mokrych rąk z urządzeniami elektrycznymi lub dotknięcia tych, które są niesprawne. Prąd może spowodować zaburzenia rytmu lub nawet zatrzymanie pracy serca, co grozi śmiercią. Poszkodowany doznaje skurczu mięśni, który uniemożliwia samodzielne odcięcie się od źródła prądu, zostaje poparzony i może stracić przytomność. W celu pomocy należy wykonać poniższe kroki:
- Po zapewnieniu bezpieczeństwa poszkodowanemu i sobie, należy natychmiast wyłączyć bezpieczniki i odpiąć urządzenie elektryczne z gniazdka, a jeśli to niemożliwe, odciągnąć drewnianym przedmiotem ofiarę porażenia od urządzenia (nie dotykać osoby ręką), stojąc na materiale izolacyjnym (sucha deska, gumowa wycieraczka).
- Sprawdzamy czynności życiowe i układamy rannego w pozycji bocznej ustalonej.
- W przypadku braku oddechu i tętna wykonujemy opisaną wcześniej resuscytację krążeniowo-oddechową.
- Opatrujemy poparzone miejsca i wzywamy pogotowie ratunkowe.
Zalecamy przećwiczenie instruktażu na kursie pierwszej pomocy przedmedycznej. Dzięki temu rozwiejemy ewentualne wątpliwości, będziemy pewniejsi naszej wiedzy i umiejętności ratowania życia ludzkiego.
Zobacz też: Jak uchronić się przed użądleniami?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
