W dniu 12 marca 2022 roku weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która ma gwarantować prawo do opieki zdrowotnej w Polsce. Przepisy obowiązują z datą wsteczną od 24 lutego 2022 roku, co oznacza, że wszystkie udzielane świadczenia medyczne przed jej wejściem w życie będą rozliczane na normalnych zasadach. Okazuje się jednak, że uchodźcy nie mogą skorzystać ze wszystkich świadczeń, mogą też stracić prawo do leczenia w Polsce.
Spis treści:
- Jakie świadczenia medyczne dla uchodźców z Ukrainy?
- Kto jest uprawniony do pomocy medycznej? Nie tylko obywatele Ukrainy
- Jakie dokumenty uprawniają do uzyskania pomocy medycznej?
- Specjalnie powołany pełnomocnik pomoże pacjentom z Ukrainy
Co konkretnie przysługuje (a co nie) uchodźcom z Ukrainy w ramach opieki zdrowotnej
Mówiąc ogólnie, obywatelom Ukrainy, którzy opuścili kraj z powodu wojny, przysługują podobne prawa do świadczeń zdrowotnych co ubezpieczonemu polskiemu pacjentowi. Zakres ujęty w ustawie obejmuje:
- wszystkie świadczenia opieki zdrowotnej (POZ, leczenie specjalistyczne, szpitalne), z wyjątkiem: leczenia uzdrowiskowego, rehabilitacji uzdrowiskowej, prawa do leczenia za granicą, zwrotu środków za leczenie za granica na podstawie dyrektywy „transgranicznej”,
- dostęp do szczepień, również przeciwko COVID-19, oraz testów i leczenia związanego z koronawirusem,
- szczepienia ochronne dla dzieci według kalendarza szczepień.
Wszystkie świadczenia gwarantowane są udzielane nieodpłatnie w ramach umów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Pojawiały się głosy, że ukraińscy pacjenci będą obsługiwani w placówkach zdrowotnych poza kolejnością. Nie jest to prawdą. Obowiązują ich te same zasady co innych pacjentów. Co istotne, osoby z Ukrainy, które przebywały w Polsce przed 24 lutego nie zyskują uprawnień do świadczeń medycznych na podstawie przepisów zawartych w ustawie specjalnej o pomocy obywatelom Ukrainy.
Ustawa przewiduje też możliwość utraty prawa do leczenia w Polsce. Osoby, które opuszczą Polskę na dłużej niż miesiąc, stracą prawo do świadczeń medycznych gwarantowanych przez specustawę.
Refundacja leków dla uchodźców z Ukrainy
Uchodźcy mogą liczyć na refundację leków. Obowiązują ogólne zasady. Osoby, które nie posiadają numeru PESEL, powinny otrzymać pełen wydruk recepty z kodem kreskowym. Tylko taki dokument będzie mógł być zrealizowany w aptece. Recepta wystawiona dla osoby uprawnionej z Ukrainy musi zawierać kod IN (oznacza: osoby represjonowane i inwalidzi wojenni).
Kto jest uprawniony do pomocy medycznej? Nie tylko obywatele Ukrainy
Nowe przepisy gwarantują pomoc w zakresie świadczeń obywatelom Ukrainy, którzy przekroczyli granicę z Polską od 24 lutego, czyli wybuchu wojny, ale również:
- nieposiadającym obywatelstwa ukraińskiego małżonkom obywateli Ukrainy, którzy bezpośrednio przekroczyli granicę polsko-ukraińską,
- obywatelom Ukrainy z Kartą Polaka (nie musieli przekroczyć bezpośrednio granicy Polski z Ukrainą),
- członkom najbliższej rodziny obywatela Ukrainy z Kartą Polaka.
Ważne: powyższe zasady dotyczą osób, które wjechały do Polski od 24 lutego 2022 roku.
Prawo do świadczeń przysługuje również dzieciom urodzonym w Polsce, jeżeli matka przekroczyła granicę w czasie od 24 lutego 2022 roku i ma obywatelstwo ukraińskie lub jest małżonką obywatela Ukrainy.
Do „najbliższej rodziny” zaliczyć można: małżonka, wstępnych (rodzice, dziadkowie), zstępnych (dzieci, wnuki), rodzeństwo, powinowatych w tej samej linii lub stopniu (zięć, synowa, teść, teściowa, szwagier, bratowa, pasierb), osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, a także osobę pozostającą we wspólnym pożyciu
- dodaje Narodowy Fundusz Zdrowia.
Jakie dokumenty uprawniają do uzyskania pomocy medycznej?
Od 16 marca uchodźcy z Ukrainy będą mogli składać wnioski o nadanie numeru PESEL – jego posiadanie będzie umożliwiało m.in. skorzystanie z bezpłatnej pomocy medycznej. Inne dokumenty, które można okazać:
- paszport obywatela Ukrainy ze stemplem Straży Granicznej RP,
- zaświadczenie wydane przez Straż Graniczną RP,
- dowód osobisty,
- prawo jazdy,
- akt małżeństwa,
- akt urodzenia,
- inny dokumentu poświadczający status ukraińskiego obywatelstwa, przekroczenia granicy, status małżonka obywatela Ukrainy, pokrewieństwo w przypadku najbliższej rodziny obywatela Ukrainy z Kartą Polaka,
- e-dokument (osoby pełnoletnie, które zarejestrują się w gminie i zostanie nadany im numer PESEL oraz założą profil zaufany, mogą aktywować e-dokument poświadczający status osoby uprawnionej),
- wydruk potwierdzenia utworzenia profilu zaufanego osoby uprawnionej (zawiera: imię i nazwisko, numer PESEL).
Specjalnie powołany pełnomocnik pomoże pacjentom z Ukrainy
Minister Zdrowia do pomocy w zakresie opieki zdrowotnej dla Ukraińców powołał pełnomocnika, którym została Katarzyna Drążek-Laskowska – dyrektorka Biura Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Zdrowia. Do jej zadań należy:
-
koordynacja współpracy pomiędzy Unią Europejską a Rzeczpospolitą Polską w zakresie przeniesienia, w celu kontynuacji leczenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, pacjentów ukraińskich przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, zwanych dalej „pacjentami ukraińskimi”, z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, m.in. w zakresie:
a) tworzenia i aktualizacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia, listy pacjentów ukraińskich wstępnie zakwalifikowanych do przeniesienia,
b) udostępniania przez Głównego Inspektora Sanitarnego i Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, listy, o której mowa w lit. a, państwom członkowskim Unii Europejskiej,
c) pozyskiwania przez Głównego Inspektora Sanitarnego i Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowym Instytutem Badawczym, odpowiedzi państw członkowskich Unii Europejskiej o proponowanych miejsca przeniesienia pacjentów ukraińskich, których dane znajdują się na liście, o której mowa w lit. a, oraz przekazywanie informacji o przeniesieniu ich do właściwych podmiotów leczniczych,
d) monitorowania wycofywania zgłoszeń nieaktualnych z listy, o której mowa w lit. a,
e) zapewnienia przepływu informacji w zakresie transportu pacjentów ukraińskich na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (EUCPM),
f) rozpowszechniania przez Narodowy Fundusz Zdrowia, wśród zainteresowanych jednostek oraz świadczeniodawców, informacji o systemie przeniesienia pacjentów ukraińskich i zasadach jego funkcjonowania, celem umożliwienia przeniesienia tych pacjentów z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
- zapewnienie wymiany informacji pomiędzy Komisją Europejską a Rzeczpospolitą Polską w zakresie opracowania systemu umożliwiającego przeniesienie pacjentów ukraińskich przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz zasad korzystania z tego systemu.
Źródła:
Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2022, poz. 583),
ZARZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie powołania Pełnomocnika Ministra Zdrowia do spraw przeniesienia, w celu kontynuacji leczenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, pacjentów ukraińskich przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy.
Czytaj także:
Chcesz oddać krew dla Ukrainy? Sprawdź wcześniej, jakiej krwi brakuje
Bezpłatna pomoc psychologiczna dla uchodźców z Ukrainy – lista przydatnych kontaktów
Jak rozmawiać z osobami z Ukrainy, jak wspierać słowem, czego unikać – radzą ekspertki
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
