Kobiety, które mają ADHD, mogą mieć trudności z organizacją i planowaniem, zarządzaniem czasem i wydatkami. Mogą być odbierane jako roztrzepane i zapominalskie. Często są wyjątkowo wrażliwe na opinię innych osób. Chociaż wiele kobiet z ADHD nadąża za wymaganiami, jakie są przed nimi stawiane, to z czasem prowadzi to do utraty sił i często do depresji. Na szczęście są sposoby na ułatwienie sobie funkcjonowania z ADHD.
Spis treści:
Czym jest ADHD?
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem neurorozwojowym. Trzy główne problemy, których dotyczy ADHD, to zaburzenia koncentracji uwagi, impulsywność i nadpobudliwość. Jest często rozpoznawanym stanem u dzieci, który utrzymuje się w życiu dorosłym, chociaż objawy ADHD mogą być łagodniejsze niż w dzieciństwie lub mogą się zmieniać.
Szacuje się, że 11% społeczeństwa ma ADHD. Zaburzenie jest częściej rozpoznawane u chłopców niż u dziewczynek (w stosunku 3:1). Jedną z przyczyn tego zjawiska jest to, że u dziewczynek ADHD przebiega trochę inaczej, co usypia czujność otoczenia.
Objawy ADHD u kobiet
Chociaż nie ma takiej jednostki chorobowej jak „kobiece” ADHD, to jednak ogólnie u kobiet często przeważają inne cechy. Częściej pojawiają się: dysforia, niższa samoocena oraz zaburzenia lękowe i depresja, natomiast nadpobudliwość przejawia się w innym zakresie, np. w obrębie siedzenia.
Mówiąc stereotypowo, z jednej strony jest ten nadaktywny chłopiec, który nie może usiedzieć w miejscu, a z drugiej strony jest ta najcichsza w klasie dziewczynka, która nie potrafi się skupić. Oczywiście u niektórych dziewczynek może dominować nadruchliwość, a u chłopców zaburzenia uwagi, jednak da się zaobserwować pewne różnice między płciami, jeśli chodzi o objawy ADHD
- wyjaśnia, Paulina Pietrzak, psycholog.
Możliwe objawy ADHD u kobiet to:
- zaburzenia koncentracji – to może być łatwe rozpraszanie uwagi lub nadmierne koncentrowanie się na jednej rzeczy i „odcinanie się” od otoczenia,
- trudność w usiedzeniu w miejscu,
- impulsywność, np. przejawiająca się nieprzemyślanych zakupach, wybuchach złości i innych silnych reakcjach emocjonalnych,
- trudność w ukończeniu zadań,
- bałaganiarstwo,
- kłopoty z pamięcią, np. zapominanie o codziennych sprawach, o zabraniu kluczy, telefonu, spotkaniu itp.,
- trudności w zarządzeniu czasem, finansami,
- kłopoty z nauką i obowiązkami zawodowymi.
Kobiety lepiej niż mężczyźni rozwijają za to strategie radzenia sobie z trudnościami, którymi maskują objawy wynikające z ADHD.
Wiele kobiet z ADHD w dużym stopniu nadąża za wymaganiami. Stają się perfekcyjnymi mamami, żonami, pracownikami, jednak wszystko do czasu, kiedy organizm wysiada i pojawia się wypalenie, zmęczenie, depresja. Ponieważ skuteczne osiąganie życiowych celów z ADHD jest po prostu bardzo wyczerpujące dla organizmu i na dłuższą metę często nie do zrealizowania, bez pomocy specjalisty
– mówi Paulina Pietrzak, psycholog.
ADHD u kobiet a dysforia wrażliwa na odrzucenie (RSD)
Trzeba podkreślić, że kobiety z ADHD (mężczyźni również) zmagają się często z tzw. dysforią wrażliwą na odrzucenie (ang. Rejection Sensitive Dysphoria, RSD).
Jest to nadwrażliwość na poczucie odrzucenia lub krytyki, co ma związek z nadmiernym analizowaniem tego, co inni o danej osobie myślą lub mówią. W ADHD kluczowy jest natłok myśli. On nie tylko utrudnia koncentrację, ale również powoduje ciągłe myślenie o tym, co mogłam zrobić inaczej, co ktoś sobie o mnie pomyśli, jak ktoś zareaguje. To jest bardzo uciążliwe
- wyjaśnia Paulina Pietrzak, psycholog.
Większość ludzi obawia się odrzucenia, jednak u osób z ADHD negatywne uczucia z tym związane są silniejsze.
RSD sprawia, że osoby z ADHD są również bardziej skłonne do interpretowania niejasnych interakcji jako odrzucenia. To z kolei może powodować u nich nieadekwatne reakcje, w tym niezrozumiałe dla drugiej osoby wybuchy złości. Krytyka jest dla takiej osoby wyjątkowo przytłaczająca. RSD wynika z neurologicznych zmian, które utrudniają kontrolowanie zachowań związanych z wykluczeniem.
Jedno z badań dowiodło, że większość nastolatków i dorosłych z ADHD odczuwa nadwrażliwość na odrzucenie. Aż 1 na 3 osoby w tej grupie twierdzi, że jest to najtrudniejszy aspekt życia z ADHD. Z drugiej strony osoby z ADHD częściej otrzymują z otoczenia sygnały krytyki już w dzieciństwie, co prowadzi do obniżonej samooceny i nakręca negatywne myśli.
„Kobiece” ADHD – diagnoza i leczenie
Diagnostyka w kierunku ADHD i leczenie tego zaburzenia jest zbliżone dla wszystkich, niezależnie od płci. Jeśli chodzi o rozpoznawanie ADHD, to niestety problem jest rzadziej wychwytywany u dziewczynek i kobiet. Wynikać to może z kilku przyczyn:
Kobiety, które mają ADHD, lepiej niż mężczyźni wypracowują u siebie strategie radzenia sobie ze swoimi trudnościami, maskując swoje objawy. Kobiety z ADHD częściej też zmagają się z zaburzeniami lękowymi lub depresją, co sprawia, że gdy udają się do specjalisty, ich problemy są błędnie diagnozowane. Problemy z uwagą nie są też tak zauważalne w szkole jak nadpobudliwość, która, zdarza się, że dominuje u chłopców, przez co dziewczynki rzadziej są kierowane na badania
– wyjaśnia Paulina Pietrzak, psycholog.
Leczenie ADHD w każdym przypadku powinno polegać na pomocy psychologicznej, a często też na przyjmowaniu leków (w zależności od nasilenia objawów). Dorosłe kobiety, które podejrzewają u siebie ADHD, powinny udać się specjalisty. Najlepiej do psychologa lub psychiatry zajmującego się ADHD u dorosłych. Zazwyczaj pacjenci są kierowani na test diagnostyczny w kierunku ADHD, a później na psychoedukację lub psychoterapię ukierunkowaną na radzenie sobie z objawami.
Psychoedukacja pozwala wypracować strategie, dzięki którym łatwiej uporać się z trudnościami. Mogą to być np. metody radzenia sobie z impulsywnością, poprawiania koncentracji czy organizacji czasu i planowania. Warto pamiętać, że już samo uzyskanie diagnozy ADHD pozwala poczuć się lepiej, ponieważ wyjaśnia wiele życiowych niepowodzeń.
Oprócz psychoedukacji można skorzystać z leczenia farmakologicznego. Przy ADHD stosuje się leki z grupy stymulantów, które poprawiają koncentrację i wyciszają.
Czytaj także:
Jak wspierać dziecko z ADHD w nauce? Porady dla rodziców
ADHD - objawy u dzieci i dorosłych i metody leczenia
Obalamy mity: Czy tran jest dobry na ADHD?
ADHD u dorosłych – objawy i leczenie. Jakie trudności mogą być zaletami?
Jestem psycholożką o specjalności poznawczo-behawioralnej, diagnostą i logopedką. Dodatkowo aktualnie studiuję interwencję kryzysową. Wierzę, że trafna diagnoza to skuteczne leczenie, na które każdy zasługuje. Co najważniejsze – staram się słuchać i zrozumieć, gdzie znajduje się trudność, a potem podjąć skuteczną pracę, by sobie z tym poradzić.
Przeprowadzam testy diagnostyczne m.in. w kierunku ADHD. Zajmuję się psychoedukacją dla osób z ADHD, która pomaga im w lepszym funkcjonowaniu, radzeniu sobie z objawami i pokonywaniu trudności dnia codziennego. Pracuję z osobami mającymi trudność z radzeniem sobie ze złością oraz z agresją. Prowadzę Trening Zastępowania Agresji i uczę adaptacyjnych metod radzenia sobie z konfliktowymi i trudnymi sytuacjami.
Szkolę także innych w ramach psychoedukacji w tematach neuroróżnorodności, komunikacji NVC, radzenia sobie z emocjami, czy zarządzania agresją.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
