Jak ADHD zmienia życie dorosłych ludzi?
W celu pełnego zobrazowania problemu ADHD należy poruszyć wątek nadpobudliwości z zaburzeniami koncentracji uwagi u dorosłego.
Przedstawiamy zatem analizę zachowań dorosłych ludzi, która daje obraz tego, jak nadpobudliwość z zaburzeniami koncentracji uwagi zmienia życie.
Symptomy ADHD u dorosłych
Przytacza również cechy, które wskazują na wystąpienie ADHD u dorosłego. Są to:
- niezdolność koncentracji,
- brak organizacji,
- słaba pamięć,
- niska samodyscyplina,
- niezdolność w utrzymaniu porządku i stabilizacji,
- problemy z jasnym myśleniem,
- osiąganie gorszych wyników w pracy, niż to jest możliwe,
- trudności w znalezieniu i utrzymaniu pracy,
- obniżenie samooceny.
Jak poradzić sobie z ADHD?
Dorosły z ADHD postrzega własne zachowanie w kategorii zachowań uciążliwych dla otoczenia i samego siebie. Ma problemy z utrzymaniem porządku oraz organizacją własnych działań. Osoby dorosłe z ADHD to typowi „chomikarze”, tzn. ludzie gromadzący różne rzeczy.
Innym zaleceniem jest uleczenie swojej duszy. Ten moment nastąpi, gdy dorosły już wie, że ma ADHD. Staje się świadomy, dlaczego jego życiu towarzyszy lęk przed nowym, a także zaczyna pojmować, skąd biorą się niepowodzenia zawodowe, rodzinne czy towarzyskie. W momencie pełnego zrozumienia istoty ADHD u dorosłego może nastąpić „oczyszczenie”.
Hasła, które należy wdrożyć w życie to:
- Miłość do siebie i pełna akceptacja – jest to trudne do osiągnięcia, zwłaszcza dorosłemu z ADHD, który ma bardzo zaniżone poczucie własnej wartości.
- Rozmowa z samym sobą – pozwala to na analizowanie własnego zachowania przez dogłębną kontemplacje wewnętrzną. Czasem w myśli mówimy do siebie. Dorośli z ADHD nie mają tej umiejętności, nie słuchają własnej intuicji. Kierują się impulsem, nie zawsze przychylnym dla samego siebie i otoczenia. Pojawiają się wówczas sytuacje groźne i ryzykowne.
- Poznaj swoje mocne i słabe strony – osoby z ADHD mają w sobie mocno zakorzenionego krytyka, który mówi: nic nie potrafisz, to twoja wina, zawsze zrobisz tak, aby było źle, jesteś niedobry... By go pokonać, potrzebna jest afirmacja: powtarzanie sobie, że jest się wartościową osobą, lubianą, kochaną. To jak walka ze złym duchem, pokonać go oznacza nowe spojrzenie na siebie, swoje rzeczywiste możliwości.
- Naucz się rozmawiać – oto zalecenia dla dorosłego: mów jasno i wyraźnie, nie za głośno i nie za cicho, utrzymuj tempo wypowiedzi, pozwalaj wypowiedzieć się innym, przedstaw swoją opinię, nie irytując innych, spoglądaj na swojego rozmówcę, zastanów się, zanim coś powiesz.
Jeśli dorosły z ADHD opanuje powyższe wytyczne, oznacza to, że pierwszy etap terapii został osiągnięty. Drugi odnosi się do praktycznych wskazówek, jak radzić sobie z nadpobudliwością, impulsywnością czy zaburzeniami koncentracji uwagi.
Jak poprawić koncentrację?
Dorosły z ADHD, który ma duże trudności z koncentracją, by ją poprawić, powinien:
- w miejscu pracy zapalić świeczkę o zapachu cytryny lub pomarańczy;
- w tle puścić cicho muzykę;
- od czasu do czasu mieć przy sobie „gniotkę” (gumową piłeczkę z wypustkami), co pomaga się odprężyć;
- być aktywnym ruchowo, zwłaszcza jeśli pracuje przy biurku;
- zmienić smak (cukierki cytrynowe, guma do żucia, jakaś przekąska, która dodaje sił);
- oddziaływać na zmysł wzroku (widok wody działa uspokajająco).
Ostatnią rzeczą, jaką zalecają terapeuci, jest nadawanie struktur: ustanowienie sobie norm czasowych, np. do godziny 10.00 wykonujemy wszystkie telefony.
Zobacz też: Zrelaksuj się! - jak osiągnąć spokój ducha i umysłu?
Realizacja celów i pomoc otoczenia
Dorosły z ADHD powinien wyrobić w sobie nawyk ustalania ogólnego celu, według którego odpowiednio wyznacza cele pośrednie. Cele pośrednie należy ująć w realne ramy czasowe, by móc je zrealizować. Powinno się rozpoczynać od tych, które łatwo i szybko można osiągnąć. W trakcie pracy zaleca się robienie małych przerw. Zarówno dorosły, jak i dziecko z ADHD mają problem z planowaniem i dokończeniem czynności.
Im wcześniej nabierze się wprawy w planowaniu i realizowaniu własnych zamierzeń, tym łatwiejsze jest funkcjonowanie. Jeśli nawyk ten jest wdrażany w dorosłym życiu, to trudniej go osiągnąć. Czasem terapia trwa kilka miesięcy. Wówczas dorosły korzysta z pomocy lekarza, terapeuty, doradcy. Te osoby nadzorują kroki i postępy jednostki w urzeczywistnianiu celów.
Doradcą może być każdy, kto ma stosowną wiedzę na temat ADHD – koleżanka, przyjaciel lub partner życiowy. Są oni odpowiedzialni za osobę z ADHD. Stosują wobec niej kontrolę i nadzorują opracowane plany działania. Takie postępowanie wymaga od osoby z ADHD poczucia odpowiedzialności. Z czasem wywiązywanie się ze stawianych sobie celów przez dorosłego z ADHD staje się nawykiem. Wówczas niepotrzebna jest kontrola doradcy.
ADHD u dorosłego a rodzina
Relacje rodzinne, gdy istnieje problem ADHD, będą zaburzone. Dorosły z ADHD szybko się bowiem irytuje czy złości. Nie potrafi zapanować nad własnymi emocjami i uczuciami. Takie zachowania powodują rozdźwięk w rodzinie, tym bardziej że pozostali członkowie rodziny nie są świadomi, w czym tkwi przyczyna takich zachowań.
Inaczej spogląda się na osobę, która złości się z powodu jakiejś irytującej sytuacji, a inaczej, jeśli wiemy, że wynika to z jej niepohamowanej natury, jej impulsywności – nadpobudliwości. Proponuje się tzw. konferencje rodzinne, podczas których wszyscy członkowie rodziny wspólnie omawiają różne zachowania. Następuje pełne porozumienie, dochodzi do rozmowy. Najlepiej zaplanować takie konferencje co jakiś czas.
Często w rodzinach, w których dorosły ma ADHD, zaburzenie to występuje również u dzieci. Jeśli za przyczynę przyjmie się uwarunkowania genetyczne, wówczas nie jest to dla nas żadnym zaskoczeniem. Ważne jest, by wszelkie spory i problemy rozwiązywać w atmosferze spokoju, przychylnym tonem głosu, podczas wieczornych spotkań. Odkładanie trudnych rozmów na potem, tj. do wieczora, daje szansę na ochłonięcie, przemyślenie, by później móc konstruktywnie podejść do danego konfliktu.
Jak można pomóc dorosłemu z ADHD?
Oto propozycje:
- Wdrożenie stałego planu dnia, podobnie jak u dzieci z ADHD.
- Zmiana diety: zaleca się zastosować wytyczne, które zbiegają się z zasadami zdrowego żywienia, tj.: pięć porcji warzyw i owoców w takiej ilości, jaka zmieści się nam w dłoni (najlepiej surowe lub gotowane); pełnowartościowe produkty zbożowe; nabiał o niskiej zawartości tłuszczu, białko w porcji 0,8 gramów na kilogram wagi ciała; maksymalnie trzy jaja tygodniowo; spożywanie tłustych ryb, a jeśli ktoś nie przepada za rybami, zaleca się uzupełnianie diety o suplement Omega 3; jeśli chodzi o tłuszcze, to tylko oleje naturalne: lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek. Powinno się stopniowo ograniczać słodycze czy alkohol. Zaleca się picie 1,5 litra płynów dziennie. Jak widać, dieta ta nie odbiega od zdrowego sposobu odżywiania. Kwasy Omega 3 w połączeniu z witaminą E sprawiają, że nasz mózg prawidłowo funkcjonuje.
- Leki – nie należy się ich obawiać, bo warto podkreślić, że stosowanie terapii farmakologicznej nie uzależnia ani dziecka, ani dorosłego z ADHD.
- Metody niekonwencjonalne, alternatywne, takie jak medycyna naturalna czy terapie relaksacyjne, mogą jedynie towarzyszyć medycynie klasycznej – zastosowaniu leczenia farmakologicznego. Nie można oprzeć leczenia ADHD wyłącznie na alternatywnych rozwiązaniach [takich jak: suplementy, tj. witaminy; fitoteraputyki, czyli roślinne środki lecznicze: miłorząb japoński, zioła lecznicze, wyciągi z roślin; homeopatia dr Bacha, tj. odpowiednio skomponowane zapachy odprężające i stwarzające odpowiedni nastrój; terapie fizjologiczne, w tym: terapia atlasu (odblokowanie kręgów szyjnych, które wpływają na złe ukrwienie mózgu); kinezjologia jako uzyskanie równowagi cielesnej i duchowej; techniki samoregulacji: neurofeedback, trening autogenny, progresywna relaksacja mięśni według Jacobsena].
Fragment pochodzi z książki „Środowisko rodzinne i szkolne wobec zespołu ADHD u dzieci w młodszym wieku szkolnym” Katarzyny Herdy-Płonki (Impuls, 2012). Publikacja za zgodą wydawcy.
Zobacz również: ADHD - oswajanie dziecka z rytmem dnia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
